Peyzaj planlama

Peyzaj planlama; doğal ve kültürel süreçlerin ve kaynakların tanımladığı yaşam ortamlarının, koruma-kullanım dengesinin sağlanması ile kentsel, kırsal ve endüstriyel, turistik ve benzeri kullanımlarda var olan ve olası çevre sorunlarının giderilmesi ve önlenmesi temelinde, kamu ve toplum yararını gözeterek açık ve/veya yeşil alanların oluşturulmasında, koruma, onarım, yenileme, restorasyon ve yönetimi ile plan ve projelerin uygulanmasını içeren planlamadır.

Peyzaj planlamanın analizleri sonucu ilgilerin katılımı ile peyzaj gelişim stratejileri oluşturulur. Bu stratejiler peyzaj planlarına aktarılır.Aynı zamanda çevre düzeni planlarına aktarılması sağlanır.

• Alan kullanım planlaması ve cihazları
• Peyzaj ve çevre planlama gelişimi
• Peyzaj planlaması için veri kaynakları
• Planlama teorisi ve teknikleri
• Peyzaj değerlendirmesi
• Görsel kaynak analizi
• Coğrafi bilgi sistemleri(CBS) ve fotoğraf yorumlama
• Peyzaj potansiyeli
• Ekolojik risk analizi, V-wert dahil analitik yöntemler

Avrupa Peyzaj Sözleşmesine göre tanımı

Peyzaj planlama, Peyzaj planlanması, peyzajların geliştirilmesi, restore edilmesi veya yaratılması için yapılan ileri görüşlü güçlü eylem anlamına gelir.

Peyzaj planlama , Peyzaj mimarlığının bir dalıdır.^[1] Ervin Zube(1931-2002) göre peyzaj planlama önemli doğal ve kültürel kaynakları ve doğal süreçleri korurken rakip arazi uzlaştırılması kullanıldığı ile ilgili bir aktivite olarak tanımlanır.^[1]

Frederick Law Olmsted tarafından planlanan şehir park sistemleri ve yeşil yollar kentsel peyzaj planlamanın anahtar örnekleridir.^[1] Peyzaj tasarımcıları inşaat çalışma komisyonunda olan müşteriler için çalışma eğilimindedirler.^[1] Peyzaj plancıları teknik çizim limitleri dahilinde ve ülkesel, bölgesel, arazi ve mülki sınırlar dahilinde sınırlandırılmış olan tasarım projelerine bakabilirsiniz.^[1]

Peyzaj plancıları hangi projeler eğiliminde çalışmaktadırlar:^[1]

• Geniş coğrafi alanlar(ülkesel, bölgesel ve kent ölçeğinde,^[1]
• Arazi kullanım sorunlarında,^[1]
• Uzun bir süre uygulanır.^[1]

Kırsal alanlarda, plansız maden çıkarımının açtığı hasarların onarımı peyzaj planlama için kamu kurumu talebine yönelik erken nedenlerden biridir.^[1]

Peyzaj planlama çalışmalarında arazi kullanım kararlarını alabilmek, çevresel, sosyal, ekonomik vb. faktörleri göz önünde bulundurarak mekana, araziye yönelik çeşitli analizler yapabilmesi, geleceğe yönelik planların oluşturulması ve tasarım süreçlerine katkı sağlaması amacıyla coğrafi bilgi sistemlerinden(CBS) yararlanılır.

Peyzaj analizi

Peyzaj karakter tipi analizi

• Peyzaj karakter tiplerinin belirlenmesi - peyzaj elemanlarının belirlenmesi

Peyzaj fonksiyon analizi

• Peyzajın su fonksiyonu
• Peyzajın toprak koruma fonksiyonu
• Peyzajın habitat fonksiyonu
• Peyzajın kültürel fonksiyonu
• Peyzajın biyoçesitlilik fonksiyonu

Peyzaj Planlama Plan Kademeleri

^[1]

Planlama Seviyesi	Planlama bölümleri	Peyzaj planlaması	Genel ölçek
Devlet	Ülkenin kalkınma programları(Ülkesel)	Peyzaj programı Stratejik planlama hizmetleri	1:100.000
Bölgesel	Bölgesel planları	Peyzaj master planı Üst bölge ölçeği	1:100.000–1:50.000
İl, ilçe, köy	Arazi kullanım planları	Peyzaj planları Alt bölge ölçeği	1:50.000–1:25.000
Kentsel(belediye)	İmar planları	Yeşil kalkınma peyzaj planları Çevre düzeni planı ve Nazım imar planı ölçeği	1:25.000–1:5000
Kentsel(belediye)	İmar planları	Yeşil kalkınma peyzaj planları Uygulama İmar Plan ölçeği	1:5.000–1:1000
Kentsel ölçekte	Peyzaj tasarım projeleri	Yapısal ve bitkisel tasarım projeleri	1:1.000–1:50 (Ayrıca 1:1'e kadar uzanan sistem detayları paftası)
Korunan alanlar için	-	Bakım,Koruma ve Kalkınma Gelişim planları	1:10.000–1:500
Müdahele projeler	-	Peyzajın çalışmaları destek planı	1:5.000–1:500

• Ulusal peyzaj politikaları,
• Peyzaj planlarının planlama kademesinde yer alması,
• Peyzaj kalitesi hedeflerinin belirlenmesi,
• Peyzajların korunması,
• Peyzajların yönetimi
• Yeşil sistem ana planı

1)Ülke Kalkınma/Strateji Planı-Peyzaj Programı

2)Üst Bölge Planı/Bölgesel Peyzaj Planı

3)Alt Bölge Planı/ Peyzaj Planı/ Yaşam Alanı (Habitat) Planlaması

4)a.Nazım Planı (Master Plan) ve Uygulama İmar Planı

b.Çevre Koruma Planı (Doğal Çevre/Yaşam Alanı (Habitat) Planlaması ve Tarihi Çevre Koruma Planı)

c.Yeşil sistem ana planı

d.Ulaşım Ana Planı

e.Kültürel Değerler Ana Planı, Yerleşmeler Ana Planı

f.Altyapı Ana Planı

• Ülkesel ve bölgesel mekansal strateji planları

Peyzaj Plan Aşamaları;

1)Peyzaj Envanteri

2)Peyzaj Analizi /(Doğal-Kültürel ve Görsel Peyzaj Analizi)

3)Ekolojik Sınıflama-Peyzaj Sınıfları/Doğal vejetasyon potansiyeli ile iklim, toprak koşulları, morfolojik ve jeolojik yapı, su ilişkileri gibi nitelik ya da etmenler (Mikro-klimatik alanlar, bakılar, morfolojik yapı)

4)Peyzaj Diagnozu/doğal peyzaj elemanları ile alan kullanımları arasındaki ilişkiler

5)Planlama/peyzaj analizi, ekolojik sınıflama ve peyzaj diagnozu aşamalarında saptanan esasların plana aktarılması

6)Koordinasyon

7)Uygulama

Metodoloji

Geleneksel planlama süreci faaliyetlerini doğrusal bir ilerlemedir.^[2] Ortak adımlar şunlardır:^[2]

• Sorunların ve fırsatların belirlenmesi(SWOT analizi)^[2]
• Hedeflerin oluşturulması^[2]
• Biyofiziksel çevre envanteri ve analizi^[2]
• İnsan topluluğu envanter ve analizi^[2]
• Kavram ve seçeneklerinin geliştirilmesi^[2]
• Bir plan benimsenmesi^[2]
• Toplum katılımı ve eğitim^[2]
• Ayrıntılı tasarım^[2]
• Planın uygulaması^[2]
• Planın yönetimi^[2]

Peyzaj planlaması her zaman ekolojik planlama yöntemi her zaman değildir çünkü 'planlama bir dizi seçenek üzerinde uzlaşma ve bilimsel ve teknik veriyi kullanan süreç olarak göz önünde bulundurulmalıdır.^[2] Ekoloji, insanlar dahil biyolojik ve fiziksel ortamlara kadar tüm canlıların, bir ilişkinin incelenmesidir.^[2] O zaman ekolojik planlama, peyzaj kullanımı hakkında karar vermek için fırsatlar ve sınırlamalar önermek için biyofiziksel ve sosyo kültürel bilginin kullanımı olarak tanımlanabilir.'(Steiner, 1991)^[2]

Dış bağlantılar

• Avrupa Peyzaj Sözleşmesi Avrupa Konseyi tarafından resmi bir açıklama
• Peyzaj Kanunu olmalı ya da kurmalı mısınız? by Gert Groening
• Peyzaj Planlama

Ayrıca bakınız

• Yeşil kalkınma planı
• Peyzaj koruma planı
• Peyzaj planı
• Peyzaj master planı
• Peyzaj programı
• Bakım ve kalkınma planı
• Kırsal peyzaj planlama
• Kentsel peyzaj planlama

Kaynakça

• Ekolojik Tasarım ve Planlama George F. Thompson and Frederick R. Steiner, (Wiley, 1997)
• Petzaj planlama : Teori ve Planlamaya Giriş Hackett, Brian (Oriel, 1971)
• Peyzaj Planlama ve Çevresel Etki Tasarımı Tom Turner (2nd ed UCL Press, 1998)
• Design with nature Ian L. McHarg ( Wiley, 1992)
• Yaşayan Peyzaj: Peyzaj Planmaya göre Ekolojik Yaklaşım Steiner, Frederick R. (McGraw-Hill College, 1991)

1. "Landscape planning". Wikipedi resmi web sitesi. 22 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160422061416/https://en.wikipedia.org/wiki/Landscape_planning. Erişim tarihi: 20 Şubat 2012. 
2. "Peyzaj planlama". Wikipedi resmi web sitesi. 22 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160422061416/https://en.wikipedia.org/wiki/Landscape_planning. Erişim tarihi: 04.08.2012.