Türkiye İnsan Hakları Kurumu
Türkiye İnsan Hakları Kurumu Vakfı (TİHAK'), Merkezi Ankara'da olan bir sivil toplum kuruluşudur.
- Tescil tarihi: 19 Temmuz 1999, Ankara
- Tescil tarihinin Yargıtay'ca Onanması: 25 Ekim 1999
- Resmi Gazete'de yayınlanması: 26 Kasım 1999
İnsan hakları alanında, bireylerde ve toplumda insan hakları bilinç ve kültürünün yerleştirilmesi amacıyla bilimsel ve kalıcı çalışmalar yapacak bir sivil toplum örgütüne duyulan gereksinmeyi karşılamak düşüncesi; bilim, sanat, yayın, basın, sendika ve hukuk çevrelerinden gelen aydınları bir araya getirdi. 1999'un ilk aylarından başlayarak, evrensel değer ve ilkeler temelinde, insan haklarının evrenselliği, bölünmezliği ve karşılıklı bağımlılığı ilkelerinden yola çıkarak, "vakıf" biçiminde bir insan hakları örgütü kurulması düşüncesini gerçekleştirmek için çalışmalar sürdürüldü. Örgütün etkinlik alanı ve amaçları açıklanarak kurucular belirlenmeye çalışıldı.
Girişimciler grubu
Nevzat Helvacı, Muzaffer İlhan Erdost, Hıdır Oktay, Prof. Dr. Mesut Gülmez ilk Kurucular Kurulu'na bir sunum hazırladılar.
İlk kurucular kurulu toplantısı
Kurucu üye olmayı düşünenlerin katılımıyla 24 Nisan 1999 günü Türk Harb-İş'te gerçekleştirilen ilk toplantıda, bu tarihe değin yapılan çalışmalar ve kurucular arasında yer almak istemelerine karşın -özellikle Ankara dışında bulunanlardan- toplantıya katılamayanlar ile ilgili bilgiler verildi. Ardından, yaz dinlencesinden önce sonuçlandırılmak istenen kuruluş takvimi, Vakfın amaç ve etkinlik alanları konusundaki ilk düşünce ve önerileri içeren metin taslağı ve Vakıf senedinde yer alacak noktalar üzerinde görüşlerin açıklamasına geçildi. Senet üzerindeki görüşmeler, özellikle Vakfın adı ile kurucu sayısında yoğunlaştı. "Enstitü" yerine "Kurum" sözcüğüne yer verilerek, Vakfın adının "Türkiye İnsan Hakları Kurumu" ve kısa adının da "TİHAK" olması oy çokluğuyla karara bağlandı. Üye sayısının da, taslakta öngörülen en çok 100 yerine 150 olmasına karar verildi. Vakıf senedinin hazırlanmasıyla görevli bir komisyon oluşturuldu. Komisyonun, Nevzat Helvacı, Muzaffer İlhan Erdost, Vahap Erdoğdu, Hıdır Oktay, Prof. Dr. Mesut Gülmez ve Oğuz Gemalmaz'dan kurulması öngörüldü.
26 Mayıs 1999'da ikinci kez toplanan Kurucular Kurulu, Geçici Yönetim Kurulu'nun hazırladığı taslak senet metnini görüştü ve TİHAK'ın kurulmasına karar verdi. İlk geçici Yönetim Kurulu'nun Nevzat Helvacı, Vahap Erdoğdu, Mustafa Yılmaz, Hıdır Oktay, Prof. Dr. Mesut Gülmez, Prof. Dr. İbrahim Kaboğlu, Yard. Doç. Dr. Osman Doğru, Dr. Mustafa Kemal Öke ve 13 Ekim 1999 tarihinde yaşamını yitiren Mahmut Tali Öngören'den oluşmasını öngördü.
İlk genel kurul
Yasal kuruluş sürecinin tamamlanıp tüzel kişiliğin kazanılması ve Resmi Gazete'de yayınlanması üzerine,Geçici Yönetim Kurulu ilk Genel Kurul'un 10 Aralık Uluslararası İnsan Hakları Günü'nde yapılmasına karar verdi. Böylece ilk Genel Kurul 10 Aralık 1999 tarihinde gerçekleşti. Yönetim Kurulu asıl üyeliklerine Nevzat Helvacı, Vahap Erdoğdu, Mustafa Yılmaz, Hıdır Oktay, Prof. Dr. Mesut Gülmez, Prof. Dr. İbrahim Kaboğlu, Doç. Dr. Osman Doğru, Dr. M. Kemal Öke ve B. Süreyya Alpdoğan'ın, yedek üyeliklere Kaya Güvenç, Oğuz Gemalmaz ve Duygu Berk'in, Denetleme Kurulu asıl üyeliklerine Ali Nejat Ölçen, Ömer Faruk Yenigün ve Osman Tabak'ın, yedek üyeliklere Mustafa Ayduran ve Uğur Bilge'nin seçilmesine oy birliği ile karar verildi.
Vakıf Kurucuları (alfabetik sırayla):
- Ahmet Sağlam
- Anıl Çeçen
- Alaaddin Bilgi
- Aldoğan Emekçi
- Ali Nejat Ölçen
- Ali Nesin
- Ali Rıza Cihan
- Alparslan Berktay
- Atilla Aşut
- Aysel Ülker
- B.Süreyya Alpdoğan
- Bülent Tanör
- Cafer İbanoğlu
- Cahit Helvacı
- Cahit Talas
- Cemil Eren
- Cevat Geray
- Ceyhun Erim
- Çetin Özek
- Dursun Akçam
- Duygu Berk
- Ekrem Akurgal
- Erol Mavi
- Ferhat Aslantaş
- Feyzullah Ertuğrul
- Fikret İlkiz
- Güney Dinç
- Halil Sevinç
- Halit Çelenk
- Hıdır Oktay
- Hikmet Çetinkaya
- İbrahim Kaboğlu
- İlhami Algan
- İlhan Günalp
- İlhan Selçuk
- İoanna Kuçuradi
- İzzet Çetin
- Kaya Güvenç
- Kemalettin Sami Alptekin
- Leziz Onaran
- M.Emin Değer
- M.Fatih Doğan
- M.Fatih Gümüş
- M.Tahir Hatipoğlu
- Mehdi Bektaş
- Mehmet Nur Terzi
- Mehmet Seyfi Oktay
- Mesut Gülmez
- Metin Demirtaş
- Mithat Sancar
- Muammer Soysal
- Mustafa Altıntaş
- Mustafa Ayduran
- Mustafa Gazalcı
- Mustafa Gündeşlioğlu
- Mustafa Kemal Öke
- Mustafa Şerif Onaran
- Mustafa Yılmaz
- Muzaffer İlhan Erdost
- Mümtaz Soysal
- Nefise Özay Erkılıç
- Nevzat Helvacı
- Nezahat Gündoğmuş
- Niyazi Altunya
- Nurkut İnan
- Nurten Çağlar
- Oğuz Gemalmaz
- Orhan İzzet Kök
- Osman Doğru
- Osman Tabak
- Ö.Faruk Yenigün
- Sadun Aren
- Serpil Güvenç
- Sezgin Tekin
- Sina Akşin
- Şükrü Akmansoy
- Tahsin Yılmaz
- Uğur Bilge
- Vahap Erdoğdu
- Vecihi Timuroğlu
- Veli Devecioğlu
- Yakup Kepenek
- Yaşar Öztürk
- Yılmaz Aliefendioğlu
- Zafer Üskül
- Zeki Tavşancıl