Seben

Seben
—  İlçe  —
Türkiye'de yeri
Ülke	Türkiye
İl	Bolu
Coğrafi bölge	Karadeniz Bölgesi
Yönetim
- Kaymakam	Tahir Yılmaz
- Belediye başkanı	Süleyman Özbağ (AK Parti)
Yüzölçümü
- Toplam	817 km^2 (315,4 mi^2)
Rakım [1]	750 m (2.461 ft)
Nüfus (2015)[2]
- Toplam	5,380
- Kır	2,898
- Şehir	2,482
Zaman dilimi	UDAZD (+3)
Posta kodu	14750
İl alan kodu	0374
İl plaka kodu	14

Seben, Bolu ilinin 56 km güneyinde bulunan ilçe. Elması ile meşhurdur. Bir rivayete göre ilçe ismini kuzeyinde bulunan Seben dağından almıştır. Ormanda yetişen Semen çiçeğinin de ilçeye ismini verdiği düşünülmektedir.

İlçenin 2'si dağ,1'i göl ,4'ü orman, 23'ü vadi ve ovalarda kurulu toplam 29 köyü vardır.

Kiraz dağı çevresinde toplanmış, ortalama 1400 m yükseklikteki yaylalarla çevrilidir. Bu yaylaların en önemlileri Gerenözü ve Kızık yaylalarıdır. Kızık yaylasının evleri, değişik mimarisiyle dikkati çeker. Bu evler hiç çivi kullanmadan, çam ağaçlarından çatkılı, kenetleme ve birbirine geçme şeklinde yapılmıştır. Yerden yüksekçe yapılmış merdivenler, geniş ocakları ve kendine özgü eşyaları ile bu evler değişik özellikler taşırlar.

Seben İlçesinin 14 km güneyinde, Kesenözü köyünde bulunan Bağlum kaplıcaları mide, safra kesesi, solunum ve dolaşım bozukluklarında olumlu etkileri olduğu bilinmektedir.

Tarihçe

Seben bölgesi oldukça eski bir yerleşim alanıdır.

Yörede öncelikle Hititlerin yaşarken, M.Ö 1000’li yıllara doğru ise bölgedeki yönetim değişikliklerine paralel olarak yörenin sırasıyla Frig, Lidya ve Pers egemenliği altında kaldığı görülmektedir.

M.Ö 334 yılından sonra Bolu ile birlikte Bitinya sınırları içine dahil olan Seben bölgesi, M.Ö 74 yılında Bitinya topraklarının Romalılara geçmesi nedeniyle önce Roma, ardından da 395 yılında Roma İmparatorluğu’nun ikiye ayrılması nedeniyle Doğu Roma, yani Bizans egemenliğine girmiştir.

Uzun yıllar Bizans egemenliğinde kalan bölge, bir dönem İranlılar (Pers) ile Bizans arasındaki savaşlarda iki tarafın ordularının arasında kalmaktan kurtulamamıştı. Zaman zaman Abbasi ordularının da bu yörede görüldüğü tarihi kayıtlarda belirtilmektedir.

Orta Asya’dan kopup gelen ve özellikle 1071 Malazgirt zaferinin ardından kitleler halinde Anadolu’ya giren Türkler ile bu yöre de hızla Türkleşmeye başladı. Ardından gelen Türk toplulukları ile birlikte, bugün de hala aynı adla anılan Alpagut, Kızık ve Yuva gibi Türk boylarının adlarını taşıyan köyler oluştu.

Ancak, 1095-1270 yılları arasında devam eden Haçlı seferleri sırasında yaklaşık 50 yıl Selçuklu elinde kalan Seben ve yöresi de tekrar Bizanslıların eline düştü.

Osmanlı hakimiyetine geçişine ilişkin değişik kaynaklarda farklı tarihler olsa da en geç 1332 yılında yörenin Süleyman Paşa tarafından fethedildiği kabul edilmektedir.

Öte yandan, Ankara Savaşında yenilen Yıldırım Beyazıt’ın ardından başlayan fetret devrinde, yani taht kavgalarının yaşandığı şehzadelerin birbirine üstünlük sağlamaya ve devlet yönetimini ele geçirmeye çalıştığı dönemde, Seben daha sonra bu mücadeleyi kazanarak padişah olacak Mehmet Çelebi’ye yaptığı ev sahipliğiyle başat bir rol oynayacaktı.

Askerleriyle birlikte önce Seben yaylasına çadır kuran, ardından da Seben’deki kaya evlerine çekilerek güvenliğini sağlayan Mehmet Çelebi, yaklaşık 1 yıl sonra buradan çıkarak şehzadeler arasındaki mücadeleyi kazanacak ve ardından Bursa’daki Osmanlı tahtına oturacaktı.

Bu arada, Osmanlı tarihinin en parlak padişahlarından olan muhteşem Süleyman yani Kanuni Sultan Süleyman şehzadelik döneminde Bolu’ya yönetici olarak atanacaktı.

Seben ilçe olarak her ne kadar yeni olsa da bölgede eski bir kaza merkezinin bulunduğu Osmanlı kayıtlarıyla da sabittir. 18. yüzyılın ilk yarısı itibariyle yani Bolu sancağının 19 kazası bulunuyordu. Bu bölgeler içinde Bugün Seben sınırları içinde yer alan ve Kesenözü köyü yakınında bulunan Pavlu kaza olarak bu 19 mıntıkadan biri sayılıyordu.

Seben’in bugünkü yerinde önce Çeharşenbe (Çarşamba) adıyla ortaya çıkması için ise 1911 yılını beklemek gerekecekti. Şu anda Keskinli mahallesinin bulunduğu yerde kurulan Çeharşenbe daha sonraları Çarşamba ismini alacaktı. Nahiye, Mudurnu’ya bağlı bir bucak konumundaydı.

Seben, 1946 yılında kuzeyinde yer alan Seben dağlarına atfen bu adı alarak ilçe oldu.

Coğrafya

Seben, Batı Karadeniz Bölgesi’ne girmekle beraber İç Anadolu Bölgesiyle sınır teşkil eder. Bolu il merkezinin 54 km güneyindedir. Doğusunda Kıbrıscık, batısında Mudurnu, kuzeyinde Bolu, güneyinde ise Nallıhan bulunmaktadır.

Aladağ çayı en önemli akarsularından olup, yerleşim Aladağ çayı ile kollarının vadilerine olmuştur.Yörede İç Anadolu Bölgesi iklimi hakimdir. İlçenin 2’si dağ, 4’ü orman, 23’ü vadi ve ovalarda kurulu toplam 29 köyü vardır. Km² başına 13 kişi düşmektedir.

Ekonomi

İlçenin en önemli gelir kaynaklarını meyvecilik-hayvancılık ve ormancılık teşkil etmektedir. Yılda 30-40 bin ton arasında çeşitli türlerde elma üretilmektedir. İlçede, S.S. Haccağız Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Başkanlığına ait 1600 ton/yıl, S.S. Dedeler, Nimetli ve civarı Köyleri Sulama Kooperatifi Başkanlığına ait 2000 ton/yıl kapasiteli 2 adet soğuk hava deposu bulunmaktadır.

Nüfus

İlçe bağlısı olarak merkez hariç olmak üzere ilçe merkezine bağlı; 29 köy ve 3 mahalleden oluşmaktadır.

Yıl	Toplam	Şehir	Kır
1965[3]	11.920	1.770	10.150
1970[4]	11.966	2.390	9.576
1975[5]	11.488	2.471	9.017
1980[6]	11.505	2.788	8.717
1985[7]	11.323	3.776	7.547
1990[8]	11.020	4.165	6.855
2000[9]	8.871	4.334	4.537
2007[10]	6.973	3.049	3.924
2008[11]	6.663	2.988	3.675
2009[12]	6.391	2.822	3.569
2010[13]	6.106	2.711	3.395
2011[14]	5.874	2.566	3.308
2012[15]	5.754	2.542	3.212
2013[16]	5.720	2.588	3.132
2014[17]	5.552	2.507	3.045
2015[18]	5.380	2.482	2.898

Kaynakça

1. http://www.yerelnet.org.tr/ilceler/ilce_belediye_koordinat.php?ilceid=198381
2. "2014 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6WFCaa2PB. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
3. "1965 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BspYOoQ5. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
4. "1970 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtmvYurB. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
5. "1975 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtoZzm5i. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
6. "1980 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtuNfXxn. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
7. "1985 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtwKRo0w. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
8. "1990 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bty0IYug. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
9. "2000 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtzzEiuZ. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
10. "2007 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu1kDYgC. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
11. "2008 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu3XVWpx. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
12. "2009 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuCjuKAK. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
13. "2010 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuEnVoGl. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
14. "2011 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuGP9zDK. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
15. "2012 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6EZxRT0fo. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
16. "2013 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6NPUeNeb3. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
17. "2014 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6WFCaa2PB. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
18. "2015 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 

Dış bağlantılar

• Seben Kaymakamlığı
• Seben Belediyesi