Rafael de Nogales Méndez
Rafael de Nogales Méndez (doğum adı: Rafael Indxauspe Méndez; 14 Ekim 1879, San Cristóbal - 10 Temmuz 1936, Panama), Venezuelalı asker ve yazar. Yaşamı boyunca dünyanın çeşitli yerlerini dolaşmış ve çeşitli savaşlara katılmıştır.
İlk yılları ve eğitimi
14 Ekim 1879 tarihinde, Venezuela'nın Táchira eyaletinin başkenti San Cristóbal'da dünyaya geldi. Annesi María Josefa Méndez Brito, babası Pedro Felipe Indxauspe Cordero idi.[1] Gençlik yıllarında, Baskçada "ceviz" anlamına gelen Indxauspe soyadını,[2] İspanyolcaya tercüme ederek Nogales olarak değiştirdi.[3] Eğitim amacıyla ailesi tarafından Almanya'ya gönderilen Nogales, bir süre sonra İspanya'daki Barselona Üniversitesi ve Belçika'daki Leuven Katolik Üniversitesi'nde öğrenim gördü, sonrasında ise Belçika Kraliyet Harp Akademisi'nde askerî eğitim aldı.[3]
Sonraki yılları ve vefatı
On yedi yaşına geldiğinde, asteğmen rütbesiyle İspanya Ordusu'na katılan Nogales, 1898 yılında gerçekleşen İspanya-Amerika Savaşı'nda yer aldı ve ve bu savaştan yaralı olarak döndü.[3] Savaş sonrasında kısa süreliğine yaşadığı ve hayvancılıkla uğraştığı Amerika Birleşik Devletleri'nden, kumar masasında çıkan bir tartışma sonrasında bir cinayete karışmasının ardından ülkeden ayrıldı.[3] 1903 yılında gittiği Çin'de, Rus-Japon Savaşı sırasında İngiliz casusları adına çalışarak istihbarat faaliyetlerinde bulundu.[3] 1906'da Meksika'ya giderek, Ricardo Flores Magón'un önderliğinde gerçekleşen devrim hareketine katıldı.[4] Cipriano Castro hükûmetinin düşmesinin ardından, 1909'da ülkesi Venezuela'ya döndü.[4] Bu sıralarda, ülkede yayınlanan bazı gazetelerde, dünyadaki siyasî gelişmelere yönelik yorumlarını yazdı.[4] 1911'de Táchira'ya gitti ve And Bölgesi'nin bağımsızlığını amaçlayan isyanda aktif rol oynadı.[4]
1914 eylülünde, I. Dünya Savaşı'nın çıkmasını takiben Avrupa'ya gitti.[4] Başarısızlıkla sonuçlanan Belçika ve Fransa adına savaşma isteklerinin ardından Bulgaristan'da Alman Ataşemiliteri Binbaşı Colmar von der Goltz ile aynı ülke nezdindeki Osmanlı Ortaelçisi Fethi Bey'in girişimleri sonucunda, yabancı askerî uzman olarak 1915'in ocak ayında İstanbul'a geldi.[3][5] Şubat ayında 3. Ordu'ya atanan Nogales, 12 Şubat 1915'te Doğu Cephesi'nde savaşmak üzere yola çıktı.[5] 1915'in nisan ile mayıs aylarında gerçekleşen Van İsyanı sırasında, bölgedeki jandarma birimlerine atandı. 1917'den itibaren görev yaptığı Sina ve Filistin Cephesi'nde, 3. Süvari Tümeni'nin emrine verildi.[6] Osmanlı Ordusu'nda 1919 yılına kadar önce yüzbaşı, sonraları ise binbaşı olarak görev yaparken; kendisine Colmar von der Goltz tarafından Harp Madalyası, Müşir Abdullah Paşa tarafından ise Kılıçlı Mecidi Nişanı verildi.[5] Ayrıca kendisine Alman İmparatoru Kaiser II. Wilhelm tarafından Demir Haç madalyası verildi.
1927'de, Amerika Birleşik Devletleri'nin işgali sırasında Nikaragua'ya, bu sefer gazeteci sıfatıyla gitti ve dört ay kadar burada kaldı.[7] Ellili yaşlarını, Alman bir kontla evli olan küçük kız kardeşinin yanında geçirdi.[7] Sonraları tekrardan ülkesine dönen Nogales, yerel bir vergi dairesinde işe başlasa da kısa süre sonra buradan ayrıldı ve Panama'ya gitti.[7] 10 Temmuz 1936 günü, zatürreden dolayı Panama'da vefat etti.[7] Caracas'ta düzenlenen cenaze töreninin ardından naaşı,[7] ülkesi Venezuela'ya nakledildi ve burada defnedildi.[8]
Nogales; New York merkezli Amerikan Coğrafya Cemiyeti, Londra merkezli Kraliyet Coğrafya Topluluğu, Berlin Coğrafya Topluluğu üyesiydi.[7] Diğer taraaftan 1925'te yayınlanan Cuatro años bajo la Media Luna (Türkçesi Hilâl Altında Dört Sene) adlı eserinde Osmanlı idaresinde yaşadıklarını,[8] 1928'de yayınlanan El saqueo de Nicaragua (Türkçesi Nikaragua'nın Yağmalanması) adlı eserinde ise Nikaragua'da yaşadıklarını aktarırken, 1932 tarihli Memorias del general Rafael de Nogales Méndez (Türkçesi General Rafael de Nogales Méndez'in Anıları) isimli kitabında anılarını toplamıştı.
Kaynakça
- Kutlu, Mehmet Necati (24 Eylül 2003). Yeni Bilgiler Işığında "Rafael de Nogales Mendez". https://docs.google.com/viewer?a=v&q=cache:mU31IWVTLTQJ:dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/19/1273/14666.pdf+&hl=tr&gl=tr&pid=bl&srcid=ADGEESieOAoASSMhtRjwG-jd2H9_7y-GQba65jIuBX2ZGrj1ezZ21k2PwYvWJ6aWe97ZZSS5IogKOUT6beVmeGGslIYanA8x_HmRqn5j7veLoJMMOmJml5ycQUPd7h-fqUPbzhdqn2Ua&sig=AHIEtbRu8EwIEsSmL6vFDRQC1ust_5rFNg.
- Asomura, I. Tomoko (2007) (İngilizce). Rafael Nogales Méndez beneath the Crescent 1915~1918 ―Ethnic Questions in the Ottoman Empire during the World War I witnessed by a Latin American Officer―. https://docs.google.com/viewer?a=v&q=cache:iaoP9V2L_-YJ:www.latin-america.jp/archives/asomura_nogales.pdf+&hl=tr&gl=tr&pid=bl&srcid=ADGEESj9QZUmS1RJagrv4CAWfyJaGFy67GjM8K_EAjjVLqpx0jMWUU1P25Dug8Y9OlBzIB9b5ob37m5J5PulXuENoLaywszc5Icu4yHXb3ykKi5lhuGQsDVJ57ZFBDskGKCrsg7esWvu&sig=AHIEtbRAgGmINCr1d8Mvhs00hqPL1bejVQ.