Stefan Batory
| Stefan | |
|---|---|
 Bacciarelli tarafından yapılan resimi | |
| Erdel Prensliği | |
| Hüküm süresi | 1571 - 1576 |
| Taç giymesi | 1571 |
| Önce gelen | János Zsigmond Szapolyai |
| Sonra gelen | Krzysztof Batory |
| Polonya Krallığı | |
| Hüküm süresi | 1576 - 1586 |
| Taç giymesi | 1576 |
| Önce gelen | III. Henryk Walezy |
| Sonra gelen | III. Zygmunt Waza |
| Litvanya Büyük Dükü | |
| Hüküm süresi | 1576 - 1586 |
| Taç giymesi | 1576 |
| Önce gelen | III. Henryk Walezy |
| Sonra gelen | III. Zygmunt Waza |
| Eş(leri) | Anna Jagiellon |
| Hanedan | Báthory |
| Babası | Stephen Báthory of Somlyó |
| Annesi | Catherine Telegdi |
| Doğum |
27 Eylül 1533 Erdel |
| Ölüm |
12 Aralık 1586 Belarus |
| İmza |
 |
Stefan Batory, (Macarca: Báthory István; 27 Eylül 1533, Szilágysomlyó - 12 Aralık 1586, Grodno yakınları), Erdel (Transilvanya) prensi (1571-76) ve Polonya kralı (1575-86). Habsburgların Polonya tahtını ele geçirme girişimini engellemiş, Baltık'ın doğusundaki Polonya topraklarını Rus saldırılarına karşı korumuş, Polonya, Moskova Büyük Prensliği ve Erdel'i birleştirerek büyük bir devlet oluşturmayı amaçlamıştır. Polonya tarihinin en güçlü ve en hırslı hükümdarlarından biridir.
Macaristan'ın en eski ailelerinden birindendi. Habsburg hanedanından gelen Macaristan kralına bağlı Erdel valisi István Bátory'nin oğluydu. 1556'da, özerkliğini yeni kazanmış olan Erdel'in prensi János Zsigmond Szapolyai'nin hizmetine girdi. Başkomutanlığa kadar yükseldi ve Habsburgların muhalefetine karşın Macarlar tarafından Szapolyai'nin ardından Erdel prensi seçildi (mayıs 1571).
Bu arada Polonya kralı I. Zygmunt'un kızıyla evlendi. Zygmunt ölünce Alman Habsburg hanedanından İmparator II. Maximilian'ın gösterdiği adayı reddeden Polonyalı soylular ve önderleri Jan Zamoyski tarafından 1575'te Polonya kralı seçildi. Kardeşi Kristóf'un Transilvanya tahtına çıkmasını sağladıktan sonra, Kraków'a giderek mayıs 1576'da taç giydi. 1577'nin sonlarında Gdańsk'a boyun eğdirdikten sonra ülkedeki tepkileri yatıştırmayı başardı.
Daha sonra Baltık'a açılmaya çalışan Moskova Büyük Prensliği'ne karşı koymaya çalıştı. Hükümdarlığı sırasında, Livonya'nın ele geçirilmesi için Çar Korkunç İvan ile birçok savaş yaptı. Güçlü bir savaş yöneticisiydi. Hetman ve şansölye olan yeğeni Jan Zamoyski'den de büyük ölçüde destek gördü ve Moskovalılar'ı sırasıyla, Vitebsk, Polock ve Pskov'da yendi. Osmanlılarla ateşkesi sağladı. Kazaklardan düzenli bir ordu oluşturdu ve 1579'da Çar IV. İvan'a (Korkunç İvan) karşı saldırıya geçti. Livonya Savaşı'nı kazandıktan sonra Yam Zapolski Barışı'yla (15 Ocak 1582) Polotsk ve Livonya'yı aldı.
Polonya'daki Magnatlarla ve soylularla mücadele etti. Liberal bir Katolik olan Stefan Batory, farklı dinlerden kişilere karşı hoşgörülü bir hükümdardı. Cizvitlerin Polonya'ya yerleşmelerine yardımcı oldu ve Polonya'da Karşı Reform hareketinin başarıya ulaşmasına katkıda bulundu. Ancak halktan gördüğü tepki üzerine geri çekilmek zorunda kaldı.
Stefan Batory, Polonya'nın doğu sınırlarını güvence altına aldıktan sonra Osmanlı Devleti'ne karşı Rusya'nın da katılacağı bir haçlı seferi düzenlemeyi planladı. Ancak bu sefere Rusyanın katılmasına engel olan, Korkunç İvan'ın ölümünden Rusya'da başlayan karışıklık dönemini bitirmek için Moskova Büyük Prensliği ve Erdel'i kendi yönetiminde birleştirmeyi amaçladığı sırada öldü.
Kaynaklar
| Önce gelen: János Zsigmond Szapolyai |
Transilvanya Prensi 1571 - 1576 |
Sonra gelen: Krzysztof Batory |
| Önce gelen: III. Henryk Walezy |
Polonya Kralı 1576 - 1586 |
Sonra gelen: III. Zygmunt Waza |
| Önce gelen: III. Henryk Walezy |
Litvanya Büyük Dükü 1576 - 1586 |
Sonra gelen: III. Zygmunt Waza |