Ortabölme, Akkuş
| Ortabölme | |
| — Mahalle — | |
 |
|
| Ülke |  Türkiye |
|---|---|
| İl | Ordu |
| İlçe | Akkuş |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Nüfus (2008) | |
| - Toplam | 258 |
| Zaman dilimi | UDAZD (+3) |
| İl alan kodu | 0452 |
| İl plaka kodu | |
| Posta kodu | 52950 |
| İnternet sitesi: | |
Tarihi
Ortabölme mahallesinin kuruluşu Akkuş ilçe merkezinin kuruluşundan da daha öncelere rastlar. Hatta Akkuş ilçe merkezine ilk yerleşenlerden biride Ortabölmeli kara Şükrü Çayıroğlu'dür. (Bak, Akkuş ilçesi tarihi bölüm ve Akkuş Belediyesi). Ortabölmeli olan kara Şükrü Karakuş bucağında ilk lokanta, fırın ve han işletenlerden biridir.
Ortabölme mahallesine yerleşen ilk aileler çevre il ve ilçelerden ve de yakın köylerden gelip yerleşmişlerdir. Bu ailelerden; Çavuş oğulları (Gömleksiz), Çarşamba’ dan, Katçıoğulları (Kaşıkçı Tokat ilinden Tırıtoğulları (Güneş) Çarşamba’ dan, Kelvelioğulları (Bolat) Akkuş ‘un Meyveli mahallesinden, Pircioğulları veya Bayramağalar (Eroğlu) yerli ve en eski ailelerden, Kelhüseyinoğlları (Keleş ve Kaya‘lar) Meyveliden, İmamoğulları (Yıldız), Çömezoğulları (Çayıroğlu), Bekiroğulları (Ay) ise en eski ve yerli olan ailelerdir.
Ortabölme mahallesi kendini çevreleyen; Kuşçulu, Meyveli, Alan, Seferli, Akpınar (Kuzköy), Çamlıca, Kemikgeriş, ve Ormancık köylerinin kesişim noktasında kurulduğu için mahallenin adına “ORTABÖLME” mahallesi denmiştir.
Köy topraklarında gözle görünür tarihi kale ve harabe yoktur. Ancak; Şirinköy ve Kendirçukru mevkiinde çok eski mezarlıklar, Ferdilek mahallesinde Müezzinoğulları arazisinde çıkan tuğla, kremit kırıkları ile çanak ve çömlek kırıkları, çok eskiye dayalı yerleşim olduğunu kanıtlar. Bu yıkıntı ve kalıntıların kimlere ait olduğu bilinmiyor.
Coğrafyası
Ortabölme mahallesi, Akkuş ilçesi topraklarının orta bölümünde yer alır. Doğusunda; Çamlıca, Kemikgeriş ve Ormancık, Batısında; Alan ve Seferli Kuzeyinde; Akpınar (Kuzköy) beldesi, Güneyinde; Kuşçulu mahallesi toprakları ile çevrili olup 19.850 km karelik bir yüzölçümüne sahiptir. Balcılı, Alayer, Hasanoğlu A. Rahman ve Boztepe yüksek noktalarıdır.
Ortabölme çok engebeli bir arazi üzerine kurulmuştur. Dik yamaçlı ormanlı tepelerden oluşan bir arazi yapısı vardır. Köy topraklarında büyük akarsu dereleri yoktur. Kar ve yağmur sularıyla beslenen ve yaz aylarında kuruyan küçük akarsu dereleri vardır. Ferdelek, Karayar bunların en önemlileri. Bu dere sularında pek sulama yapılmaz. Ancak sularının bol olduğu zamanlar küçük un değirmenleri çalıştırılır.
Ortabölme'de kışın soğuk ve karlı, yazın ılık ve yağmurlu geçen bir iklim yaşanır. En çok ısı ve ışığı yaz aylarında alır. Mahallede Batıdan esen rüzgarın soğuk ve kar yağışı getirdiği, Doğudan esen rüzgarın havayı açtığı, fakat ayaza neden olduğu, kıbleden esen rüzgarın şiddetli esmesi yağışın habercisi, yumuşak ve ılık esmesinde hava sıcaklığının artması ile gözlenir. Yaz ayları genelde yağmurlu geçer. Fakat kurak geçerek ekinlerin yeşermediği yılları da köy halkının yaşadığı bilinmektedir. Köy halkının tarımsal yönden ürün alması tamamı ile iklime bağlanır.
Köy topraklarının 9800 dekarlık kısmı ormanlarla ve 300 dekarlık bir kısmı ise çayır ve meralarla kaplıdır. En fazla bitki topluluğunu kayın ağaçlarından oluşan ormanlarla Pelit, Meşe Kızılcık ile diğer meyve ağaçları oluşturur.
Ortabölme mahallesinde yerleşim çok dağlıktır. Evler arası uzaklıklar epeyce vardır. Evler ahşap yapı malzemesiyle yapılmıştır. Ancak yeni yapılan evlerde beton ve tuğla kullanılır. Evlerin alt katları hayvan ahırı olarak kullanılır. Bu yönü ile insan sağlığına elverişli değildir.
Köy; Ortabölme, İcikler, yıkırgan, Çamlıgiriş, Pınarçukru, Çömezli, Esenli, Balcı, Cırgın, Bekirli, Gümüşlü, (Şelevedin-Celevadin), Kelhüseyin, (Keluşağı) olmak üzere irili ufaklı 11 mahalleden meydana gelir bazı mahalleleri ise yeni adla söylenir. Ferdelek, Osmanlı, Karayar gibi.
Ortabölme mahallesi 182 hane ve 228 ailenin yaşadığı bir mahalledir. 1990 genel nufus sayımına göre 436 kadın, 378 erkek olmak üzere 874 kişilik bir nufusa sahiptir. Geçim şartları nedeniyle köy halkının çoğu göç etmiştir.
Başlıca geçim kaynakları
Ortabölme mahallesinin başlıca geçim kaynağını tarım, hayvancılık ve beden işçiliği oluşturur.
Köy topraklarının 9000 dekarlık kısmı ekili ve dikili alanları ve 750 dekarlık bir kısmı da Ekilmeye boş araziler oluşturur. Mevcut topraklarının verim dereceleri çok düşüktür. Halk istediği şekilde bu topraktan istediği verimi alamaz. Çünkü sulanmayan topraklar çoğunluktadır.
Köy topraklarının verimini artırmak için toprak tahlili ve gübre kullanımı yapılırsa da her çiftçi ailesi tarafında yapılamaz. Gübre satın alarak kullana ailelerin sayısı azınlıkta kalır. Ekilen tahıl ürünlerinin başında: Buğday (2850 da), arpa (1050 da), yulaf (950 da), çavdar (700 da), mısır (2900 da), yeşil mercimek (50 da), kuru fasulye (50 da) ve hayvan yemliği olarak fiğ (150 da) ekimi yapılır.
Sebzelerden patates (150 da), taze fasulye (750 da), karalahana, kabak gibi ihtiyaç kadar ekim yapılır.
Meyvelerden fındık, erik, armut, kiraz, elma, kızılcık,ceviz ve döngel yetişir. Ayrıca 100 dekarlık bir alanda mahlep yetişir. Bu ürünler içinde en fazla paraya dönüştürüleni mahlepdir. Halkın ürettiği tarımsal ürünlerin çoğu halkın kendi ihtiyacını zor karşılar. Birçok sebze ve tahıl satın alınır.
Mahallede yapılan hayvancılık aile hayvancılğına dayanır. Hayvansal ürünlerin karşılanmasın amacı ile her aile birkaç hayvan besler. Mahalledeki hayvan varlığına bakacak olursak yılda ortalama olarak 750 koyun 75 keçi 650 sığır 15 manda 106 kadar at ve eşek 330 kadar kanatlı tavuk beslendiği görülür. Ayrıca birkaç ailenin 50 kadar arı kovanı vardır. Hayvansal ürünlerin ihtiyaç fazlası satılarak paraya çevrilir. Sürü halinde hayvan besleyerek bunu ticari halde pek yoktur. Ortabölme mahallesi halkının birisinide beden işçilşiği oluşturur. Yapılan beden işçilği daha ziyade mevsimliktir. Bolu Mengen Adapazarı Zonguldak Devrek ve İstanbul gibi il ve ilçelerde Kasım ayı ortalarına kadar çalışırlar. Yaz aylarında çalışılıp kazanılan bu paralar kış aylarında harcanır. Erkekler gurbete gidip çalışırken kadınlarda mahalledeki tarım işiyle uğraşırlar. Çocuklar kışın okul ve yaz aylarında ailelerine yardımcı olurlar. Ortabölmede kış aylarında hayvanların bakımı ile vakit geçirilir. At beslemek ve ata bakmak ve ilgilenmek köy halkı arasında yaygındır. ”At, Avrat, Silah” anlamında değil ulaşımda tek kullanılan tek vasıta olması bakımından önem arz eder.
Sosyal ve Kültürel Durumu
Ortabölme mahallesi halkının uzaktan ve yakından Büyükşehirlerle ilgisi vardır. Mahalleden Büyükşehirlere giderek çalışan kişiler yaz aylarında ve diğer zamanlarda geri gelip köyle ilişkilerini sürdürürler.Böylece bir kültür alışverişi olur. Son yıllarda elektrik gelmesi bu durumu daha da geliştirmiştir. Köy halkının sosyal ve kültürel yönden kalkınmasına etki edecek tek kurum kuruşu cami ve okullarıdır.
Merkez ve Pazaryerindeki köy camileri haftanın Cuma günleri Ramazan ayı ve cenaze törenlerinde kalabalık olup bu günlerde imamlar tarafından halk aydınlatılır. Böyle günlerde köy erkekleri arasında bir kaynaşma olur. Ortabölme Köyü 1960 yılında ilk okula kavuşmuştur. Ancak yerleşimin dağınıklığı eğitim ve öğretimi yaygın hale getirmemiştir. Sosyal ve kültürel etkinlik yapacak kişi bulmak bile zordur.Fakat da sonraki yıllarda okullaşma biraz daha gelişmiş olup 1986 yılında mahallenin Taşağıl (İcikler) ,Pazaryeri(Keluşağı ) Mahallerinde de birer okul yapılmıştır. Böylece mahallede açılan bu 3 okuldan 1990 yılına kadar 124 kız 355 erkek olmak üzere toplam 479 öğrenci olmuştur. Mezun olan öğrencilerden 1 Kimya Mühendisi 1 Öğretmen 5 İmam 2 Polis Memuru çıkmıştır.
Köy halkı arasında okuma alışkanlığı pek yoktur. Bunun için okuma odası bile açılmamıştır. Geçmiş yıllarda kız çocuklarının okula gönderilmesinde çekimser kalan halkın Okuma yazma oranını yükseltmek için Halk Eğitim Merkezince okuma ve yazma kursları açılmıştır. Bugün köy halkının okuma-yazma oranı %90 civarındadır.
Ortabölme mahallesinin Keluşağı Mahallesinde bir halk pazarı açılmış ise de bu Pazar Salman ve Seferli Pazarlarının yanında sönük kalmıştır ve kapanmıştır.
Ortabölme Köyü Milli Kültür Değerleri bakımından ilçe geneli ile aynı özellikte bulunur.Bununla birlikte köy halkı arasında erken evlilik başlık parası kız çocuklarının gerçek yaşlarından küçük yazdırılması gibi alışkanlıklar vardır.
Köy halkı boş zamanlarını gurbete giderek değerlendirir. Yaz aylarında tarım işleri eve halkı arasında paylaşılır. Kışın konu-komşu ziyaretleri yapılır. Okulu bitiren gençler Büyükşehirlere gidip işe girmeye çalışırlar. Bu yüzden köy boşalması vardır.
Mahallenin göç oranı fazla olduğundan okullar kapanıp öğrenciler Akkuş'taki YİBO (Yatılı İlköğretim Bölge Okulu)’ya gitmektedir. Göç verdiği illerde İstanbul, Ankara'da, gençlerimiz okuyarak hemşire,öğretmen, mühendis, memur olup ve hala tıpta okuyan öğrencilerimiz bulunmaktadır.
Ulaşım ve haberleşme
Ortabölme, Akkuş ilçe merkezinin Batı yönüne düşer ve ilçeye uzaklığı 22 km dir. Köy yolu; Akkuş-Kargı ve Güldere üzerinden Erbaa'ya bağlanan yol üzerindedir. Bu yol daha önceleri Orman İşletmesi tarafından tomruk taşımak amacıyla yapılmış olan ham yol olup daha sonraki yıllarda bazı yerleri çakılanmış ve sanat yapıları yapılmıştır. Fakat yağışlı havalarda ulaşım yapmada güçlük çekilir. Bu yol geniş bir şekilde yapılıp çakıllandığı zaman yöre halkı sağlıklı bir ulaşıma kavuşmuş olacaktır.
Kışın köy ile ilçe merkezi arasında sürekli çalışan motorlu vasıta yoktur. Ancak ilçeye Pazartesi, Çarşamba, Perşembe, Cuma, Cumartesi günleri mahallede minibüs sahipleri olan Yakup Çayman, Şakir Ay, İsmet Eroğlu, Durmuş Güneş hizmet vermektedir. Ancak Pazar günleri acil durumda ve düğünlerde özel hizmet verilir. Salı günleri de Seferli Beldesine kurulan pazara yolcuları götürmek için hizmet verilir.
Mevcut olan karayolu köy topraklarını bir ucdan bir uca geçer. Ancak yola uzak kalan mahalleler kendi çabalarıyla özel dözer tutarak yollarını ana yola bağlamıştır. Kışın mahalle yollarına minibüsler giremediği için hizmet veremez. Mevcut olan yollar grup yolu olup çok bozuktur. Son zamanlarda yeniden çakıllanma olup biraz düzelme olmuştur. Yolların çakıllanmasında Akkuş İlçe Başkanı İzzet Kaşıkçıoğlu'nun büyük payı vardır. Kendisinide bu çabalarında dolayı teşekkür eder hizmetlerinin devamını dileriz.
Bu gün staplize bir yola sahip olan Ortabölme de ulaşım kış aylarında birkaç gün kar yağışı nedeniyle ulaşıma kapanabilir. Ancak köy hizmetlerinin karla mücadele ekipleri tarafından kapanan bu yollar açılır. Böylece haftanın Salı günleri kurulan Seferli pazarından halkın yararlanması sağlanır.
Ortabölme mahallesine elektrik ve telefon gelip isteyen evine telefon bağlatmıştır. Elektrik ile birlikte köye televizyon girmiş olup her türlü yayın ve haber alınmaktadır. Ancak gazete pek köye girmez.
Sağlık
Ortabölme mahallesinde toplumsal sorun halinde bir hastalık türü yoktur.Ancak kış aylarında grip salgını görülebilir. Bunun dışındaki hastalıklar günümüzde yaygın olan hastalık türüdür. Köy halkı arasındaki ölüm olayları genelde yaşlılık doğum ile 0-1 yaş arası bebeklerde görülür. Bunun temelinde beslenme ve temizlik gibi etkenler yatar. Köy halkı arasında tek düze bir beslenme vardır. Evler sağlık yönden uygun değildir. Ahşap yapı ve alt katları hayvan ahırı olarak kullanılır.
Köy halkı temizlik kurallarına uymaya çalışırsa da bu alandaki bilgiler yetersizdir. Düğün ve bayram gibi günlerde halk giyim ve kuşamına önem verir.
Köy halkını sağlığını etkileyecek içki ve kumar gibi alışkanlıklara pek rastlanmaz. Nişan düğün gibi meclislerde içki kullanılsada aşırı değildir. Yine halkın sağlığını etki edecek batıl inanışlardan muska yazdırma kurşun dökme,tekke ziyareti gibi inançlar varsa da hasta olan vatandaşları doktora götürme ve gösterme ihmal edilmez.
Mahallede sağlık ocağı açılmıştır. Fakat hemşire yoktur. Boş bir yer .
Nüfusu
Köyü büyük kentlere çok göç vermektedir. Bu yüzden mahallede yapılan 1997 sayımına göre mahallenin nüfusu 386'dır. 2000 yılı sayımına göre ise nüfusu 409'dur. 2008 sonucu itibariyle nüfusu 258 kişidir. 130 erkek 128'i kadındır.
Galeri
Ortabölme Mahalleninden bir görünüm
Köy web sitesi
| ||||||