Ağ Dosya Sistemi
Vikipedi'nin kalite standartlarına ulaşabilmesi için, bu maddenin veya bir bölümünün temizlenmesi gerekmektedir. Görüşlerinizi lütfen tartışma sayfasında belirtiniz. |
İnternet iletişim kuralları dizisi | ||
Katman | İletişim kuralları | |
7. | Uygulama katmanı | HTTP, DNS, SMTP, FTP, TFTP, UUCP, NNTP, SSL, SSH, IRC, SNMP, SIP, RTP, Telnet, ... |
6. | Sunum katmanı | ISO 8822, ISO 8823, ISO 8824, ITU-T T.73, ITU-T X.409, ... |
5. | Oturum katmanı | NFS, SMB, ISO 8326, ISO 8327, ITU-T T.6299, ... |
4. | Ulaşım katmanı | TCP, UDP, SCTP, DCCP, ... |
3. | Ağ katmanı | IP, IPv4, IPv6, ICMP, ARP, IGMP, IPX,... |
2. | Veri bağlantısı katmanı | Ethernet, HDLC, Wi-Fi, Token ring, FDDI, PPP, L2TP... |
1. | Donanım katmanı | ISDN, RS-232, EIA-422, RS-449, EIA-485, ... |
Ağ Dosya Sistemi (İngilizce Network File System, kısaca NFS), Sun Microsystems tarafından 1984 yılında geliştirilmiş, ağdaki bilgisayarların ortak bir dosya sistemine, yerel diskleri kadar kolay ulaşmasını sağlayan, RPC temelli dağıtık dosya sistemi yapısıdır.
Ağ Dosya Sistemi (NFS),bir ağ üzerindeki birden fazla bilgisayarda bulunan dosyaların, tek bir sabit diskte yer alıyormuşçasına yönetilmelerini sağlar.
Böylece, dosyaların erişelebilmek için fiziksel olarak nerede bulunduklarının bilmesi gerekmez.
NFS sayesinde bir makinada yer alan belirli bir disk bölümü, başka makinalar tarafından okunabilir veya yazilabilir. Bu işleme özellikle büyük organizasyonlarda, disk alanından tasarruf etmek için başvurulur. Her makinada ayni dosyalar, çalistirilabilir programlar olmasi yerine bunlar tek sunucuda toplanir, diger bilgisayarlar bu alani ortaklasa paylasirlar. Paylasilan dizin, sanki yerel makinanin bir diziniymis gibi davranir. Kendi disk alanini paylastiran makinaya NFS sunucusu, bu diske erisim yapan makinalara da NFS istemcisi adi verilir.
NFS Protokolü Hakkında
NFS olarak adlandırılan şey birbirinden farklı 4 protokolün birleşmesinden meydana gelmiştir. Bu 4 protokolde RPC(Remote Procedure Calls) ve portmap (rpc.portmap) portmapper, RPC program numaralarını port numaralarına çevirir. RPC sunucusu çalışmaya başladığında portmap'e hangi kapının kullanılacağını ve yönetilen RPC program numarasını söyler.Bir kullanıcı bir program numarasına bir RPC isteği göndermek istediğinde; istenen programa erişim veren port numarasını almak için öncelikle sunucu 'portmap'iyle bağlantı kurulur.Ardından RPC paketleri ilgili portlara gönderilir.
Protokol | Tanımı | Arabirimi |
---|---|---|
NFS | Temel protokol olup dosya yaratma, arama, okuma, yazmaya izin verir. Güvenilirlik ve dosya istatiğini de yöneten protokoldür | nfsd |
mountd | İhraç edilen dosya dizgelerinin nfs ile erişimlerini sağlamak için kurulmalarından sorumludur. 'mount' ve 'umount' gibi istekleri alan sunucu ihraç edilen dosya dizgelerine ait bilgileri tutmak zorundadır. | mountd |
Nsm (Ağ Durum Ekranı) | Bir makinanın durumunu (sunucu-istemci) belirlemek için ağ düğümlerini izleyip kontrol etmek amacıyla kullanılır. | statd |
Nlm(Ağ kilit Yöneticisi) | Aynı anda farklı istemcilerin verileri değiştirmesini engellemek için bu protokol bir kilit dizgesi kullanır. Hangi dosyaların kullanıldığını bilir ve nsm protokolünün yardımıyla bir istemcinin ne zaman başladığını saptar.Nsm her kullanıcını kilidini, geri vermeden önce serbest bırakır. | lockd |
Ağ Üzerinde Paylaşım
NFS'in çalışması, yerel bir diskin mount edilmesi kadar kolaydır. Örnek olarak NFS sunucusu olan aspendos makinasında yer alan /home dizinini, yerel makinadaki /users dizinine yerleştirmek için:
# mount -t nfs aspendos:/home /users
kullanılır. mount, karşı makinanın erişim izinleri doğru olduğunu teyit ettiği anda bu işlemi gerçekleştirir.
Sunucu ile istemci arasındaki mesaj alış-verişini mountd programı üstlenir.
NFS kullanabilmek için çekirdekte NFS desteğiufd';lp'fdsl'; olması şarttır. Eğer aşağıdaki satırlarda nfs kelimesi geçmiyorsa çekirdeğe NFS desteği verilerek tekrar derlenmesi gerekir.
$cat /proc/filesystems minix ext2 msdos nodev proc nodev nfs
NFS için mount programının genel kullanımı şu şekildedir:
mount -t nfs <sunucu-adresi:paylaşma-dizini> <yerel-dizin> -o <secenekler>
Sistem açılırken /etc/fstab dosyasında yer alan bilgilerle uzak makinanın diski otomatik olarak paylaştırılabilir. Mount programı bazı seçenekleri destekler. Bu seçenekler -o yardımıyla komut satırında verilebildiği gibi /etc/fstab içinde de belirtilebilir. Her iki durumda da birden fazla seçenek kullanılırsa bunlar birbirlerinden virgülle ayrılırlar.
Açılış sırasında news makinasındaki /usr/spool/news dosyasını yerel makinadaki /usr/spool/news dizini altına yerleştiren /etc/fstab satırı
news:/usr/spool/news /usr/spool/news nfs timeo=20
şeklinde yazılır.
NFS ile kullanılan timeo seçeneğinin karşısında yer alan sayı (saniyenin onda biri olarak), bağlantının kurulabilmesi için geçecek maksimum zamanı gösterir. Bu zamanın aşılması halinde sunucuyla bağlantı kesilir.
NFS kullanımının avantajları
- Yerel bir isletmede tüm kullanıcılar tek bilgisayar üzerindeki ayni disk alanını paylaşabilirler. NFS'in NIS ile birlikte kullanımı sayesinde bir kullanıcı herhangi bir makinaya girip diğer kullanıcılarla birlikte ayni dosya yapısı ile çalışabilir.
- Paylaşım sayesinde büyük disk alanı isteyen programlar tek bir sunucuda toplanabilir ve bu sayede önemli miktarda diskten tasarruf sağlanabilir.
- Bir makina üzerinde yapılan değişiklik, her makinada yapılmış gibi olur. Böylece ayni yazılımı örneğin 20 bilgisayara yüklemek zorunda kalmazsınız.
Dış bağlantılar
- http://ce.comu.edu.tr
- http://www.linuxfocus.org/Turkce/November2000/article164.shtml
- http://www.pcdoctor.gen.tr/linux-unix-tabanli-isletim-sistemleri/327-nfs-network-file-system.html
- http://belgeler.org/lis/archive-tlkg-lis-8.6.html