Siyanoz

Siyanoz, deri yüzeyine yakın kan damarlarında 5 g/dL veya daha fazla deoksijene hemoglobin varlığı ile oluşan, derinin ve mukozanın mavi renk almasıdır. Siyanoz esnasında dokular olağandışı olarak az oksijenlenir ve normalde parlak, oksijenden zengin kanla dolu olan dokular daha koyu deoksijene kanla dolar. Deoksijene kan koyu mavimsi renge dönüşmeye daha yatkındır ve bu oksijen azlığı (hipoksi) dudaklardaki, ekstremitelerdeki ve mukozadaki mavileşmeden sorumludur.

Sınıflandırma

Siyanoz iki ana gruba ayrılır:

• Merkezi siyanoz
• Periferal siyanoz

Merkezi Siyanoz

Merkezi siyanoz, genellikle akciğerlerde fakir oksijenlenmeye sebep olan dolaşım ve solunum problemleri ile oluşur. Göbek çevresinde, dudaklarda ve dilde mavileşmeler oluşur. Akut siyanoz ise boğulma ya da nefes alamamanın sonucu oluşabilir ve solunumun bloke olduğunun en belirgin kanıtıdır.

Merkezi siyanoza yol açabilecek bazı durumlar:

• Merkezi Sinir Sistemine Ait

1. İntrakranial hemoraji
2. Serebral anoksi
3. Fazla miktarda uyuşturucu madde kullanımı(overdoz)

• Solunum sistemine ait

1. Bronşiolit
2. Bronkospazm
3. Akciğer hastalıkları
4. Pulmoner emboli
5. Hipoventilasyon
6. KOAH(amfizemi ya da kronik bronşit)

• Kalp ve damar sistemine ait

1. Konjenital kalp hastalığı( fallot tetralojisi gibi)
2. Kalp yetmezliği
3. Kalp kapağı hastalıkları
4. Myokart enfarktüsü

• Kana ait

1. Methemoglobinemi
2. Polisitemi

• Diğer nedenler

1. Yüksek rakım
2. Hipotermi
3. Konjenital siyanoz (HbM Boston)

Periferal Siyanoz

Periferal siyanoz, parmaklarda ya da ekstremitelerde yetersiz dolaşıma bağlı mavi renklenmedir. Ekstremitelere ulaşan kan oksijence zengin değildir ve deriye bakıldığında deri mavi renkte gözükür.
Merkezi siyanoza neden olan tüm faktörler periferal siyanoza da neden olur ancak periferal siyanoz ortada kalp ve akciğer yetmezliği olmadan da gözlenebilir. Küçük kan damarları yetersizlikleri olabilir. Kanın normal oksijen düzeyi artırılarak düzeltilebilir.

Periferal siyanoza yol açabilecek bazı durumlar:

1. Merkezi siyanoza neden olan tüm faktörler
2. Arteriel tıkanma
3. Soğuğa maruz kalma (vazokonstriksiyon ile ilişkilidir)
4. Raynaud fenomeni
5. Kalp çıkışının azalması
6. Vazokonstriksiyon
7. Venöz tıkanıklık