Reichsrat (Avusturya)
Reichsrat, İmparatorluk Konseyi'nin (1848-1861), sonra Avusturya Parlamentosu'nun (1861-1918) Almanca adı.
Tarih
Maria Theresia, Kaunitz'in girişimiyle 1761'de, üç senyör ve altı devlet müşavirinden oluşan bir devlet konseyi (Staatsrat) kurdu. Görevi, devletin çeşitli kademeleri arasındaki anlaşmazlıkları gidermek, bunların eşgüdümünü ve kamu yönetimine ilişkin sorunlarda hükümdara danışmanlık yapmaktı. 1801'de bu meclisin yerini Devlet ve Konferans bakanlığı aldı. 1808'de yeniden kurulan Staatsrat, 1814'te bir Konferans konseyi ile desteklendi ve 1848'e kadar yavaş yavaş genişledi. Dağıtılmasına rağmen 1849 Anayasası gereğince yeniden kuruldu; bu anayasa, Staatsrat'ı, Fransız Devlet Şurası'na benzer biçimde idari yetkiyle donattı, ama 20 Nisan 1851 kararnamesiyle Staatsrat'ın tüm yetki ve gücü elinden alındı. Bozgun ve Bach sisteminin başarısızlığının sonucu olan reformlar sırasında, imparator tarafından yaşam boyu atanan 47 üyeyle takviye edildi (1860) ve kurumları denetlemekle görevlendirildi. Merkezciler ve federalistler diye ikiye ayrıldı; yaptığı tek toplantı (Mayıs-Eylül 1860) federalistlerin bir önergesinin oylanmasıyla sonuçlandı. 20 Ekim 1860 tarihli imparatorluk fermanıyla, itibarlı kişilerden oluşan bir Reichsrat kuruldu; federalist özellikler taşıyan bu meclisin, tüm eyaletlerin ortak sorunlarını ele alma yetkisi vardı. Bununla birlikte, söz konusu fermana açıklık kazandırmak bahanesiyle çıkarılan 26 Şubat 1861 tarihli bir imparatorluk kararnamesiyle, merkeziyetçi ve parlamenter eğilimli yeni bir Reichsrat kuruldu. Bu Reichsrat, iki meclisten oluşuyordu: üyeleri imparator tarafından atanan ve veraset yoluyla görev başına gelen Senyörler meclisi (Herrenhaus) ile, eyalet diyetleri tarafından seçilen 343 üyeli Temsilciler Meclisi (Abgeordnetenhaus). Alman azınlığına zorlama bir çoğunluk sağlayan seçim sistemi, Venedik, Macaristan, Hırvatistan ve Transilvanya'nın Reichsrat'ta temsil edilmeyi reddetmelerine ve Bohemya'nın da çekilmesine yol açtı.
Avusturya-Macaristan uzlaşması gereğince, 21 Aralık 1867 Anayasası ile Reichsrat, bir Cisleithania parlamentosu durumuna geldi. Aşağı yukarı 180 üyeli Senyörler meclisi, aristokrat bir kurum olarak kaldı; Temsilciler Meclisi'nin 203 olan üye sayısı 1893'te 425'e çıktı; önce diyetler tarafından 6 yıl için seçilen üyeler 1873'te dört seçici kurul tarafından sınırlı oy sistemine göre seçildi. Bunların dördüncüsü olan köy komünleri için iki dereceli seçim yapılırdı. 1906'da meclis genel oyla seçildi; yalnız Cisleithania için yetkili olmasına rağmen Reichsrat, tüm imparatorluğun sorunlarını Macar Diyet'iyle tartışmak için 60 üyeli (20 senyör ve 40 temsilci) bir heyet oluştururdu. Reichsrat, 1918'de ortadan kalktı.
Kaynaklar
- Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi
Dış bağlantılar
- Avusturya Parlamentosu tarihi (İngilizce)