Qaspeq

Başlıksız etekli Qaspeq giymiş Yupik dansçıları gösteri yaparken. Fairbansk Alaska Üniversitesi kampüsünde yeralan Kuzey Müzesi, 2006

Qaspeq (Yupikçe, [okunuşu ḳaspıḳ], İngilizce kuspuk[1], kuspek[2], İnyupikçe atikłuk), Yupikler ve İnyupikler başta olmak üzere Alaska Eskimolarında hem erkek hem de kadınlarca giyilen kazak ya da gömlek tipli üst giysisi.

Yupiklerde evlilik törenlerinde, dans ederken ya da üzümsü-böğürtlensi meyveleri toplarken giyilir. Kadınlar daha çok gündelik giyerken, erkekler öncelikle törenlerde giyerler ve kadınlarınki etekli ya da eteksiz olurken, erkeklerinki yalnızca eteksiz yapılır. Günümüzde basma kumaştan imal edilirler. Göğüs kısmında her iki yandan ceplidir ve bu cepler daha çok dinlenme anında üşüyen kolu sokmaya yarar. Başlıklı ya da başlıksız olabilir. Ceplerin boyutu değişkendir. Erkeklerinki genelde mavi, yeşil, siyah ya da beyaz düz renklerde olurken, kadınlarınki desenli basma kumaştandır ve daha çok çiçekli olanlar tercih edilir. Yazlık qaspeq'ler hafif kumaştan imal edilir ve genellikle bir tişört üzerine giyilir. Kışlık qaspeqler ise ağır kumaştan yapılır ve içi pazen (flannel) ya da kürkle astarlanır. Aslında Yupik parkaları qaspeqlerin katbekat artırılmış hâlidir. Yupik kadınlarınınki eteğinin olup olmamasına göre iki tarzda görülür: Yukon Nehri Yupiklerinin kullandığı kısa ve eteksiz olup "Yukon tarzı" adıyla anılırken, Kuskokwim Nehri Yupiklerininki uzun ve etekli olup "Kuskokwim tarzı" olarak bilinir.

İnyupiklerde başlıklı kürk parka gömleği (atikłuk) atigi denen parkanın üstüne giyilir ve günümüzde daha çok kumaştan imal edilir.

Kürk tüccarı Grigoriy Şelihov önderliğindeki Rusların 1784 yılında Kodiak Adası'nda yaptığı Awa’uq Katliamı'nda tercüman olarak kullandıkları yaşlı Kodiak Supiğinin adı olan Kashpak[3] esas olarak Qaspeq[4] anlamındadır.

Kaynakça

  1. ↑ Susan B. Andrews and John Creed (1998), Authentic Alaska: Voices of Its Native Writers
  2. ↑ Terryl Miller (2006), Yup'ik (Central Eskimo) Language Guide (and more!), a useful introduction to the Central Eskimo (Yup'ik) Language, World Friendship Publishing, Bethel, Alaska, 2006
  3. ↑ John Enders (1992), Archaeologist May Have Found Site Of Alaska Massacre, The Seattle Times, Sunday, August 16, 1992
  4. ↑ Ben Fitzhugh (2003), The Evolution of Complex Hunter-Gatherers: archaeological evidence from the North Pacific, Kluwer Academic/Plenum Publishers, New York, 2003
This article is issued from Vikipedi - version of the 9/4/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.