Sejong

Büyük Kral Sejong

Sejong
Joseon Kralı
Hüküm süresi 1418-1450
Önce gelen Taejong Joseon
Sonra gelen Munjong Joseon
Eş(leri) Kraliçe Soheon
Hanedan Davud Hanedanlığı
Babası Kral Taejong
Annesi Kraliçe Wongyeong
Doğum 7 Mayıs 1397(1397-05-07)
Ölüm 18 Mayıs 1450 (53 yaşında)

Büyük Kral Sejong (Daewang) (d. 1397 - ö. 1450), Joseon Hanedanlığı′na hükmetmiş bir kraldır. Kore yazı sistemi olan Hangıl, onun emri üzerine 1444 yılında hazırlatılmış ve 1446 yılında Hunmin Congım (Halka Doğruları Öğreten Ses) adlı kitapla halka sunulmuştur.

Tahta geçişi

Büyük Sejong (Sejong The Great) (6 Mayis 1397 – 18 Mayis 1450 ) Joseon Hanedanligi’nin 4. kralidir. 

Kore yazi sistemi olan Hangil onun emri üzerine 1444 yilinda hazirlatilmis ve 1446 yilinda Hunmin Congim (Halka Dogrulari Ögreten Ses) adli kitapla halka sunulmustur. Bunun öncesinde ise dilin zorlugundan dolayi nüfusun çok azi Çin harflerini (karakterlerini) ögrenebiliyordu. Bir Korece yazma sistemi olusturma çabasi içindeki Kral Sejong ve dil bilgeleri, bu olusumu saglamlastirmak için Çin,Uygur, Mogol dil ve harflerini incelemislerdir.

Sejong, "Büyük" ünvanina layik görülen iki yöneticiden biridir. Ölümünden sonra bu unvan ile sereflendirilmistir. Bu ünvani alan diger yönetici de Goguyeo Krali Gwanggaeto’dur. 

Sejong Kral Taejong’un üçüncü ogludur. Sejong, 12 yasindayken “Büyük Prens Chungnyeong” ünvanini aldi ve Cheongsong’un kizlarindan biri olan Shim On (Lady Shim olarak da bilinir) ile evlenmistir. Lady Shim, daha sonra Kraliçe Soheon ünvanini almistir. 

Sejong, küçük bir prensken çok çalisirdi. Bu sebeple iki abisi olmasina ragmen Kral Taejong’un gözdesiydi. 

Tahta Sejong'un yükselmesinin sebebi onun çok özel ve diger prenslerden farkli olmasiydi. En büyük Prens Yangnyeong, krallik için gerekli becerilere sahip olduguna inaniyordu ancak Sejong'un kral olacagini da seziyordu. Ikinci prens Hyoryeong da kralliga Sejong’un geçmesi gerektigini kendine bir vazife olarak görmüstür. Her ikisi de bir takim sebeplerden dolayi Seoul’den sürgün edildiler. En büyük prens bir gezgin oldu ve daglarda yasadi. Ikinci prens bir Budist tapinagina gitti ve kesis oldu. Böylece Agustos 1418’de Sejong tahta geçti.  

Reformlar

Kral Sejong döneminde takvimler, su saatleri ve en önemli iyi şey olan Hangıl yazı sistemi ile Hunmin Congımı halka sunmuştur. Kral Sejong döneminde babasının öğütleri ve yol göstericiliği doğrultusunda ve General Kim Jong-Seo'nun yardımlarıyla askeri alanda da güçlenmiştir ve diğer ülkelerle de ilişkilerini geliştirmiştir. Genç yaşta ölümü üzere gerçekleştirmek istediklerini gerçekleştirememiştir.

Kral Sejong, iyi bir askeri planlamaciydi. Hatta eski bir Kore roketi olan Hwacha'lar ilk olarak 1407'de Kral Sejong'un askeri bir programi için yapildi. Kral Sejong birçok askeri harekatta üstün basarilar göstermistir. 

Sejong, hükümdarligi sirasinda teknolojik ilerlemelere de çok önem vermistir. Hatta tarihçi Yung Sik Kim, Sejong'un, kendi özel teknik bilimsel bilgisi olduguna dikkat çeker. 

Sejong, Çin baskentinin enlemine göre ayarlanmis olan Kore takvim sistemini de degistirmeyi amaçlamistir. Sejong, Kore’de ilk defa olarak bu alanda çalismalar yapilmasini istedi. Baskent Seoul’un enlemlerini baz alan bir takvim olusturulmasi için çalismalara baslanmisti. 

Geleneksel Kore ilaçlari ile ilgili iki önemli inceleme yine Sejong döneminde yazilmistir. Bu incelemeler “Hyangyak chipsŏngbang” ve “Ŭibang yuch'wi “ dir. Tarihçi Yung Sik Kim, bu tibbi çalismalarin Korelilerin kendi çalismalari oldugunu belirtir. 

Sejong edebiyati da desteklemistir. Sarayda yüksek saray memurlari ve bilginlerini edebiyat alaninda çalismak üzere cesaretlendirmistir. Kral Sejong bazi bilginleri de yanina alarak çesitli çalismalar sonucunda Hangul'u yazdi. 

Sejong Joseon'un çiftçilerinin tarimsal faaliyetlerine de çok önem vermistir. Vergiler konusunda onlara anlayisli davranistir. 

Sarayda yiyecek fazlaliligi oldugunda Kral Sejong bunlarin ihtiyaç duyan yoksul köylüler veya çiftçilere dagitilmasini saglardi. 

1429’da Kral Sejong’un emriyle Nongsa-jikseol (농사직설) adli kitap derlendi. Kore’de çiftçilik ve Koreli çiftçiler hakkinda bir kitaptir. 

Birçok hükümet memuru ve aristokrat Hangul'un kullanimina karsi çikti buna ragmen alt tabakadan gelen kisiler Hangul'u kucakladi ve destekledi. Okur-yazarlik orani hizla artti ve insanlar birbirleri arasinda dilin yazili kaynaklarini yaymaya basladilar.

Sejong'un kisisel yazilari yüksek oranda kabul görmüstür. En ünlü yazilari Yongbi Eocheon Ga (“Songs of Flying Dragons” – Uçan Ejderhalarin Sarkisi, 1445), Seokbo Sangjeol (“Episodes from the Life of Buddha” –Buda Hayat Hikayeleri, Temmuz 1447), Worin Cheon-gang Jigok (“Songs of the Moon Shining on a Thousand Rivers” –Parlayan Ayin ve Bin Nehrin Sarkisi, Temmuz 1447). 

Sejong, Gyeongbokgung'da bir kültür-kongre,bilim salonu (Jiphyeonjeon-Bilgilner Heyeti) açmistir. Salonda kral tarafindan seçilen bilginler yer aldi. Bu salonda yapilan çalismalarla Hangul yazi sistemi ve daha birçok şey ile ilgili çalismalar yapildi ve bu konuyla ilgili olan Hunmin Jeongeum derlemeleri yazildi. 

Büyük Kral Sejong Kore Tarihi'nde Kore lisani için yeni fonetik alfabe sistemini olusturmus olmasi çok önemlidir.

Hangul’un olusturulmasindan önce sadece yüksek sinifa mensup kisiler okuryazardi. Çin’in kullandigi Hanja karakterleri ögrenmek bir hayli zordu. Kral Sejong, Kore alfabesinin 28 harfini halkla tanistirdi ve yaptigi organizasyonlarla Korelilerin okur-yazarlik oranini ciddi anlamda artmasini sagladi. Sejong, ayrica Kore’nin ve Korelilerin kültürel kimligini de korumasi ve gelistirmesini hedefledi. 

Ailesi

Babasi: King Taejong (태종)
Annesi: Yeoheung Min boyuna mensup Kraliçe Wongyeong (원경왕후 민씨)

Esleri:
Shim boyuna mensup esi Kraliçe Soheon (소현왕후 심씨)
Kang boyuna mensup asilzade esi Yeong (영빈 강씨)
Kim boyuna mensup asilzade esi Shin (신빈 김씨)
Yang boyuna mensup asilzade esi Hye (혜빈 양씨)
Park Gwi-in (귀인 박씨)
Choi Gwi-in (귀인 최씨)
Hong So-yong (소용 홍씨)
Lee Suk-won (숙원 이씨)
Song Sang-chim (상침 송씨)
Cha Sa-gi (사기 차씨)

Çocuklari:

Shim boyuna mensup esi Kraliçe Soheon'dan olan ilk oglu Prens Kral Munjong (왕세자)
Shim boyuna mensup esi Kraliçe Soheon'dan olan ikinci oglu Prens Suyang (수양대군)
Shim boyuna mensup esi Kraliçe Soheon'dan olan üçüncü Prens Anpyeong (안평대군)
Shim boyuna mensup esi Kraliçe Soheon'dan olandördüncü oglu Prens Imyeong (임영대군)
Shim boyuna mensup esi Kraliçe Soheon'dan olan besinci oglu Prens Gwangpyeong (광평대군)
Shim boyuna mensup esi Kraliçe Soheon'dan olan altinci oglu Prens Geumseong (금성대군)
Shim boyuna mensup esi Kraliçe Soheon'dan olan yedinci oglu Prens Pyeongwon (평원대군)
Shim boyuna mensup esi Kraliçe Soheon'dan olan sekizinci oglu Prens Yeongeung (영응대군)
Kang boyuna mensup asizade esi Yeong'dan olan tek oglu Prens Hwaui (화의군)
Kim boyuna mensup asizade esi Shin'dan olan ilk oglu Prens Gyeyang (계양군)
Kim boyuna mensup asizade esi Shin'dan olan ikinci oglu Prens Uichang (의창군)
Kim boyuna mensup asizade esi Shin'dan olan üçüncü oglu Prens Milseong (밀성군)
Kim boyuna mensup asizade esi Shin'dan olan dördüncü oglu Prens Ikhyang (익현군)
Kim boyuna mensup asizade esi Shin'dan olan besinci oglu Prens Yeonghae (영해군)
Kim boyuna mensup asizade esi Shin'dan olan altinci oglu Prens Damyang (담양군)
Yang boyuna mensup asizade esi Hye'den olan ilk oglu Prens Hannam (한남군)
Yang boyuna mensup asizade esi Hye'den olan ikinci oglu Prens Suchun (수춘군)
Yang boyuna mensup asizade esi Hye'den olan üçüncü oglu Prens Yeongpung (영풍군)
Shim boyuna mensup esi Kraliçe Sohoen'dan olan ilk kizi Prenses Jeongso (정소공주)
Shim boyuna mensup esi Kraliçe Sohoen'dan olan ikinci kizi Prenses Jeongui (정의공주)
Kim boyuna mensup asilzade esi Shin'den iki kizi olmustur. 
Lee Suk-won'dan olan tek kizi Prenses Jeongan (정안옹주)
Song Sang-chim'den olan tek kizi Prenses Jeonghyeon (정현옹주)
Cha Sa-gi'den de bir kizi olmustur.

This article is issued from Vikipedi - version of the 12/18/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.