Piroklastik akıntı
Piroklastik akıntı, doğadaki en ölümcül yıkıcı güçlerden biridir. Volkanlardan çıkan ve sıcak gazlardan beslenmiş kor halindeki kül ve lav parçaları ile volkanik yamaçlardan çok hızlıca aşağıya akan sıcak akıntılardır. Bu akıntılar saatte 200 km hıza ulaşabilirler. Piroklastik akıntılar iki ana bölümden oluşur. Bunlar: Gravite etkisinin artışı ve şiddetli türbülans akıntılarıdır. Gravite etkisinin artışı; piroklastik akıntıların bir bakıma kar heyelanlarına benzer bir şekilde hareket etmesine sebep olur. Bunlar, lav parçalarından ve hareketli kütlede sıkışan havanın ısınıp genleşmesiyle açığa çıkan gazlar tarafından harekete geçerler. Bu gazlar, tabandaki kayaçlar ile akan malzeme arasındaki sürtünmeyi azaltır. Şiddetli türbülans akıntıları ise; ortamdaki kül ve pumis parçaları ile sürtünmenin en aza indirgenmesine katkıda bulunan önemli mekanizmalardan birisidir.
Volkanlar, çıkış merkezlerinden yüksek enerjili püskürdüklerinde toz halinde kayalar, lav ve cam parçaları açığa çıkarırlar. Püskürme ile açığa çıkan bu malzemeler piroklastik malzemeler olarak adlandırılır. Bunlar çok ince taneli boyutta olabileceği gibi birkaç ton ağırlığında da olabilirler. Volkanların patlamasıyla gerçekleşen piroklastik akıntılar yeryüzünde piroklastik doku gösteren kayaçları meydana getirebilirler. Piroklastik doku gösteren kayaçlar ise; volkanik patlamalar sonucunda dışarı fırlatılan volkanik maddelerin taşlaşması sonucu oluşurlar. En yaygın piroklastik kayaçlar ise kül boyutlu gerecin depolanması ve çimentolaşmasıyla oluşan tüflerdir.
Kaynakça
- Frederick K. LUTGENS, Edward J. TARBUCK; ESSENTIALS OF GEOLOGY/GENEL JEOLOJİ TEMEL İLKELERİ, çeviri editörü CAHİT HELVACI
- https://en.wikipedia.org/wiki/Pyroclastic_flow