Osmanlı İmparatorluğu'nda yasaklar

Osmanlı İmparatorluğu'nda yasaklar, Osmanlı Devleti dönemindeki yasakları ele alır.

II. Selim dönemi

Eyüp'teki kaymakçı dükkanları kadınların erkeklerle buluşmalarına veya tanışmalarına olanak sağlayınca din hocaları bu durumu "kıyametin yaklaştığı" ve "dinin elden gittiği" şeklinde yorumladı.[1] Şikayet başvuruları üzerine 1573 yılında kadınların kaymakçı dükkanlarına girişleri yasaklandı.[2] Dükkanına kadın müşteri alan dükkan sahibi ise cezaya çarptırılacaktı.[3]

IV. Murad dönemi

Fenersiz dışarı çıkma yasağı

IV. Murad döneminde yatsıdan sonra fenersiz dışarı çıkmak yasaklandı.[4] Zaman zaman kıyafet değiştirerek yatsıdan sonra sokakları gezen IV. Murad, dışarıda fenersiz gezenlerle karşılaştığında ceza olarak onları öldürtmekteydi. Sabah olduğunda ölümle cezalandırılan kimselerin ölü bedenleri yerlerde görülüyordu.[5] Yasağa uymayanları ölümle cezalandıran IV. Murad, bir defasında kıyafet değiştirip gezerken, camiden geç saatte çıkıp fenersiz evine giden bir imam çocuğunu yakalamış ve onu yasağa uymaması nedeniyle öldürtmüştü.[6]

Tütün yasağı

IV. Murad döneminde tütün yasaklanır, tütün içenler ise ölümle cezalandırıldı. IV. Murad'ın tütün içmeyi şiddetle yasaklamasında ona yakın olan Kadızadelilerin de rolü vardı.[7] Tütün yasağına uymayanların katlinin vacip olduğuna dair Şeyhülislam Ahizade Hüseyin Efendi fetva verir.[8]

Osmanlı'daki dini ve siyasi bir hareket olan Kadızadeliler tütün ve kahvenin haram olduğunu ileri sürmekteydiler.[9] Kadızadelilerin görüşlerinden cesaret alan IV. Murad, kıyafet değiştirerek şehir ve köyleri dolaşıp, tütün veya kahve içenleri tespit ettiğinde onları cezalandırırdı. İstanbul'da çıkan büyük yangın, IV. Murad'ın bu yasağı uygulamaya yönelmesinin bir nedeni olarak görülür.[10]

İbrahim dönemi

17. yüzyılda Osmanlı Padişahı İbrahim tarafından İstanbul'da halkın araba ile dolaşması yasaklandı.[11][12] Padişah İbrahim bir üfürükçüye giderken karşısına çıkan bir arabaya sinirlenmesi üzerine bundan sorumlu tuttuğu Salih Paşa'yı üfürükçünün evine çağırtıp orada kuyu ipiyle boğdurdu.[13][14]

IV. Mehmed dönemi

1666 yılında Mevlevilerin yaptığı sema ve Halveti dervişlerinin "tahta tepmek" olarak adlandırılan ayinleri IV. Mehmed tarafından yasaklandı.[15] Padişahı etkileyen Kadızadelilerin karşı çıktığı kabir ziyareti de 1667 yılında IV. Mehmed'in emriyle yasaklandı.[15]

I. Mahmud dönemi

Özellikle yaz aylarında mesire yerlerine (gezinti yerlerini) açık sayılan giysilerle giden kadınlar Osmanlı'da tepki çekmekteydi. Bu durum karşısında 1750'lerin başında bir ferman yazılarak kadınlara yasak getirildi. Fermanda "Bundan böyle kadınların oralara arabalarla gitmemeleri yasaktır. Giden kadınlar ve kadınları götüren arabacılar şiddetle cezalandırılacaklardır" denilmekteydi.[16]

II. Abdülhamid dönemi

2 Nisan 1892 tarihinde belden bağlanmış siyah çarşaf giyen Müslüman kadınların matem tutan Hristiyanlara benzedikleri ve güvenlik bakımından sorun yaratacağı gerekçesiyle II. Abdülhamid kadınların çarşaf giymesini yasakladı.[17][18]

Kaynaklar

  1. ↑ Şemsettin Kutlu, Bu Şehri İstanbul Ki, Milliyet Yayınları, s. 366.
  2. ↑ İlhan Tekeli, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, 3. cilt, Kültür Bakanlığı, s. 361
  3. ↑ Reşad Ekrem Koçu, Tarihimizde Garip Vakalar, Varlık Yayınları, s. 83.
  4. ↑ Mithat Sertoğlu, IV Murad, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, s. 67.
  5. ↑ Emin Efendi, Osmanlı Hayatından Kesitler, İnsan Yayınları, s. 187.
  6. ↑ Naima Tarihi, Cilt 3, Bahar Matbaası, İstanbul, 1968, s. 1221.
  7. ↑ Muhammet Ünlücan, IV. Murad'ın İcraatlarında Din ve Siyaset Ekseni, Ankara-2006, s. 104.
  8. ↑ Ergun Hiçyılmaz, Her Şafakta Ölürüm: Osmanlı'dan Cumhuriyet'e idamlar, Bilge Kültür Sanat, s. 48.
  9. ↑ İbrahim Agah Çubukçu, Türk-İslam Kültürü Üzerinde Araştırmalar ve Görüşler, Ankara İlahiyat Fakültesi Yayınları, s. 31.
  10. ↑ Mustafa Cezar, Mufassal Osmanlı Tarihi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, 4. Cilt, s. 1892.
  11. ↑ Çelik Gülersoy, Eski İstanbul Arabaları, Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Yayınları, s. 18
  12. ↑ Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 3. cilt, s. 243
  13. ↑ Y. İzzettin Barış, Osmanlı Padişahlarının Yaşamlarından Kesitler, Hastalıkları ve Ölüm Sebepleri, Bilimsel Tıp Yayınevi, s. 141
  14. ↑ Zuhuri Danışman, Osmanlı İmparatorluğu Tarihi, IX, Yeni Matbaa, s. 234.
  15. 1 2 Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, cilt: 24; s. 102
  16. ↑ Türk-İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi, "Osmanlı Kanunlarında Giyim-Kuşam Yasakları", s. 38
  17. ↑ Kurnaz, Şefika, Cumhuriyet Öncesinde Türk Kadını, T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı Yayınları, s. 33
  18. ↑ Georgeon, François, Sultan Abdülhamid, Homer Yayınları, s. 382
This article is issued from Vikipedi - version of the 12/19/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.