Türkiye Kadınlar Basketbol Şampiyonası
Türkiye Kadınlar Basketbol Şampiyonası, 1956-1980 arasında Türkiye Kadınlar Basketbol Ligi kurulana kadar kadınlar basketbolda Türkiye şampiyonunu ve Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası'na gidecek Türk takımını belirlemek için yapılan spor organizasyonu.
Türkiye'de kadın basketbolunun başlangıcı
1950'li yılların ilk yarısında önce Fenerbahçe ve Galatasaray, sonrasında Beşiktaş ve Kadıköyspor'un liselerle anlaşmalı olarak kız basketbol takımlarını kurmasıyla kadınlararası basketbol faaliyetleri başlamıştır. İlk İstanbul Ligi 1954-55 sezonunda düzenlenmiş ve en güçlü rakibi Galatasaray’ı 7 Mayıs 1955 günü Teknik Üniversite Salonu'nda 22-17 yenen Fenerbahçe şampiyon olmuştur [1]. Aynı dönemde Ankara'da da TED Kolejliler ve Gazi Eğitim Enstitüsü gibi eğitim kurumlarında da kız basketbol takımları kurulmuş ve ilk müsabakalar yapılmaya başlanmıştır.
İlk Türkiye Şampiyonaları
1954-55 sezonunda Fenerbahçe'nin şampiyonluğuyla biten İstanbul Ligi'nin sonlanmasının ardından basketbol, voleybol, hentbol, masa tenisi ve tenis sporlarının bağlı olduğu Spor Oyunları Federasyonu erkeklerdeki gibi bir Türkiye Şampiyonası düzenlemeye karar vermiş, ancak Mayıs ayında öngörülen şampiyona önce Eylül ayına ertelenmiş[2], daha sonra ise iptal edilmiştir.
Federasyon, bu fikrini 1956 sezonunda hayata geçirmeye karar vermiştir. Ankara takımlarının mali nedenlerden ötürü iştirak edememeleri üzerine ilk şampiyona İstanbul'da Fenerbahçe, Beşiktaş ve Kadıköyspor arasında düzenlenmiştir. Şampiyonu belirleyecek maçta Fenerbahçe, 15 Nisan 1956'da Kadıköy Halkevi Salonu'nda Beşiktaş'ı 37-14 yenerek ilk Türkiye şampiyonu olmuştur [3]. Hakemler Gündüz Aktuğ ve Yılmaz Bayülken'in idaresindeki maçta Fenerbahçe'den Süeda Özçiçekçi 17, kaptan Ayten Salih 11, Güneş Çapa 6, İnci Önen 2, Seta Yağcıoğlu 1 ve Oya Çapa 0 sayıyla oynarken, Beşiktaş'tan Şeniz 9, kaptan Güngör ve Aysel 2'şer, Esin 1, Ülkü ve Gönül ise 0 sayıyla oynadılar [4].
Bu şampiyonadan sonra 1957 ve 1958 sezonlarında da Fenerbahçe şampiyon olurken, İstanbul'da 13-15 Mart 1959 tarihlerinde bu defa şampiyonluk Ankara takımlarına geçti. Ankara ikincisi Kolej ve İstanbul ikincisi PTT'yi yenen Fenerbahçe ile Gazi Eğitim Enstitüsü 15 Mart günü finalde karşı karşıya geldiler ve maçı 44-37 kazanan Gazi Eğitim Enstitüsü şampiyonluğu Ankara'ya taşıdı [5].
Bu tarihten 1980-81 sezonunda Türkiye Kadınlar Basketbol Ligi başlayana kadar iki yıl müstesna şampiyonluk Ankara takımlarında kaldı ve diğer spor dallarının aksine bu dalda İstanbul daha geride kaldı. Ankara'nın egemenliğini sadece 1961 ve 1962 sezonlarında İÜSBK kırabildi.
Şampiyonlar
1956 yılından 1980'dek toplam 23 kez düzenlenen şampiyonada 6 kez şampiyon olan Yükseliş Koleji ve TED Kolejliler en çok birincilik alan takımlar oldu. Ankara'nın bu iki takımını, 5 şampiyonlukla Gazi Eğitim Enstitüsü, 3'er şampiyonlukla Fenerbahçe ve Ankara DSİ ile 2 şampiyonlukla 1960 yılından itibaren İstanbul'da Fenerbahçe'den üstünlüğü devralan İÜSBK izlediler.
Türkiye Şampiyonaları'nın yer ve tarihleri ile ilk dörde giren takımları gösteren liste aşağıdadır [6]:
| Sezon | Şampiyon | İkinci | Üçüncü | Dördüncü | Yer ve tarih |
|---|---|---|---|---|---|
| 1956 | Fenerbahçe | Beşiktaş | Kadıköyspor | - | İstanbul, 13-15 Nisan 1956 |
| 1957 | Fenerbahçe | TED Kolejliler | ? | - | İstanbul, Nisan 1957 |
| 1958 | Fenerbahçe | Gazi Eğitim Enstitüsü | TED Kolejliler | - | İstanbul, 5-6 Nisan 1958 |
| 1959 | Gazi Eğitim Enstitüsü | Fenerbahçe | TED Kolejliler | İstanbul PTT | İstanbul, 13-15 Mart 1959 |
| 1960 | TED Kolejliler | Gazi Eğitim Enstitüsü | ? | - | Ankara, 18-20 Mart 1960 |
| 1961 | İÜSBK | TED Kolejliler | Gazi Eğitim Enstitüsü | - | İstanbul, 24-26 Şubat 1961 |
| 1962 | İÜSBK | Gazi Eğitim Enstitüsü | TED Kolejliler | - | İstanbul, 21-23 Mart 1962 |
| 1963 | Gazi Eğitim Enstitüsü | İÜSBK | TED Kolejliler | Konya Şekerspor | İzmir, 1-3 Mayıs 1963 |
| 1964 | Gazi Eğitim Enstitüsü | İÜSBK | TED Kolejliler | İzmirspor | İstanbul, 1-3 Mayıs 1964 |
| 1965 | TED Kolejliler | Gazi Eğitim Enstitüsü | İÜSBK | Fenerbahçe | Ankara, 5-9 Mayıs 1965 |
| 1966 | Gazi Eğitim Enstitüsü | İÜSBK | TED Kolejliler | Balıkesir Yüce Kurtuluş | Bolu, 4-9 Mayıs 1966 |
| 1967 | Gazi Eğitim Enstitüsü | İÜSBK | TED Kolejliler | Altınordu | İzmir, 19-23 Nisan 1967 |
| 1968 | TED Kolejliler | İÜSBK | Gazi Eğitim Enstitüsü | Fenerbahçe | İzmit, 19-22 Nisan 1968 |
| 1969 | TED Kolejliler | İÜSBK | Gazi Eğitim Enstitüsü | Beşiktaş | Antalya, 8-11 Mayıs 1969 |
| 1970 | TED Kolejliler | İÜSBK | Gazi Eğitim Enstitüsü | Beşiktaş | Manisa, 30 Nisan-3 Mayıs 1970 |
| 1971 | Yükseliş Koleji | TED Kolejliler | İÜSBK | Beşiktaş | İzmir, 1-5 Nisan 1971 |
| 1972 | Yükseliş Koleji | Beşiktaş | İÜSBK | TED Kolejliler | Antalya, 4-8 Mayıs 1972 |
| 1973 | Yükseliş Koleji | Beşiktaş | Gazi Eğitim Enstitüsü | İÜSBK | İzmir, 9-12 Mayıs 1973 |
| 1974 | Yükseliş Koleji | Beşiktaş | TED Kolejliler | ? | ?, 1974 |
| 1975 | Yükseliş Koleji | TED Kolejliler | Beşiktaş | Karşıyaka | İzmit, 23-24 Nisan 1975 |
| 1976 | Yükseliş | TED Kolejliler | Ankara DSİ | Beşiktaş | Eskişehir, 29 Nisan-3 Mayıs 1976 |
| 1977 | Ankara DSİ | TED Kolejliler | İstanbulspor | ? | Bursa, 1-5 Nisan 1977 |
| 1978 | TED Kolejliler | İstanbulspor | Yükseliş Koleji | ? | Eskişehir, 29 Nisan-3 Mayıs 1978 |
| 1979 | Ankara DSİ | ? | ? | ? | Ankara, 28 Mayıs-2 Haziran 1979 |
| 1980 | Ankara DSİ | Beşiktaş | ODTÜ | İzmirspor | İzmir, 28 Nisan-4 Mayıs 1980 |
Kaynakça
- ↑ Milliyet, 8 Mayıs 1955
- ↑ Milliyet, 21 Mayıs 1955
- ↑ Cumhuriyet, 16 Nisan 1956
- ↑ Fenerbahçe Spor Gazetesi, 1956 Mayıs sayısı; İstanbul (1956)
- ↑ Milliyet, 16 Mart 1959
- ↑ Türkiye Basketbol Federasyonu resmi sitesi
Dış bağlantılar
Ayrıca bakınız
- Türkiye Kadınlar Basketbol Ligi (1980-->)
- İstanbul Kızlar Basketbol Ligi (1955-1980)