Origami
Origami, (折り紙 origami) Japonca "ori" (katlamak) ve "gami" (kâğıt) sözcüklerinin birleşiminden meydana gelmiş olup kâğıt katlama sanatına verilen addır. İsmi Japonca olsa da Çin kaynaklı bir sanat olduğunu iddia eden kaynaklar da vardır . Genellikle kare kâğıt parçalarını kesmeden ve yapıştırıcı kullanmadan, sadece katlayarak, çeşitli canlı ve cansız figürler oluşturarak yapılmakla birlikte, dikdörtgen kâğıtlardan, hatta kâğıt paralardan yapılan modeller de oldukça fazladır. Kesme işleminin de kullanıldığı türe kirigami denir.
Çeşitleri
Origami klasik origami ve parçalı origami olmak üzere iki çeşittir. Klasik origami genellikle tek parça kâğıttan yapılır. Çok fazla olmasa da iki veya üç parçanın kullanıldığı klasik origamiyle çeşitli hayvan veya eşya figürleri yapılır. Modüler origami olarak da adlandırılan parçalı origami birbirinin benzeri parçaların birleştirilmesiyle oluşturulur ve hayvan veya eşya gibi somut figürlerden çok, üç boyutlu geometrik figürlerin yapılmasında kullanılır. Parça sayısında bir sınır olmayan parçalı origami tak-çıkar oyuncaklarına benzer ve aynı parçalar kullanılarak birçok değişik figür üretilebilir. Origamide genel olarak kare şeklinde kâğıt kullanılsa da kâğıdın şeklinde bir sınırlama yoktur. Günümüzde origaminin birçok değişik türleri ortaya çıkmıştır. Mimari origami, pop-up origami, kirigami (kâğıt kesme sanatı) bunlara örnek verilebilir. Modern origami olarak da adlandırılan bu tür origami türlerinde yapıştırma ve kesme serbest bırakılmıştır. Origamiyi kirigamiden ayıran özelliği; kirigaminin simetrik, origaminin ise şekil yapma biçimlendirme sanatı olmasıdır. Origami dünyaca ünlü bir sanattır.
Kültür
Turna kuşu, Japon kültüründe önemli bir yere sahiptir. Aynı önem origami turna için de geçerlidir. 1.000 adet turna kuşu yapanın uzun ve iyi bir yaşam süreceğine inanılır . Turna kuşunun günümüzde popüler olmasının nedeni Sadako Sasaki isimli 11 yaşındaki bir kız çocuğudur. II. Dünya Savaşı sırasında Hiroşima'ya atılan nükleer bomba nedeniyle Lösemi hastası olan bu küçük kız, iyileşme umuduyla turna kuşu yapmaya başlar. Ama 664. turnasını bitirdikten sonra hayata veda eder . Onun anısına bombanın atılışının her yıl dönümü 6 Ağustos'ta Japonya ve dünyadan çocuklar evrensel barış adına turna kuşu yapıp, Sadako'nun Hiroşima'daki anıtına gönderirler.
Teknikleri
Çoğu kitap origami modellerinin yapımında kullanılan temel tekniklerle başlar. Bunlar temel diagramları içerir; dağ katlaması, vadi katlaması, ters katlama gibi... Ayrıca çeşitli modellerin yapımında kullanılan, standart isimli kaideler vardır. Mesela kuş kaidesi, kanat çırpan kuş yapımında orta aşamalardan biridir.
Modüler origami
Modüler Origami belli sayıda benzer parçaları bir araya koyarak, bütün bir model yapılmasıdır. Normal de parçalar basittir; ama birlikte oluşturdukları form göz alıcıdır. Kusudama gibi çoğu modüler origami dekoratif küre biçimli modellerdir. Kusudama iplik ve yapıştırıcı gibi malzemelere de izin verir. Çin kağıt katlama stili 3 boyutlu modellerden oluşur ve çok sayıda parçanın bir araya gelmesiyle oluşan ayrıntılı modellerdir. Bazen kağıt para modül yapımında kullanılır. Bu stil Amerika'da yaşayan Çinli göçmenler tarafından geliştirilmiştir ve "Golden Venture" olarak adlandırılır.
Kullanımı
Daha çok dekoratif ve hobi olarak kullanılır sanılsa da origaminin birçok faydalı, çevre dostu ve pratik kullanım alanları vardır.
Örneğin Miura katlaması bir hamleyle açılıp bir hamleyle kapanabilen sık sık bakmaya müsait ziyaretçi broşürü ve turist haritalarında, ve uzaya gönderilirken küçük, uzayda açıldığında geniş olması gereken anten veya güneş enerjisi toplayan panolar gibi şeylerin tasarımında kullanılır.[1]
Bir benzeri teknik, lamba gölgeliği yapmaya[2] ya da başka benzer teknikler örneğin mimaride düz metal plakalar ile çok yönde bükük düzeyleri oluşturmaya yarar[3].
Günlük kullanımda mektup zarfı, kesekağıdı birer origami uygulaması olarak düşünülebilir; tutkal gerektirmeyen tasarımları da vardır. Aceleyle yapılmış kağıt kaselerde[4] yemek servisi yapılabilir, atık kağıttan kolay yapılabilen açık kutu[5],[6],[7] kabuk, çekirdek, kemik, kılçık gibi şeyleri toplamak için masaya koyulabilir, sonra da içindekiyle birlikte kaldırılabilir.
Kağıttan oyuncak uçurtma[8] tabanca[9], kayık[10], şapka[11] hem yapımı hem oynanması çok bilindik oyuncaklardır.
Ayrıca bakınız
- ↑ http://www.banupekol.com/blog/2011/10/31/%E2%80%98nippolitano%E2%80%99-bir-tasarimci-isao-hosoe/ Miura katlamasını kullanan bir tasarımcıyla yapılmış söyleşi
- ↑ http://www.designandpaper.com/?p=5707 Origami lamba gölgeliği katlama tarifi
- ↑ http://www.curvedfolding.com/ Düz tabaka malzemeden çok yönde bükük düzey oluşturan origami tekniğinin mimaride kullanımını konu alan bir web sitesi
- ↑ http://www.chine-culture.com/tr/origami/nesneleri/kase-origami.php kağıt kase katlama tarifi
- ↑ https://www.youtube.com/watch?v=ffajix1zSJY Atık kağıttan kolay yapılabilen açık kutu katlama tarifi videosu
- ↑ https://www.youtube.com/watch?v=1iTdEpuJLDE Atık kağıttan kolay yapılabilen açık kutu katlama tarifi videosu
- ↑ https://www.youtube.com/watch?v=2sGpSZIb7qQ Atık kağıttan kolay yapılabilen açık kutu katlama tarifi videosu
- ↑ http://www.ucurtmaplanlari.com/seytan.htm Şeytan uçurtması katlama tarifi
- ↑ https://www.youtube.com/watch?v=rQw5qJJJ6y8 Kağıttan çift patlayan savurgaç katlama ve patlatma tarifi videosu
- ↑ http://www.origamipie.com/wp-content/uploads/2014/07/Origami-boat-image.jpg Origami oyuncak kayık katlama tarifi
- ↑ http://www.all-about-origami.com/origami-hat.html Origami kağıt şapka katlama tarifi
