Sivas Katliamı

Sivas Katliamı

Madımak Oteli'nin 2007'deki görünümü
Bölge Sivas, Türkiye
Tarih 2 Temmuz 1993
Saldırı türü Katliam
Ölü 37 kişi
İşleyen Radikal İslamcılar

Sivas Katliamı, Madımak Katliamı ya da Madımak Olayı, 2 Temmuz 1993 tarihinde Sivas'ta Pir Sultan Abdal Kültür Derneği tarafından organize edilmiş olan Pir Sultan Abdal Şenlikleri sırasında Madımak Oteli'nin Radikal islamcılar tarafından yakılması ve çoğunluğu Alevi 33 yazar, ozan, düşünür ile 2 otel çalışanının yanarak ya da dumandan boğularak hayatlarını kaybetmesi ile sonuçlanan olaylardır. Ayrıca dışarıda toplanan göstericilerden de iki kişi hayatını kaybetmiştir.[1]

Olaylar

Pir Sultan Abdal Şenlikleri kapsamında, pek çok sanatçı ve fikir insanı dönemin Sivas valisi Ahmet Karabilgin'in özel davetlisi olarak bu kente geldi. Kültür Merkezi içindeki karşıt grupla çıkan taşlı sopalı çatışma, polis tarafından fazla büyümeden, zor kullanılarak önlendi.[2]

Binlerce kişiden oluşan karşıt grup, Kültür Merkezinden yeniden Hükümet Meydanı'na geldi. Hükümet Konağını taşlamaya ve slogan atmaya başlayan grup ardından Madımak Oteli civarına ulaşarak, slogan atmaya devam etti. Grup önce Madımak Oteli önündeki araçları ateşe verdi ve oteli taşladı. Madımak Oteli tutuşturulan perdeler ve alt katta bulunan eşyalarla birlikte yakıldı. Otele sığınmış olan kişilerden, aralarında Asım Bezirci, Nesimi Çimen,[3] Muhlis Akarsu, Metin Altıok ve Hasret Gültekin'in de bulunduğu 35 kişi yanarak veya dumandan boğularak yaşamını yitirdi. Aralarında Aziz Nesin'in de bulunduğu 51 kişi de olaylardan kendi olanaklarıyla, ağır yaralarla kurtuldu. İtfaiye merdiveniyle kurtarılmaya çalışılan Aziz Nesin, merdivendeki görevli tarafından darp edilip, merdivenden itfaiye aracı etrafında toplanan karşıt görüşlü kalabalığa doğru itildi.[4] Başından yaralanan Aziz Nesin'i linç girişiminden araya giren polisler kurtardı. Yaralılar, polis arabalarıyla Tıp Fakültesi Hastanesi`ne götürüldü.

Olaylar sonucunda 33 konuk, 2 otel görevlisi ve 2 gösterici yaşamını yitirdi. Akşam saatlerinde valilikçe ilan edilen ”2 günlük sokağa çıkma yasağı” ile birlikte, güvenlik güçleri şehirde tam bir hakimiyet sağlayabildi.

Bir iddiaya göre Sivas Katliamı, Özel Harp Dairesi tarafından planlanmıştı.[5]

Yargılama

Olaydan bir gün sonra 35 kişi gözaltına alındı. Daha sonra gözaltına alınanların sayısı 190'a çıktı. Gözaltına alınan 190 kişiden 124'ü hakkında "laik anayasal düzeni değiştirip din devleti kurmaya kalkışma" suçlamasıyla dava açıldı,[6] geri kalanlar serbest bırakıldı. Kamuoyunda Sivas Davası olarak bilinen davanın ilk duruşması, Ankara 1 No'lu Devlet Güvenlik Mahkemesi'nde 21 Ekim 1993 günü yapıldı. 26 Aralık 1994'te karara bağlanan dava sonucunda, 22 sanık hakkında 15'er yıl, 3 sanık hakkında 10'ar yıl, 54 sanık hakkında 3'er yıl, 6 sanık hakkında 2'şer yıl hapis cezası, 37 sanık hakkında da beraat kararı verildi.

Müdahil avukatlar, Devlet Güvenlik Mahkemesi'nin kararını "taraflı, hukuka ve adalete aykırı" olarak niteleyerek, ayrıntılı bir savunmayla temyize gittiler. Yargıtay 9. Ceza Dairesi katliamın "Cumhuriyete, laikliğe ve demokrasiye yönelik olduğunu" belirterek Devlet Güvenlik Mahkemesi'nin kararını esastan bozdu. Ankara 1 No'lu Devlet Güvenlik Mahkemesi, Yargıtay'ın bozma kararına uyarak yargılamayı yeniden başlattı.

28 Kasım 1997'de açıklanan kararda, 33 sanık Türk Ceza Yasası'nın 146/1 maddesine göre idama[7] ve 14 sanık 15 yıla kadar değişen hapis cezasına[6] mahkûm edildi. Yargıtay 9. Ceza Dairesi 24 Aralık 1998'de hapis cezalarını onadı, 33 idam cezasını ise usul noksanlıkları nedeniyle bozdu. Şubat 1999 tarihinde usul eksikliklerinin giderilmesi için başlayan yargılama sonucunda 16 Haziran 2000'de 33 sanık Devlet Güvenlik Mahkemesi'nce yeniden idam cezasına çarptırıldı. 2002 yılında idam cezasının yürürlükten kaldırılmasıyla idam cezası hükümlülerinin cezaları müebbet ağır hapis cezasına çevrildi.[6]

Sanıkların avukatlığını üstlenenler arasında olan Refahyol iktidarının Adalet Bakanı Şevket Kazan, bakanlığı sırasında onları hapishanede ziyaret etti.[8] Geniş avukat listesinde çok sayıda Refah Parti üyesi ve yöneticisi olması eleştiri konusu oldu. Bu avukatlar ilerleyen yıllarda AKP ve Saadet Partisi'ne katıldılar ve içlerinden üst yönetim görevlerine yükselenler oldu. 26 kişilk bu listede biri bakan olmak üzere 4 AKP milletvekili de bulunmaktadır.[9]

Geçen bu zaman zarfı içerisinde sanık sayısı tahliyelerle 33'e düştü.[8] Olayın kilit ismi olarak nitelendirilen, dönemin Sivas Belediye Meclisi üyesi Cafer Erçakmak[6] ve Yargıtay'ın 1997'deki bozma kararından sonra firar eden 8 sanık ise halen yakalanamamıştır.[8] Davanın firari olan 5 sanık ile ilgili kısmı, 13 Mart 2012 tarihinde zaman aşımından düşürülmüştür.[10]

Sivas Davası İstiklal Mahkemeleri sonrasında tek bir davada bu kadar çok idam cezasının verildiği ilk davadır.[11]

Hayatını kaybedenler

Şenlik Katılımcıları

Otel çalışanları

Kültür ve Sanat alanına etkileri

Şiirler, şarkılar ve türküler

Tiyatro Oyunu

Genco Erkal'ın yazıp yönettiği Sivas '93 adlı belgesel tiyatro oyunu, 11 Ocak 2008'de yoğun güvenlik altında Muammer Karaca Tiyarosu'nda sahnelendi.[15] Belgelerden yararlanarak yazılan oyunun anlatıcıları arasında Genco Erkal'la beraber Meral Çetinkaya, Yiğit Tuncay, Nilgün Karababa, Murat Tüzün, Çağatay Mıdıkhan ve Şirvan Akan yer aldı. Oyunun müziğini Fazıl Say besteledi.[16]

Sinema Filmi

Ulaş Bahadır'ın yazıp yönettiği Madımak: Carina'nın Günlüğü (Sivas 93) adlı sinema filmi, 25 Eylül 2015 Pazar günü vizyona girdi. Katliamın yaşandığı sırada otelde konaklayan 23 yaşındaki Hollandalı Carina Cuanna Thuijs Leiden Üniversitesi tezi için Türkiye'ye gelmiş ve Hollanda'da da olduğu gibi günlük tutmaya devam etmiştir. Carina Cuanna Thuijs'in günlüğünde anlatılanlara göre yazılan filmin oyuncuları ise Erdal Tosun, Selin Yiğit, Perihan Erener, Melek Şahin, Serkan Genç, Ulaş Bahadır, Barış Ordu, Can Varlı, Cihan Özdeniz, Denise Ankel, Füsun Demirel, Rıza Akın, Hakan Erekli, Muhlis Asan, Umut Kurt, Meray Ülgen ve Mustafa Alabora'dır.

Madımak Oteli'nin kamulaştırılması

17 Haziran 2010 tarihinde Madımak Oteli’nin kamulaştırılması sürecinin başladığı Sivas Valisi Ali Kolat tarafından duyuruldu.[17] Otelin kamulaştırılması bedeli konusunda otel sahipleri ile Sivas İl Özel İdare Sekreterliği'nin kamulaştırma bedeli üzerinde uzlaşmaya varılamaması nedeniyle son kararı Sivas Asliye Hukuk Mahkemesi’nden çıkacak karar belirledi.[18]. Sivas 2. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 23 Kasim 2010'da aldığı kararla Madımak Oteli'nın bilirkişi raporu doğrultusunda 5 milyon 601 bin lira bedel ile kamulaştırılmasına karar verildi.

Binanın lobi kısmında ölen 39 kişinin adları alfabetik sırada yer almıştır.

Kaynakça

  1. ↑ "2 Temmuz 1993 Madımak Katliamı". Pir Sultan Abdal Kültür Derneği. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160305110514/http://pirsultan.net/kategori.asp?id=56&kid=6. Erişim tarihi: 18 Haziran 2010.
  2. ↑ "Sivas katliamı kurbanlarını anıyoruz". CNNturk. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160304132235/http://www.cnnturk.com/2009/turkiye/07/02/sivas.katliami.kurbanlarini.aniyoruz/533360.0/index.html. Erişim tarihi: 18 Haziran 2010.
  3. ↑ "Bir Mazlum'un 'feryad-ı isyan'ı". Radikal Gazetesi. 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151208063042/http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=36176&tarih=29/04/2002. Erişim tarihi: 18 Haziran 2010.
  4. ↑ Can Dündar - "O" gün Youtube.com.
  5. ↑ Özel Harp Dairesi itirafı.
  6. 1 2 3 4 "Sivas'ta 14 yıl sonra Madımak sıcağı", Radikal, 03 Temmuz 2007
  7. ↑ "Sivas'ta idam kesinleşiyor", Radikal, 18 Ekim 1998
  8. 1 2 3 "Madımak!", Yıldırım Türker, Radikal, 3 Temmuz 2006
  9. ↑ "Sivas Davası’nın avukatları şimdi ne yapıyor?". Focus Haber. 13 Mart 2012. 11 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. https://web.archive.org/web/20130211065437/http://www.focushaber.com/sivas-davasi-nin-avukatlari-simdi-ne-yapiyor--h-119465.html.
  10. ↑ "Sivas davası zaman aşımından düştü". BBC Türkçe Servisi. 13 Mart 2012. 17 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20120317082809/http://www.bbc.co.uk:80/turkce/haberler/2012/03/120313_sivastrial.shtml. Erişim tarihi: 13 Mart 2012.
  11. ↑ Altan, Mehmet (2 Temmuz 2008). "Ergenekon Yangını...". Star. 9 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160309015826/http://www.timeturk.com/tr/makale/mehmet-altan/ergenekon-yangini.html.
  12. ↑ "Sivas 1993: Madımak Oteli'nde ne oldu?". BBC Türkçe. 10 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160910133845/http://www.bbc.com/turkce/haberler/2015/07/150702_sivas_1993. Erişim tarihi: 4 Eylül 2016.
  13. ↑ İlgili BBC haberi 2 Temmuz 2015 tarihinde erişilmiştir
  14. ↑ "Sivas`da Temmuz Ateşi". Antoloji.com. http://www.antoloji.com/siir/siir/siir_SQL.asp?sair=27120&siir=345319. Erişim tarihi: 18 Haziran 2010.
  15. ↑ "Sivas '93'e polis korumalı gala", Abdullah Malkoç, 13 Ocak 2008, Milliyet URL son erişim tarihi: 21 Ocak 2007
  16. ↑ "Geç de olsa Sivas'la hesaplaşılmalı", Efnan Atmaca, 17 Ocak 2008, Radikal URL son erişim tarihi: 21 Ocak 2007
  17. ↑ "Madımak artık devletin". Türkiye. http://www.turkiyegazetesi.com.tr/haberdetay.aspx?haberid=451472. Erişim tarihi: 18 Haziran 2010.
  18. ↑ "Madımak’ın kamulaştırma süreci mahkeme kararıyla tamamlandı.". Milliyet. 21 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20100621035159/http://www.milliyet.com.tr:80/madimak-in-kamulastirma-sureci-mahkeme-karariyla-tamamlanacak/siyaset/sondakika/17.06.2010/1252020/default.htm. Erişim tarihi: 18 Haziran 2010.

Dış bağlantılar

This article is issued from Vikipedi - version of the 12/9/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.