Oksidentalizm
Oksidentalizm Avrupa, Amerika Birleşik Devletleri ve Avustralyayı içeren Batı dünyasına ilişkin klişelerle ilişkili bir terimdir. Terim Ian Buruma and Avishai Margalit'nin Occidentalism: the West in the Eyes of its Enemies (2004) adlı kitaplarıyla popülerlik kazanmıştır. Terim, Doğuculuğun tersine çevrilmiş halidir ve Doğu'nun Batı ile ilişkili klişe görüşlerini ifade etmektedir.
Batı ile ilgili Doğuluların Görüşleri
Doğu'da Batı kültürüne ilişkin olumsuz görüşlerin kökeni Yunan ve Roma kültürüne yönelik Pers tavrına veya İslamiyet ve Hıristiyanlık arasındaki çatışmalara kadar geri götürülebilir. Bununla birlikte Doğu/Batı karşıtlığının tam tanımı belirsizlikler taşımaktadır. Örneğin Çinde Han Hanedanı döneminde (M.Ö. 25- M.S. 221) Batı ile ilgili olumsuz imajlar resmedilmiştir. Ancak buradaki Batı bugünkü anlamda batı değil Çin'in batısıydı.
Oksidentalizm Doğuşu
Oksidentalizmi Batı'nın kötü bir güç olduğu anlayışıyla ilişkilendiren kimi yazarlar Oksidentalizmin kökeninin Avrupa olduğunu ileri sürmektedirler. Avrupa'daki Aydınlanma akımının muhalefi olarak ortaya çıkan Alman idealizmi gibi akımlarda da bir ölçüde görülebilen ve Batı'da gelişen rasyonalizm, bireyselcilik ve makineleşmeyi (endüstrileşme) eleştiren karşı-aydınlanmacı ve daha sonra modernlik karşıtı görüş ve akımların Oksidentalist söylemin köklerini oluşturduğu belirtilmektedir.
Doğu ve Ortadoğu halklarında ise Batı, sömürgecilik döneminde topraklarını istila edip kaynaklarını sömüren, kendilerini efendi ele geçirdikleri topraklar üzerindeki halkı ise köle, hizmetli kılan tahakküm edici ve kötü bir güç olarak görülmüştür. Önceleri savaş gücü ile öne çıkan Batı daha sonra sömürdükleri topraklardaki toplumsal, ekonomik, eğitsel düzenlemeleriyle yerli kültürlerin yok yozlaşmasına ve giderek unutulmasına yol açmakla suçlanmıştır.
Göz At
Kaynakça
Ek Okuma
- Ian Buruma ve Avishai Margalit, "Occidentalism: The West in the Eyes of its Enemies"