Omar Said Tjokroaminoto
Omar Said Tjokroaminoto (d. 16 Ağustos 1882, Desa Bakur, Madiun, Cava - ö. 17 Aralık 1934, Yogyakarta, Endonezya), Endonezyalı milliyetçi önder. Sarekat İslam (İslam Birliği) adlı örgütü siyasal bir güç durumuna getirmiştir.
1912'de Çinlilerin giderek artan rekabeti karşısında Endonezyalı tüccarların çıkarlarını korumak amacıyla kurulmuş olan (1911) Sarekat Dagang Islam'ın (Müslüman Tüccarlar Birliği) başına geçti. Adını Sarekat Islam olarak değiştiren örgütün etkinlik alanını genişletti ve Batı'daki modelleri örnek alarak yeniden örgütledi.
Tjokroaminoto güçlü kişiliğiyle Cavalı köylüler arasında büyük saygınlık kazandı. 1914'e gelindiğinde bölgede gelişen dinsel nitelikli kurtuluş hareketinin en önemli kişisi durumuna gelmiş, Sarekat Islam ise dinsel temalar kullanan siyasal bir hareket kimliği kazanmıştı. Ama güçlü bir siyasal önder olmayan Tjokroaminoto, açık ve tutarlı bir siyaset belirleyemedi ve Hollanda egemenliğine karşı mücadelede birliği öne çıkarması çeşitli uzlaşmalar yapmasına yol açtı. Bu da daha tutarlı programlara sahip olan öbür grupların güçlenmesinde etkili oldu.
Tjokroaminoto Sarekat Islam'ın ilk yıllarında aralarında daha daha sonra Endonezya'nın ilk devlet başkanı olan Sukarno'nun da bulunduğu bazı genç milliyetçilerle ilişki kurdu. Kızıyla evlenen Sukarno'nun yetişmesinde önemli rol oynadı. 1918'de Halk Konseyi'ne (Volksraad) seçilen Tjokroaminoto, 1921'de yalancı tanıklık suçundan Hollandalılarca hapse atıldıysa da ertesi yıl salıverildi. 1923'te karısından ayrılan Sukarno, aynı yıl Tjokroaminoto'yla siyasal ilişkilerini kopararak daha radikal bir çizgi benimsedi. Ama sonradan araları düzeldi ve Sukarno Tjokroaminoto'nun hapisten çıktıktan sonra yayımlamaya başladığı Bandera Islam 'a yazılar yazdı. Tjokroaminoto, Sarekat Islam'ın ilk günlerinde sahip olduğu güç ve etkiyi pasif ve uslaşmacı tutumu nedeniyle yeniden elde edemedi.
Kaynakça
- Bu maddenini yazılmasında Encyclopædia Britannica Fifteenth Edition'daki Omar Said Tjokroaminoto maddesinden yararlanılmıştır.