Sürat pateni
.jpg)
Sürat pateni, kadın ya da erkek atletlerin oval, buzdan bir pistte, viraj ve düzlüklerde ritmik ve güçlü bir kayış sergiledikleri bir spordur. Sürat pateni yarışları uzun kulvar, kısa kulvar ve maraton olmak üzere üç farklı sınıfta düzenlenir. Maraton yarışları uluslararası ve olimpik oyunlarda düzenlenmez. Uluslararası organizasyonlar ve Olimpiyat Oyunları'nda uzun kulvar yarışları sürat pateni yarışları olarak adlandırılırken, kısa kulvar yarışları kendi adıyla belirtilir. Uluslararası Paten Birliği (International Skating Union-ISU) bütün buz pateni disiplinlerinin olduğu gibi sürat pateninin de yönetim birimi ve kural belirleyicisidir.
Uzun kulvar sürat pateni
Uzun kulvarlarda 500 m'den 10 km'ye kadar değişen mesafelerde patenciler yarışır. Çift kulvarlardan oluşan bu pistlerde aynı anda iki sporcu zamana karşı yarışır ve dereceleri kaydedilir. Her yarışçı kendi kulvarını izlemek zorundadır. İç kulvar avantajı sırasıyla bir yarışmacıdan öbürüne geçer; patenciler her turda belirli bir noktada kulvar değiştirirler. Etkinliğe bağlı olarak, yarışmacılar dairenin farklı yerlerinden başlar.
Patenciler uzun kulvarlarda saatte 65 km hıza ulaşabilirler. Uzun kulvarda patenciler uzun kayışlar yaparken, sürüklenmeyi azaltmak için bir ellerini arka tarafta tutarlar. Köşeleri aşmak için çapraz adımlar kullanılır. Uzun kulvar pateni özellikle İskandinavya, Doğu Avrupa, Hollanda, ABD ve Japonya'da yaygındır.
Resmi kulvar uzunluğu 400 m'dir. Kış Olimpiyatları ve Uluslararası Buz Pateni Birliği'nin (ISU) gözeteminde yapılan dünya şampiyonalarında, erkekler için 500, 1,000, 1,500, 5,000 ve 10,000 metrelerde, bayanlar için de 500, 1,000, 1,500, 3,000 ve 5,000 metrelerde yapılır.
Alan
Uzun kulvarlarda iki yarış çizgisi bulunur. Uzun parkur kulvarları boyalı çizgilerle işaretlenmiştir ve hareket ettirilebilen tahta ya da lastik bloklar vardır. Bloklar, pistin ilk ve son 15 metresinden itibaren 1 metre aralıklarla yerleştirilmiştir.
Kısa kulvar sürat pateni
Kısa kulvar genellikle buzdan bir paten alanı üzerine kuruludur. Parkurda yarış çizgisi yoktur ve patenciler 111.12 m'lik kulvarda pozisyon bulabilmek için itişirler. Kısa parkur etkinliklerinde şerit işaretleri olmayan bir daire içinde yarışan altı patenci vardır ve çarpışmalara sık rastlanır. Ayrıca kısa parkurlarda düzenlenen dört kişilik takımların katıldığı bayrak yarışları da vardır.
Kısa kulvar yarışçıları başlangıçta hız kazanabilmek için kısa hızlı adımlar kullanır. Vücutlarını öne eğen patenciler, dizlerini büker ve hız kazanmak için kollarını sallarlar. Bir köşeye yaklaşırken patenci iyice çömelir ve genellikle elinin iç kısmıyla buza dokunarak dönüş yönünde kıvrılır. Çapraz adımlar dönüşleri kolaylaştırır.
Kısa kulvarlarda ulaşılabilecek en yüksek hız saatte 50 km'dir. Kısa kulvar pateni henüz genç bir spor dalıdır. Güney Kore ve Avustralya gibi, geleneksel olarak paten yapmayan uluslardan gelen birçok sporcuyu etkilemiştir. Dünya şampiyonaları ve Olimpiyat Oyunları'nda erkekler için 500, 1,000, 1,500 ve 5,000 m bayrak, bayanlar için de 500, 1,000, 1,500 ve 3,000 metre bayrak dallarında yapılır.
yerışcı noktası
.jpg)
Sürat patencileri güçlü ve dayanıklıdır. Özellikle yarışın başında patlamaya hazır bir güçleri vardır. Kısa kulvar yarışlarında patencilerin yüksek hızla virajlara girmesi söz konusu olduğu için iyi bir teknik ve cesaret vazgeçilmezdir. Uzun kulvar yarışlarında ise aerobik dayanıklılık daha büyük önem taşır.
Ekipman
Kısa kulvar yarışlarında, patenciler kurşun geçirmez kıyafetlerde de kullanılan “Kevlar” astarlı, vücutlarını saran kıyafetler giyerler. Patenciler ayrıca kask takar ve boyunlarını, bacaklarını ve dizlerini de korurlar. Keskin dönüşler sırasında ellerini buzun üstüne koydukları için eldivenler de zorunludur. Sürat pateninin alt kısmının yandan görünümü, figür pateninin içbükey görünüşünün aksine düzdür.
Kısa parkur pateninin çelikleri uzun ve incedir. Alt kısmına bir köşedem diğerine uzunlamasına yerleştirilir ve köşelerde kolaylık sağlaması için kıvrımlandırılır. Uzun kulvarlarda patenciler “Clap” patenler giyer. Uzun düz çelik, tabana yerleştirilmiştir ve burun kısmına menteşelenmiştir.“Clap” pateni menteşesi; “Clap” pateninin bıçağı her hamlenin ardından topuk kısmından ayrılır. Bu, bıçağın buzla temasta olduğu süreyi çoğaltır.
Tur hesabı
Her yarıştaki tur sayısı şöyledir;
- 500 m - 4½ parkur
- 1000 m - 9 parkur
- 1500 m - 13½ parkur
- 3000 m - 27 parkur
- 5000 m - 45 parkur
Tarih
Felemenk ülkelerinde ortaya çıkmıştır. Geçmişinin 13. yüzyıla değin uzandığı sanılır. Rekabete dayanan sürat pateni 19. yüzyıl Avrupası'ndaki donmuş kanal ve göllerin üzerinde başladı. Düzenli uluslararası yarışmalara 19. yüzyıl sonlarında başlanmış ve spor 1924'teki ilk Kış Olimpiyat Oyunları'nın kapsamına alınmıştır. Uluslararası Paten Birliği (ISU) 1892'de Hollanda'da kuruldu. Kısa kulvar paten yarışları Kuzey Amerika'da 20. yüzyılın başlarına dayanır. 1992'de Olimpiyat Oyunları programına dahil edilmiştir.