Otomat pulu
Otomat pulu dünyanın bazı ülkelerinde pul basma otomatlarına para atılarak alınan posta pullarına verilen addır.
PTT yoğun posta merkezlerinde denemek için 1987 yılında Klüssendorf firmasının pul otomatlarından satın aldı. Bu otomatlar önceden programlanan değerlerdeki pulları özel kağıdına basıp kestikten sonra kullanıcıya veriyorlardı. İlk olarak otomatlar 24 Aralık 1987 tarihinde 5-10-20-50-70-100-120-150-170 TL değerlerinde 1. seri pulları basacak şekilde programlandılar. Enflasyon nedeni ile 1 Ocak 1988 tarihinde otomatlar 50-100-150-200-250-300-350-400-550-1200 TL değerlerinden oluşan 2. seriyi basacak şekilde programlandılar. Son olarak 21 Ekim 1991 tarihinde otomatlar 100-250-300-500-1000-1500-2500 TL değerlerinde 3. seri pulları basmaya programlandılar. Pulların arkasında ise her beş puldan birinde kontrol numarası bulunmakta idi. İlk iki seri için PTT tarafından İlk gün zarfı yapılmamıştır, ancak filatelistlerden gelen istek üzerine 3. seri için ilk gün zarfı yapılmıştır.
PTT tarafından ilk olarak denenen Klüssendorf pul otomatları ancak sabit değerler için programlanabildiğinden Türkiye'nin hızlı enflasyon ortamında başarılı olamadı. Bu nedenle PTT daha sonra 50 TL ile 99950 TL arasında istenilen her değeri basabilen Frama pul otomatlarını özellikle yoğun postanelerde denemeye karar verdi. İlk alınan beş otomat deneme için 1992 yılı Temmuz ayında Adana, Ankara, İzmir ve İstanbul'da hizmete alındı. İkinci alınan beş otomat ise 1994 yılının ilk aylarında Aydın, Antalya ve Bursa'da hizmete alındı. Frama otomatlarının her biri kendi kodunu da pullara yazıyordu. Pulların alt sol tarafında şehir kodu, sağ tarafta ise makina kodu bulunuyordu. Beklenilen verim alınamadığı için 1997 yılı sonunda bütün Frama pul otomatları hizmet dışına alındılar.
Literatür
- Hans-Jürgen Tast Abenteuer schreiben - Briefe, Reisen, Automaten (Schellerten 2008) ISBN 978-3-88842-038-2