Orta yaş krizi

Orta yaş krizi veya erişkin sendromu; kadınlarda menopoz, erkeklerde ise andropoz süreci öncesi değişen hormonal faaliyetlere bağlı olarak kişilerin cinselliğe karşı aşırı istek artışının oluşmasına verilen genel addır. Genelde bilinç daha doğru bir ifade ile altbilinçin vücut bütünlüğü olarak artık üreme faliyetlerinin risk altında olduğunu algılayaraktan canlılığın (nesilin) devamı dürtüsüyle oluşan bir psikolojik savunma dürtüsü mekanizmasıdır. Ayrıca sosyal hayatı olan canlılarında bilimsel olarak (508 şempanze ve orangutan) incelenmesinde hayvanlarda da orta yaş krizi bulguları görülmüştür.[1]

Kültürel Etkileri

Maalesef bu geçici rahatsızlık birçok kültürde yanlış bir şekilde algılanıp yorumlandığı için birçok evli ailenin yıkılmasıyla son bulabilmektedir.

Orta yaş sendromu ilk olarak 1965 yılında Elliott Jaques tarafından ortaya atılmış ve Batı toplumu'nda orta yaşlarda ya da orta yaşlılarda, gençlik çağlarını geride bırakmanın duygusallığı ve yaşlanmanın hissedilmesi ile dramatik olarak özgüvenin azalması sonucu görülen bir süreç olarak tanımlanmıştır.. Orta yaş döneminde olan erişkinlerin çoğu, hayatlarının yarısını tüketmiş olabilecekleri düşüncesi ile orta yaş sendromuna girebilmektedir. Kriz bu süreçte, evlilik dışı ilişki, andrapoz, menopoz, aileden birinin ölümü veya başka üzüntüler, işsizlik ya da eksik istihdam, başka bir iş tecrübesi olmamakla beraber işinden ya da kariyerinden hoşnut olmamak ya da çoçukların evden ayrılması gibi etkenler dolayısıyla tetiklenebilir. Bu kişiler amaçları ya da idealleri ile ilgili olarak yeniden bir değerlendirmeye girebilir ve bu durum kariyer, iş-yaşam dengesi, evlilik, duygusal ilişkiler, harcamalar veya fiziksel görünüm gibi günlük yaşamda ya da rutinde, önemli değişimler yapma arzuna dönüşebilir.

1980'lere kadar yapılan akademik araştırmalar orta yaş sendromu olgusunu, erişkinlerin çoğunda görülen bir evre olarak kabul etmemiştir. Yapılan bir çalışmaya göre ABD'de yaşayan insanların %10'undan daha azı yaşlanmaya ya da yaşlarına bağlı olarak psikolojik bir kriz yaşamışlardır.[2] Kişilik tipi ve psikolojik kriz geçmişinin "geleneksel" bir orta yaş krizi için zemin hazırlayacağına inanılmıştır.[3] Bu evreden geçmekte olan kişiler bazı belirtiler ile birbirinden farklı davranışlar sergilerler.

Olgu

Bu sorun genel olarak 40 ila 60 yaş aralığında ortaya çıkar ve yetişkinlerin yaklaşık %10'u orta yaş krizine yakalanır (1990'larda yapılmış geniş bir çalışmaya göre [4] hastalığın başlangıç yaşı ortalama 46 idi.). Erkekler de 3-10 yıl, kadınlarda ise 2-5 yıl sürmektedir.

Orta yaş krizi yaşlanmadan kaynaklanabileceği gibi, yaşlanma ile gelen değişiklik, problem ya da pişmanlık gibi olgular dolayısıyla da tetiklenebilir:

Orta yaş krizi kadın ve erkekte farklı etkilere yol açmaktadır. Araştırmacılar kadın ve erkekler arasında orta yaş krizini tetikleyen,[5] erkeklerde genellikle iş kaynaklı sorunlar gibi, farklı etkenlerin olduğunu ortaya koymuşlardır.

Diğer bir varsayıma göre de eşinin menopoz'a girmesi ya da doğurganlığının sona ermesi, erkekte orta yaş krizi sebebi olarak sayılmaktadır.[6]

Karakteristik özellikleri

Orta yaş krizinin duygusal etkileri:

Bu kişiler aşağıdaki birtakım davranışları sergilerler:

Ayrıca bakınız

Notlar

Referanslar

This article is issued from Vikipedi - version of the 6/5/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.