Oberbayern
| Yukarı Bavyera Oberbayern |
|||
|
|||
 |
|||
| Koordinatlar: 48°K 12°D / 48°N 12°E | |||
| Ülke |  Almanya |
||
|---|---|---|---|
| Eyalet | Bavyera | ||
| Merkez | Münih | ||
| Yüzölçümü | |||
| - Toplam | 17.529,63 km2 (6.768,2 mi2) | ||
| Nüfus (2011) | |||
| - Toplam | 4,430,706 | ||
Oberbayern (Yukarı Bavyera), Almanya'nın güneyinde, Bavyera eyaletinin güneydoğu kesiminde il (Regierungsbezirk). Doğu ve güneyde Avusturya, batıda Schwaben, kuzeyde Orta Franken (Mittelfranken) ve Yukarı Pfalz (Oberpfalz), kuzeydoğuda da Aşağı Bavyera (Niederbayern) illeriyle çevrilidir. 17.529,63 km²'lik bir alanı kaplar. Aşağı Bavyera ve Yukarı Pfalz ile birlikte tarihsel Bavyera topraklarının büyük bölümünü oluşturur.
Tarih
Adını, Alp Dağları ile Lech, Tuna ve Enns nehirleri arasındaki topraklara İS 488-520 arasında yerleşen Germen kabilesi Baiuvarilerden alır. 1180-1918 arasında Wittelsbach hanedanının yönetiminde kalan bölge birçok kez bölündü, genişletildi ve çeşitli çatışmalara sahne oldu. Bu durum Napoléon'un Almanya'da giriştiği yeniden örgütlenmeye (1806) değin sürdü.
Bölgenin orta kesimindeki Münih ilk dönemlerden beri önemli bir siyaset ve kültür merkeziydi. 1506'da Birleşik Bavyera Düklüğü'nün, 1806'da Bavyera Krallığı'nın başkenti oldu. Günümüzde de Bavyera eyaletinin başkenti ve en büyük yerleşim birimi, aynı zamanda Yukarı Bavyera ilinin yönetim merkezidir.
Coğrafya
İlin güneybatı ucundan Inn Nehrine kadar uzanan Bavyera Alpleri güneyde Avusturya sınırının bir bölümünü oluşturur. Almanya'nın en yüksek dağı Zugspitze'nin (2.962 m) eteğinde yer alan Garmisch-Partenkirchen, manzarası ve buzul kaplı kireçtaşı dağlara geçit veren derin vadileriyle dağ turizminde Avrupa'nın gözde merkezlerindendir. Avusturya sınırı boyunca doğuya doğru Chiemgau Alpleri ile Berchtesgaden Alpleri uzanır. Berchtesgaden Ulusal Parkı (208 km²), yassı doruklu dağları ve pek çok turisti çeken buzul gölü Königsee'yle ünlüdür.
Yukarı Bavyera'nın büyük bölümü Lech Nehrinin doğusuna düşen Ön Alpler'in içinde kalır. Alpler'in kuzeyindeki Yukarı Bavyera Buzultaş Yükseltilerinden geçen Isar, Inn ve Salzach nehirleri, ormanlar, göller ve bataklıklarla kaplı buzultaş tepeler arasından Tuna'ya ulaşır. Tepelerin arasında Ammersee, Chiemsee ve Starnberg Gölü gibi birer dinlenme yeri olan büyük buzul gölleri vardır. Bu bölgedeki verimli topraklara karşın, sert dağ iklimi nedeniyle tarım mandıracılıkla sınırlı kalmıştır. Eriyen buzulların yığdığı çakıllardan oluşmuş Münih Ovası, yer yer su tablasının altına inerek Dachau ve Erding gibi bataklıklarla büyük turbalıklar oluşturur. Münih Ovasının kuzeyinde, geniş vadilerle birbirinden ayrılmış alçak tepelerden oluşan Aşağı Bavyera Yükseltileri yer alır. Buradaki en verimli tarımsal alan, şerbetçiotu ekimnde önde gelen Hallertau'dur. Tuna Nehri kıyısındaki Ingolstadt yakınlarında Ön Alpler'in yerini alüvyon yükseltileri üzerinde oluşmuş verimli tarım bölgesi Tuna Bataklığı (Donaumoos) alır. Tuna Havzası boyunca yetiştirilen başlıca ürünler şeker pancarı, buğday, çavdar ve patatestir. Yukarı Bavyera'nın kuzeybatı ucu Franken Jurası'nın içlerine sokulur.
Sanayi
Sanayi Münih ve Ingolstadt'ta, ayrıca Inn, Mangfall, Isar ve Tuna kıyılarındaki küçük kentlerde yoğunlaşmıştır. Bavyera eyaletinin en büyük sanayi ve ulaşım merkezi olan Münih'te duyarlı optik ve elektrik donanımı, makine, motorlu taşıt, uçak, giyim eşyası ve bira üretlir. Ingolstadt'ta ise motorlu taşıt ve makine üretimi gelişmiştir. Inn ve Salzach nehirlerinin birleştiği noktanın yakınlarında ve Tuna kıyılarındaki Ingolstadt, Vohburg, Neustadt arasında kimya tesisleri yer alır.
Kültür
İlde Bavyera lehçesi konuşulur. Avcı giysisinden esinlenerek geliştirilen kısa deri pantolon ile şişkin ceketten oluşmuş geleneksel Bavyera-Alp giysisi ünlüdür.
Güneydeki tepelerde yaygın kırsal yerleşim dağınık çiftlik evleri biçimindedir. Buna karşılık kuzeyde tek tek çiftliklerin yanı sıra bir araya gelerek küçük köyler oluşturan çiftlik evleri bulunur. Dağlık kesimlerde ahşap balkonları ve ince işçilik ürünü ön cepheleriyle dikkati çeken şalelere rastlanır. Fransa dışında rokoko üslubunun en gelişmiş olduğu bölgelerden biri de Yukarı Bavyera'dır.
Yükseköğretim kurumları Münih'te toplanmıştır; bunlar Ludwig Maximilian Üniversitesi, Münih Teknik Üniversitesi ve çeşitli akademilerden oluşur. Münih'te her sonbahar bira, müzik ve geleneksel giysilerle dünyanın en büyük halk şenliği olan Oktoberfest (Ekim Şenliği) kutlanır. Yukarı Bavyera halkının büyük çoğunluğu Katoliktir.
Kaynakça
Dış bağlantılar
| ||||||||||
