Stanisław Leszczyński
| I. Stanisław | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| Polonya kralı Litvanya Büyük Dükü | |||||
| Hüküm süresi |
1704-1709 1733 | ||||
| Önce gelen |
II. August II. August | ||||
| Sonra gelen |
II. August III. August | ||||
| Eş(leri) | Katarzyna Opalińska | ||||
| |||||
| Hanedan | Leszczyński Hanedanı | ||||
| Babası | Rafał Leszczyński | ||||
| Annesi | Anna Leszczyńska | ||||
| Doğum |
20 Ekim 1677 Lwów, Polonya | ||||
| Ölüm |
23 Şubat 1766 (88 yaşında) Lunéville, Fransa | ||||
I. Stanisław, asıl adı Stanisław Leszczyński (d. 20 Ekim 1677, Lwów, Polonya - ö. 23 Şubat 1766, Lunéville, Fransa), 1704-09 arasında ve 1733'te Polonya kralı. Yabancı güçlerin Polonya üzerinde egemenlik kurmaya çalıştığı büyük bir kargaşa döneminde hüküm sürmüştür.
Yaşamı
Polonyalı bir soylunun tek oğluydu. Eğitimini Batı Avrupa'ya yaptığı geziler sırasında tamamladı. Kuzey Avrupa'daki büyük güçler arasında süregelen çıkar çatışmaları, İsveç kralı XII. Karl'ın 1702'de Polonya'yı işgal etmesiyle sonuçlandı. Stanisław, Karl'ın baskısıyla II. August'u deviren Polonyalı soylular tarafından 1704'te tahta çıkarıldı. Ama 1709'da Ruslar karşısında yenilgiye uğrayan Karl'ın İsveç'e çekilmesiyle iktidarı korumak için gerekli desteği yitirdi. II. August'un Rusların da desteğiyle yeniden tahta çıkması üzerine ülkesinden ayrılarak Alsace'a (Fransa) yerleşti.
August'un 1733'te ölmesinin ardından Polonya tahtını yeniden ele geçirmek üzere harekete geçen Stanisław, kılık değiştirerek Varşova'ya ulaşmayı ve kral seçilmeyi başardı. Ama onun Polonya'yı İsveç'le Fransa arasındaki ittifaka sokmasından çekinen Rusya ve Avusturya, daha Stanisław taç giyemeden ülkeyi işgal etti. Stanisław bir kez daha tahttan indirildi ve Saksonya elektörü II. Friedrich August, III. August adıyla Polonya kralı oldu. Gdańsk'a (Danzig) çekilen Stanisław, Fransa'dan beklediği yardımın gelmeyeceğini anlayınca, kentten kaçarak Prusya'daki Königsberg'e (bugün Kaliningrad, Rusya) geçti. II. August'a ve Ruslara karşı başlatılan çete savaşlarını oradan yönlendirdi. 1738'deki Viyana Antlaşması'yla III. August Polonya kralı olarak tanındı. Stanisław ise veraset hakkı olmaksızın Lorraine ve Bar bölgelerinin hükümdarı yapıldı.
Stanisław, Lorraine'de yöneticilik yeteneğini kanıtlayarak bölgeyi kalkındırdı. Lunéville'deki sarayını bir kültür merkezi durumuna getirdi; Nancy'de bir bilim akademisiyle askeri okul kurdu. Polonya için önerdiği yasa değişikliklerini 1749'da kitap olarak yayımladı. Stanisław'ın 1725'te Fransa kralı XV. Louis'yle evlenen kızı Marie'ye ve Prusya krallarına yazdığı mektuplar da 1901 ve 1920'de yayımlandı.[1]