Numune-i Terakki Mektebi

Numune-i Terakki Mektebi
Kuruluş 1884 (Kapanış:1897,
Ardılı: İstanbul Lisesi)
Ülke Osmanlı İmparatorluğu
Şehir İstanbul
Türü Özel, Sultanî
Müdür Riyaziyeci Mehmet Nadir Bey

Numune-i Terakki Mektebi, İstanbul'un Süleymaniye mahallesinde 1884 yılında Riyaziyeci Mehmet Nadir Bey tarafından kurulan ve İstanbul Lisesi'nin temelini oluşturan okuldur.

Daha önce Vefa semtinde Selânikli Abdi Kâmil Bey ile Şemsü'l-Maârif adlı bir özel okul açmış olan Mehmet Nadir Bey'in bu kurumdan ayrılıp Şemsü'l-Maârif öğretmenlerinden Hıfzı ve Ali Beyleri de yanına alarak[1] 1884 yılında açtığı okul, kurulduğu sırada erkek öğrencilere eğitim vermekte, ilk ve orta olmak üzere iki bölümden oluşmakta idi; kısa bir süre sonra kızlar sınıfı da açılmış, daha sonra idadi (lise) bölümü hizmete girmiştir.[2][3]

Okulda modern eğitim öğretim yöntemleri uygulanmış; devrinin en kaliteli eğitim kurumu kabul edilmiş ve İstanbul'un zengin ve aristokrat sınıfına mensup aileleri çocuklarını bu okula göndermişti.[1][4] Lise bölümü açıldığı zaman okulun lise kısmı, -ortaokul kısmı ile aynı isim altında olup aynı birimde bulunmuş olmasına rağmen- Osmanlı döneminde İstanbul'da açılan ilk özel lise olarak kayıtlara geçti.[1] Sonraki yıllarda Türkiye'de çeşitli meslek dallarında önemli hizmetler vermiş pek çok isim bu dönemde Numune-i Teraki Mektebi'nde öğrenim gördü. Hamdullah Suphi, Ahmet Haşim, Musahipzade Celal, Mimar Kemalettin, Fazıl Ahmet (Aykaç), Hüseyin Saadeddin (Arel), Abdülhak Adnan (Adıvar), Hüseyin Avni (Lifij)], Neşet Ömer (İrdelp), Orhan Abdi (Kurtaran), Yusuf Kemal (Tengirşenk), Hüseyin Selâhattin (Köseoğlu), Hakkı Behiç (Bayiç), Akif Şakir (Şakar), Cafer Seydahmet, bu okulda öğrenim görmüş isimlerdendir.[1]

1890 yılında okulun Edirne'de bir şubesi açıldı. Edirne şubesi ibtidai ve rüşdiye düzeyinde eğitim veren bir kurumdu.[2] Her iki okulun da gösterdiği başarılar üzerine ünlü yazar Ahmet Rasim tarafından Tercüman-ı Hakikat gazetesinde övülmüş Bursa, İzmir, Selanik, Şam gibi vilayetlerde de birer şubesinin açılması teklif edilmişti.[4] Edirne şubesi, mali sıkıntılar nedeniyle kısa süre sonra kapanmıştır.[2]

Osmanlı basın tarihindeki ilk okul dergisi bu okulda yayımlandı. Okulun öğretmen ve öğrencileri tarafından çıkarın dergi Numune-i Terakki adını taşıyordu ve okulun benzerlerinden üstün kılan bir özelliği kabul edilmişti[5] İlk sayısı 7 Nisan 1887'de yayımlanan "Numune-i Terakki Dergisi", 9 sayı çıkarılabildi. Derginin 10. sayısı 122 yıl aradan sonra Haziran 2010'da İstanbul Lisesi öğrencileri tarafından çıkarılmışıtr.[6]

1896 yılında II. Abdülhamid'in yerine Reşad Efendi'yi tahta geçirmek için yapılan bir darbe planı içinde bazı Numune-i Terakki öğretmenlerinin de yer alması ve kurucu Mehmed Nadir'in olaydan haberdar olduğu jurnali üzerine, Numune-i Terakki Mektebi Saray tarafından okul kapatılmış ve idaresi de devlet denetimi altına alınmıştır.[2][3] Kimi kaynaklara göre okulun kapatılma sebebi Kağıthane Kuzu Ziyafeti olarak bilinen olaydır.[2][not 1]

Numune-i Terakki Mektebinin tarihsel kimliği, günümüzde İstanbul Lisesi olarak sürmektedir.[2]

Ayrıca bakınız

Notlar

  1. ↑ Kağıthane Kuzu Ziyafeti, Saray tarafından devlet okulları öğrencileri için her yıl düzenlenen bir gelenekti ve özel okullar bu şenliğe dahil edilmezdi. Ancak Numune-i Terakki öğrencileri okul yönetimini tarafından Kağıthane’ye Kuzu Ziyafeti'ne götürülmüşlerdi. İddiaya göre, Numune-i Terakki'nin düzenlediği bu etkinlik, Abdülhamid tarafından bir başkaldırış olarak nitelenmiş ve böylece okula Saray tarafından el konulmuştur

Kaynakça

  1. 1 2 3 4 Doğan, Enfel. "İstanbul Erkek Lisesi'nin Kurucusu Mehmet Nadir Bey'in Öğretmenlik Mesleği ve Öğretim Yöntemleri ile İlgili Görüş ve Önerileri". SAÜ Eğitim Fakültesi Dergisi Sayı 14 Ekim 2007. http://dergipark.ulakbim.gov.tr/sakaefd/article/viewFile/5000003757/5000004270. Erişim tarihi: 19 Haziran 2016.
  2. 1 2 3 4 5 6 İgüs, Esma. "II. Abdülhamid Dönemi Eğitim Sistemi, Eğitim Yapıları ve Askeri Rüşdiyeler". Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 2008. https://www.academia.edu/attachments/38267545/download_file?st=MTQ2NjIzMjE1OCwxOTUuMjE0LjEzMC43NCw0MjYxNDYy&s=swp-toolbar.
  3. 1 2 Fazlioglu, İhsan Nadir. "Mehmed Nadir". Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi yıl: 2003, cilt: 28. http://www.islamansiklopedisi.info/dia/pdf/c28/c280292.pdf. Erişim tarihi: 19 Haziran 2016.
  4. 1 2 Doğan, Enfel. "Numeni Terakki". Numune-i Terakki dergisi,,Haziran 2010. 5 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160405002142/https://ielbek.files.wordpress.com/2010/09/10_84-85_numuneiterakki.pdf. Erişim tarihi: 19 Haziran 2016.
  5. ↑ "Numune-i Terakki : İlk Öğrenci Dergisi". Pandora Yayınevi web sitesi kitap tanıtım sayfası. 25 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160625125358/http://www.pandora.com.tr/urun/numune-i-terakki-ilk-ogrenci-dergisi/181576. Erişim tarihi: 19 Haziran 2016.
  6. ↑ Barış Paksoy, Riyaziyeci Mehmet Nadir Bey, Numune-i Terakki, Sayı 10, Haziran 2010
This article is issued from Vikipedi - version of the 8/11/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.