Sözsüz iletişim

Sözsüz iletişim, konuşulan dilin dışında, jestler, mimikler ya da diğer dilsel olmayan işaretler aracılığıyla ifade edilen iletim biçimlerini kapsar. Günlük iletişimin önemli bir kısmı sözsüz iletişime dayanır. Sözsüz iletişimde bilginin iletimi kültüre bağlı değişiklikler gösterdiği gibi, cinsiyete bağlı olarak da değişebilir.

Temel olarak sözsüz iletişim iki kanala dayanır: Görülebilir kanal (jestler, mimikler, yüz ifadeleri, beden duruşu vb.) ve yarıdilsel (paralinguistic) kanal (ses tonu, şiddeti, hızı vb.) Sözlü iletişimin dayandığı sözsel kanalla birlikte bu üç kanala iletişim kanalları adı verilir.

Görülebilir kanal

Görülebilir kanalı esas olarak beden dili oluşturur.

• Uzaklık: İnsanlar daha yakın oldukları kişilerle daha yakın mesafeden ilişki kurarlar. Bununla birlikte tanımadıkları, ya da hoşlanmadıkları kişilerle daha uzaktan iletişim kurarlar.

• Jestler: Bedensel jestler ve beden duruşu kendi içinde bir bilgi bulundurur. Birçok beden hareketi genel olarak kabul edilmiş bilgiler barındırır. Onaylama, reddetme, vedalaşma, çağırma vb. Beden hareketlerinin anlamı daha çok bağlamla ilişkilidir. Aynı beden hareketi farklı bağlamlarda farklı bilgiler barındırabilir. Aynı şekilde beden hareketlerinin farklı anlamlar taşımasında kültürel farklılıklar da önemli bir etkendir.

• Göz kontağı: Bağlamla ilişkili olarak göz kontağı farklı bilgiler barındırabilir. Filmlerde çiftler birbirlerinin gözlerine aşk, tutku ya da büyük bir ilgiyi ifade etmek için dikkatlice bakarlar. Ancak başka durumlarda bu tür bir göz kontağı tehdit ifadesi olabilir. Ancak her iki durumda da göz kontağı olumlu ya da olumsuz yüksek bir duygusal içerik taşır. Göz kontağından kaçınılması, daha çok kişinin ilgili olmadığı mesajı verir. Yine utanma, korkma, kötü haber verme durumlarında da göz kontağından kaçınılır.

• Yüz ifadeleri: Yüz ifadeleri de sıcaklık, sempati, karışıklık ya da kızgınlık gibi duyguları ifade edebilir. Mimikler yüz ifadelerinin özel bir biçimidir. İnsanlar ve şempanzeler mimikleri kullanırlar.

Yarıdilsel kanal

Konuşma sırasındaki değişiklikler söz içeriğinin haricinde önemli ve genelde duygusal bir ileti barındırırlar. Sesin ritmi, yüksekliği, kesinliği vb. bilgi içeriği barındırır. Bebeklerin ağlama biçimlerinden ihtiyaçlarını anlamak mümkün olduğu gibi, hayvanlarda da farklı yarıdilsel iletiler görülür. Köpekler farklı koşullarda farklı biçimlerde havlarlar. Aynı cümle farklı vurgulamalarla farklı anlamlar kazanabilir.

Çoklu kanal

İnsanlar tipik olarak her üç iletişim kanalını da (sözsel, görülebilir ve yarıdilsel) günlük iletişimde kullanırlar. Bununla birlikte sözsel kanal çok daha etkili olarak görülmez

Kaynak

• Shelley E. Taylor, Letitia Anne Peplau ve David O. Sears (2006). So