Sen Hiç Ateşböceği Gördün mü?

Sen Hiç Ateşböceği Gördün mü?
Yazar	Yılmaz Erdoğan
İlk gösterim	23 Ocak 1999 [1]
Ülke	Türkiye
Orijinal dil	Türkçe
Tür	Dram, Komedi[1][2][3]

Sen Hiç Ateşböceği Gördün mü?, Yılmaz Erdoğan'ın yazıp yönettiği oyun.^[3]

Yapım ve Gösterim

Yılmaz Erdoğan oyunu, Hava Harp Akademisi'nde yaptığı askerliği sırasında yazdı.^[4] Oyun ilk kez 23 Ocak 1999 tarihinde İstanbul'da, Beşiktaş Kültür Merkezi (BKM) tarafından Beşiktaş Kültür Merkezi'nde sahnelendi.^[1] Yılmaz Erdoğan oyunun ilk gösterimine, taburundan bir günlük izin alarak katıldı.^[4][5] Yazarın, oyunda barkovizyon gösterisi sırasında bir rolü bulunmaktaydı.^[5] Özel görüntü ve efektlerin kullanıldığı oyunun bütçesi 110 milyardı ve oyun için iki bin 100 ateş böceği yapıldı.^[4]

Oyuncu kadrosu 17 kişi olan oyun, Telsim sponsorluğunda ve en az 2 sezon boyunca sergilenme düşüncesiyle gösterime girmişti.^[6] 23 Ocak 1999 - 23 Mayıs 1999 tarihleri arasında İstanbul'da 97^[7] defa sahnelenen oyun, Haziran 1999'da, Bursa, Denizli, Antalya, Isparta, Adana, Tarsus, Mersin ve Kıbrıs'ı içeren^[7] bir Anadolu turnesine çıktı.^[1] 2000 yılında başrol oyuncusu Demet Akbağ'ın hamileliği nedeniyle oyuna bir süre ara verildi.^[8] 2000 yılının Kasım ayına dek toplamda 250^[9] ve gösterim süresi boyunca toplam 505 defa sahnelendi.^[10] Yılmaz Erdoğan 2002 yılının Ağustos ayında yaptığı bir açıklamada "Sen Hiç Ateşböceği Gördün Mü?" oyunun 1 milyon kişi tarafından izlendiğini ifade etti.^[11]

Oyun, VCD ve DVD versiyonları ile satışa çıkmıştır.^{[12][13][14][15]}

Yılmaz Erdoğan, 2009 yılında Sanem Altan'a verdiği bir röportajda Sen Hiç Ateşböceği Gördün Mü? oyununu film yapmak istediğinden bahsetmiştir.

Sen Hiç Ateşböceği Gördün mü’nün filmini yapmak istiyorum. Ciddi bir prodüksiyon. Beş dönem anlatan bir film. Gündemde ilk o var. ^[16]

Konu

1948 yılında İstanbul'da doğan Gülseren,^[17] dört rakamlı sayıları aklından çarpabilen^[18] üstün zekalı bir kadındır.^[4][17][18] Oyun 50 yıllık bir dönemde, arka planda Türkiye'nin panoroması eşliğinde Gülseren'in hayatından kesitler sunmaktadır.^[4][19]

DVD versiyonunda oyunun aralarına serpiştirilmiş Demet Akbağ ve Yılmaz Erdoğan röportajları arasında, ateşböceklerinin (Lampyridae), teknoloji karşısında direnişi de izlenmektedir.

Kadro

Teknik kadro

• Yazan ve yöneten: Yılmaz Erdoğan ^[20][21][22]
• Müzik: Metin Kalender ^[20][21]
• Dekor: Ali Cem Köroğlu ^[20]
• Saç Makyaj: Suzan Kardeş ^[20]
• Kostüm: Aycın Tar ^[20]
• Yapımcı: Necati Akpınar ^[21][22]

Oyuncular

• Yılmaz Erdoğan ^[20][21][22]
• Demet Akbağ ^[20][21][22]
• Zerrin Sümer ^[20][21][22]
• Sinan Bengier ^[20][21][22]
• Salih Kalyon ^[20][21][22]
• Altan Erkekli ^[20][21][22]
• Bican Günalan ^[20][21][22]
• Gürdal Tosun ^[20][21][22]
• Serhat Özcan ^[20][22]
• Figen Evren ^[20][21][22]
• Neslihan Yeldan ^[20][21][22]
• Can Kahraman ^[20][22]
• Caner Alkaya ^[20][21][22]
• Celal Tak ^[20][22]
• Deniz Özerman ^[20][21][22]
• Şebnem Sönmez ^[23] // Binnur Kaya ^[20][22]
• Vural Çelik ^[20][21][22]
• Işık Düzen ^[20][22]
• Özge Özberk ^[20][22]
• Nusret Karakuş ^[20][22]
• Ayberk Atilla

Eleştiriler ve Ödüller

1999 yılında Duygu Asena, Milliyet'te yazdığı köşe yazısında oyunu, komedi unsurlarından kopmamış düşündürücü bir oyun olarak tanımlamış, Demet Akbağ'ın oyunda harikalar yarattığını belirtmiştir.^[24] 2001 yılında Doğan Heper, Milliyet'te yazdığı köşe yazısında Vizontele filminin sahne yapısını bu oyuna benzetmiştir.^[25] Demet Akbağ, 2009 yılında Mevlüt Tezel'e verdiği bir röportajda, kariyerinde oynamaktan en çok zevk aldığı rolün Sen Hiç Ateşböceği Gördün Mü? oyunundaki Gülseren karakteri olduğunu ifade etti.^[26]

“Sen Hiç Ateşböceği Gördün Mü?” oyunundaki Gülseren karakteriydi. Çocukluğundan yaşlanana dek tüm yaş evrelerini oynadığım bir roldü. Üstelik bunu iki saat içinde yapıyordum. Gülseren’in her oyuncunun ağzını sulandıracak bir rol olduğunu düşünüyorum.^[26]

Yılmaz Erdoğan ise, 2008 yılında İsmail Çınar Ergin'e verdiği röportajda "Göz bebeğim diyebileceğiniz bir karakter var mı?" sorusuna aşağıdaki şekilde cevap vermiştir.^[27]

Birine göz bebeğim dersem, diğerlerini de diğer organlarımla izah etmem gerekir. Yani ne bileyim, Türkiye’de kadın karakter çok az yazılır. O yüzden yazdığım kadın kahramanları daha çok severim. Mesela "Sen Hiç Ateşböceği Gördün mü?"nün kahramanı Gülseren, benim için özeldir. Lütfiye de öyle. Yazdığım kadın karakterleri daha çok severim yani. ^[27]

Ödüller

Oyun , o yıl 3. defa düzenlenen Afife Jale Tiyatro Ödülleri'nde yardımcı kadın oyuncu kategorisinde Şebnem Sönmez'le, müzikal dalda kadın oyuncu kategorisinde Demet Akbağ ile, sahne müziği kategorisinde Metin Kalender'le ve Yılmaz Erdoğan'la Cevat Fehmi Başkut Özel Ödülü olmak üzere toplam 4 adet ödül aldı.^[28] Ayrıca, 29 Kasım 1999 tarihinde, o yıl 22.si düzenlenen Avni Dilligil Tiyatro Ödülleri'nde ^[29] yılın en başarılı yazarı dalında Yılmaz Erdoğan, en başarılı tiyatro müziği dalında Metin Kalender, en başarılı yardımcı kadın oyuncu dalında Zerrin Sümer ödül alırken, oyun en iyi yapım ödülünü aldı.^[30][31]

• 3. Afife Tiyatro Ödülleri
  • Cevat Fehmi Başkut Özel Ödülü: Yılmaz Erdoğan (İlk Kez O Yıl Sahnelenmiş Olan En Başarılı Yerli Oyunun Yazarı)
  • Yılın En Başarılı Müzikal ya da Komedi Kadın Oyuncusu: Demet Akbağ
  • Yılın En Başarılı Yardımcı Kadın Oyuncusu: Şebnem Sönmez
  • Yılın En Başarılı Sahne Müziği: Metin Kalender ^[32]
• Avni Dilligil Tiyatro Ödülleri
  • En İyi Yapım: Sen Hiç Ateşböceği Gördün mü?
  • Yılın En Başarılı Yazarı: Yılmaz Erdoğan
  • Yılın En Başarılı Yardımcı Kadın Oyuncu: Zerrin Sümer
  • Yılın En Başarılı Tiyatro Müziği: Metin Kalender ^[33]

Kaynakça

1. "İl il sanat". Hürriyet Gazetesi. 24 Temmuz 1999. http://www.hurriyet.com.tr/il-il-sanat-39092780. Erişim tarihi: 12.08.2016. 
2. "Sen Hiç Ateş Böceği Gördün mü?". 26 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150826045706/http://www.sinemalar.com:80/film/7358/sen-hic-ates-bocegi-gordun-mu. Erişim tarihi: 12.08.2016. 
3. "Sen hiç ateşböcegi gördün mü?". 13 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20130613021108/http://www.imdb.com:80/title/tt2138074/. Erişim tarihi: 12.08.2016. 
4. Kardeşoğlu, Semra (18.01.1999). "Askerde oyun yazdı". Milliyet Gazetesi. http://www.milliyet.com.tr/1999/01/18/yasam/yas08.html. Erişim tarihi: 17.08.2016. 
5. "Mükremin Abi, hasret giderdi". Hürriyet Gazetesi. 25 Ocak 1999. http://www.hurriyet.com.tr/mukremin-abi-hasret-giderdi-39059832. Erişim tarihi: 12.08.2016. 
6. "Tiyatroya Telsim desteği". Hürriyet Gazetesi. 11 Şubat 1999. http://www.hurriyet.com.tr/tiyatroya-telsim-destegi-39062537. Erişim tarihi: 12.08.2016. 
7. "BKM Anadolu turnesinde". Hürriyet Gazetesi. 11 Haziran 1999. http://www.hurriyet.com.tr/bkm-anadolu-turnesinde-39084946. Erişim tarihi: 12.08.2016. 
8. "Çifte mutluluk". Milliyet Gazetesi. 15 Şubat 2000. http://www.milliyet.com.tr/2000/02/15/ekran/index.html. Erişim tarihi: 17.08.2016. 
9. "Ateşböceği rekora koşuyor". Hürriyet Gazetesi. 02 Kasım 2000. http://www.hurriyet.com.tr/atesbocegi-rekora-kosuyor-39194714. Erişim tarihi: 12.08.2016. 
10. Özbey, Savaş (26 Nisan 2003). "300 milyon sermayeyle kuruldu üç şirketli dev olup çıktı". Hürriyet Gazetesi. http://www.hurriyet.com.tr/300-milyon-sermayeyle-kuruldu-uc-sirketli-dev-olup-cikti-142687. Erişim tarihi: 12.08.2016. 
11. "Bu gerginlik kar getirmez". Hürriyet Gazetesi. 20 Ağustos 2002. http://www.hurriyet.com.tr/bu-gerginlik-k-r-getirmez-92462. Erişim tarihi: 12.08.2016. 
12. "Sen Hiç Ateşböceği Gördün mü?". 20 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160820115326/http://www.inkilap.com/sen-hic-ates-bocegi-gordunmu.htm. Erişim tarihi: 18.08.2016. 
13. "FİLM - Sen Hiç Ateş Böceği Gördün Mü? / Yılmaz Erdoğan". 10 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20140710020759/http://www.esenshop.com/detail.aspx?id=34453. Erişim tarihi: 18.08.2016. 
14. "Sen Hiç Ateşböceği Gördün mü?". 20 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160820115331/http://www.turkkitap.de/sen_hic_atesbocegi_gordun_mu__(vcd)%C2%A0__yilmaz_erdogan,_demet_akbag/id/185. Erişim tarihi: 18.08.2016. 
15. "Sen Hiç Ateş Böceği Gördün mü? - VCD". 20 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160820115340/http://www.arkadas.com.tr/film-muzik-oyun/sen-hic-ates-bocegi-gordun-mu/8697428410348. Erişim tarihi: 18.08.2016. 
16. Altan, Sanem (21 Aralık 2009). ""Çektiğim en iyi film Neşeli Hayat"". Vatan. http://www.haberturk.com/kultur-sanat/haber/194904-cektigim-en-iyi-film-neseli-hayat. Erişim tarihi: 17.08.2016. 
17. "Sen Hiç Ateş Böceği Gördün Mü?". Beşiktaş Kültür Merkezi. 20 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160820115346/http://www.bkmonline.net/tr/etkinlik/sen-hic-ates-bocegi-gordun-mu. Erişim tarihi: 12.08.2016. 
18. "İki Yılmaz'ın gecesi". Hürriyet Gazetesi. 11 Şubat 1999. http://www.hurriyet.com.tr/iki-yilmazin-gecesi-39062631. Erişim tarihi: 12.08.2016. 
19. "Hararetle tavsiye". Milliyet Gazetesi. 8 Temmuz 2000. http://www.milliyet.com.tr/2000/07/08/vitrin/vit15.html. Erişim tarihi: 17.08.2016. 
20. "Oyunun posteri". 20 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160820115353/http://www.imdb.com/title/tt2138074/mediaviewer/rm3616477440. Erişim tarihi: 12.08.2016. 
21. "Sen Hiç Ateş Böceği Gördün mü? Oyuncuları". 15 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20130115083914/http://www.sinemalar.com:80/oyuncular/7358/sen-hic-ates-bocegi-gordun-mu. Erişim tarihi: 18.08.2016. 
22. "Full Cast & Crew". 20 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160820115356/http://www.imdb.com/title/tt2138074/fullcredits?ref_=tt_cl_sm. Erişim tarihi: 18.08.2016. 
23. Maro, Asu (4.3.2008). "Hayat hikâyemle döverim seni!". Milliyet Gazetesi. http://www.milliyet.com.tr/default.aspx?aType=msnSonDakika&ArticleID=501560&Date=04.03.2008. Erişim tarihi: 17.08.2016. 
24. Asena, Duygu (7 Mart 1999). "Beğendiğim erkekler Antonio Banderas". Milliyet Gazetesi. http://www.milliyet.com.tr/1999/03/07/yasam/yas01.html. Erişim tarihi: 12.08.2016. 
25. Heper, Doğan (07.02.2001). "Diasporaya cevap var". Milliyet Gazetesi. http://www.milliyet.com.tr/2001/02/07/yazar/heper.html. Erişim tarihi: 17.08.2016. 
26. Tezel, Mevlüt (20 Haziran 2009). "Sinema projesi". Hürriyet Gazetesi. http://www.hurriyet.com.tr/sinema-projesi-11880144. Erişim tarihi: 12.08.2016. 
27. Ergin, İsmail Çınar (09 Ekim 2008). "Erkeğin hatası kızı tavladıktan sonra öküze bağlamak". http://www.hurriyet.com.tr/erkegin-hatasi-kizi-tavladiktan-sonra-okuze-baglamak-10063700. Erişim tarihi: 12.08.2016. 
28. "Afife Jale tiyatro ödülleri verildi". Hürriyet Gazetesi. 05 Mayıs 1999. http://www.hurriyet.com.tr/afife-jale-tiyatro-odulleri-verildi-39077684. Erişim tarihi: 12.08.2016. 
29. "Avni Dilligil Tiyatro Ödülleri". Hürriyet Gazetesi. 29 Kasım 1999. http://www.hurriyet.com.tr/avni-dilligil-tiyatro-odulleri-39116131. Erişim tarihi: 12.08.2016. 
30. "Avni Dilligil Odulleri dagitildi". Hürriyet Gazetesi. 01 Aralık 1999. http://www.hurriyet.com.tr/avni-dilligil-odulleri-dagitildi-39116617. Erişim tarihi: 12.08.2016. 
31. "Ödüller gençlere". Milliyet Gazetesi. 1 Aralık 1999. http://www.milliyet.com.tr/1999/12/01/sanat/san02.html. Erişim tarihi: 17.08.1999. 
32. "Avni Dilligil Tiyatro Ödüllü (1999)". 22 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150322113651/http://www.metinkalender.com:80/oduller/avni-dilligil-tiyarto-odulleri-1999.html. Erişim tarihi: 12.08.2016. 
33. "Afife Jale Tiyatro Ödülü (1999)". 22 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150322105122/http://www.metinkalender.com:80/oduller/afife-jale-odulu.html. Erişim tarihi: 12.08.2016.