Muavenet-i Milliye


Torpido botu Muâvenet-i Millîye
Tarih
Osmanlı İmparatorluğu|
İnşa eden: Schichau-Werft, Almanya
Kızağa konulması: 1908
Denize indirme: 20 Mart 1909
Görevlendirme: 17 Ağustos 1910
Hizmetten çıkışı: Ekim 1918
Akıbet: hurdaya çıktı 1953
Genel karakteristik
Deplasman: 765 t
Uzunluk: 74 m
Genişlik: 7.9 m
Su çekimi: 3 m
İtme gücü: 17700 HP, 2 türbin, 2 kazan
Hız: 26 knot
Menzil: 1000 nmi at 17 knot
Kişi kapasitesi: 90 (peacetime)
Silah donanımı:

2 × 75mm (-/50) 2 × 57mm (-/50)

3 × TT 450mm

Muavenet-i Milliye (Osmanlıca: معاونت مليه ), Osmanlı Donanmasında 1910-1923 yılları arasında hizmet etmiş bir torpido botudur. Çanakkale Savaşı esnasında 12 Mayıs 1915'i 13 Mayıs'a bağlayan gece Kraliyet Donanması ön-dretnotu HMS Goliath'ı gerçekleştirilmiş bir operasyon sonucunda batırmasıyla bilinmektedir.

İsmini, donanmanın güçlendirilmesi için kamuoyundan finans sağlanması amacıyla İstanbullu 28 işadamının öncülüğünde kurulmuş ve faaliyetlerini kısa sürede bütün yurda yaymış "Donanma-i Osmani Muavenet-i Milliye Cemiyeti"nden (kısa adı "Donanma Cemiyeti") almıştır. Muavenet-i Milliye bu cemiyet tarafından satın alınmış ilk gemidir.[1]

Türk Deniz Kuvvetleri'nin Muavenet-i Milliye den sonra gelen üç gemisine bu ilkinin şerefine Muavenet ismi verilmiştir.

1910'da Almanya'dan satın alınan Muavenet-i Milliye'nin gemi komutanlığını 1912'den itibaren kıdemli yüzbaşı Ahmed Saffet (Soyadı Kanunu ile Ahmet Saffet Ohkay) yürütmüştür. Osmanlı Devleti'nin I. Dünya Savaşı'na girişinin ilk aylarında Karadeniz operasyonlarından görevlendirilen Muavenet-i Milliye, Çanakkale Savaşı'nın başlamasıyla bu cepheye yönlendirilmiştir.

Goliath'ın batırılması

Çanakkale Deniz Harekâtlarının kara ve deniz savaşları haline geldiği Çanakkale Savaşı ikinci aşamasında, 6-8 Mayıs 1915 arasında yapılan İkinci Kirte Muharebesi'nin de Türk zaferi ile sona ermesi ve Müttefik güçlerin geri püskürtülmesi ile Morto Koyunda büyük baskı altında kalan Fransız birliklerine destek amacı ile HMS Goliath ve HMS Cornwallis ön-dretnotları, beş destroyer takviyesinde, koyda konuşlandırılmıştı. Bunun üzerine bu filoya karşı bir harekat düzenlenmesine karar verildi.

12 Mayıs 1915 günü torpido uzmanı Alman yüzbaşı Rudolph Firle ve iki astı Morto Koyu'nda bir keşif gerçekleştirdiler ve akşam saatlerine doğru Muavenet-i Milliye'ye binerek geminin torpido timine katıldılar. Geceyarısına doğru demir alan Muavenet-i Milliye karanlıkta sessizce seyrederek destroyerleri aşmayı başardı. Bu esnada destroyerlerden sadece birkaç yüz metre mesafeden geçmiş ve bunlar tarafından farkedilmemeyi başarmıştır. İki savaş gemisinden Goliath üzerine yaklaştığı esnada düşman gemisinin gözetçileri anlık bir tereddütle "parola" sormalarını fırsat bilmiş ve mümkün olan en yakın mesafeden üç isabetli torpido ateşlemiştir[2]. Torpidolar Goliath'ın zırhını delerek gemi içinde büyük bir patlama yaratmıştır. Goliath birkaç dakika içinde alabora olmuş ve batmıştır. 700 kişilik mürettebatından kaptanı da dahil 570'i askerce ölmüşlerdir. Çanakkale önündeki müttefik filosunun komutanı sonradan not defterine "düşman madalyayı hak etti", sözlerini yazacaktır.

Muâvenet-i Millîye 'in 450mm'lik torpilatar ve denizciler.
Soldan sağa; Alman yüzbaşı Rudolph Firle (Muavenet-i Milliye muhribinde torpido uzmanı), Yüzbaşı Ali Rıza Bey Sultanhisar torpidobotunun komutanı , Ahmet Saffet Ohkay (Muavenet-i Milliye muhribinin komutanı)

Goliath'ın batırılışı İngiliz deniz kuvvetlerinin en üst komuta kademesinde bomba etkisi yaratmıştır. Bir gün sonra (14 Mayıs) haberin Londra'ya ulaştığı anda sürmekte olan kabine toplantısı yarıda kesilmiş, 15 Mayıs 1915 günü İngiliz deniz kuvvetleri komutanı (First Sea Lord) Amiral Fisher, komuta kademesinde yaşanan şiddetli tartışmalar sonrasında istifa etmiştir. Bu istifayı iki gün sonra (17 Mayıs) Bahriye Nazırı (First Lord of the Admiralty) Winston Churchill'in istifası izlemiştir. Britanya'nın en modern savaş gemilerinden HMS Queen Elizabeth Çanakkale cephesinden çekilmiş, kısa bir süre sonra (25 Mayıs) Triumph savaş gemisinin Kabatepe açıklarında ve Majestic savaş gemisinin Seddülbahir açıklarında Alman denizaltısı U21 tarafından batırılmasıyla da cephedeki müttefik deniz gücü daha da zayıflamıştır. Deniz gücünün zayıflaması müttefik kara birliklerinin yararlandığı desteği azaltarak kara operasyonlarının akıbetini temelden etkilemiştir.

Gemi kaptanı kıdemli yüzbaşı Ahmed Saffet ve yaklaşık 90 kişilik mürettebat İstanbul'a dönüşlerinde kahramanlar olarak karşılanmışlar, geminin Boğaz'a girişinde şerefine iki kıyıdaki bütün ışıklar yakılmıştır. Madalyalar ve nişanlarla ödüllendirilmişlerdir.

Dipnotlar

Goliath ın battığı nokta.[3]
  1. ↑ I. Dünya Savaşı öncesi deniz kuvvetleri politikası için bkz. (tam metin) 1909-1914 yılları arasında Osmanlı İmparatorluğu ile Yunanistan arasındaki donanma yarışı ve bu yarışın Doğu Akdeniz güç dengesine etkileri sf.126-133, Trakya Üniversitesi. Bazı kaynaklar, para toplama faaliyetleri arasında organize ettiği lotarya çekilişleri nedeniyle Donanma Cemiyetini Milli Piyango'nun öncüsü olarak kabul ederler.
  2. ↑ http://www.wrecksite.eu/wreck.aspx?133457
  3. ↑ "Wrecksite, Goliath HMS". 26 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20120226072617/http://www.wrecksite.eu/wreck.aspx?133457. Erişim tarihi: 2009-02-21.

Dış bağlantılar

Muavenet-i Milliye sınıfı muhrip
Önce gelen: Samsun sınıfı　Sonra gelen: Kocatepe sınıfı
Dağılma dönemi Osmanlı donanması
This article is issued from Vikipedi - version of the 8/26/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.