Taşkın

Başlığın diğer anlamları için Taşkın (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

Taşkın, su baskınlarına verilen addır. Taşkınlar, oluşturdukları yere göre ikiye ayrılır:

1. Deniz suyu taşkınları
2. Akarsu taşkınları

Taşkın ovası

Büyük sağanaklar dan veya ani kar erimelerinden sonra hızla yükselen sular akarsu yatağını çevreleyen düz araziye taşar. Akarsu yun taşıdığı sedimentlerin toplandığı bu araziye taşkın bölgesi veya taşkın ovası denir. Genelde bir akarsu taşkın bölgesinin bir bölümünü her iki veya üç yılda bir kullanmaktadır. Baraj, bağlama ve su kuvveti tesislerinde taşkın debilerinin belirlenmesi büyük önem taşır.

Taşkın kontrolü

Taşkın zararlarını azaltmak veya bütünüyle önlemek için yapılan bir dizi çalışmanın bütününe verilen isimdir.Yapılı taşkın kontrol yöntemi ve yapısız taşkın kontrol yöntemi olmak üzere taşkın koruma yöntemleri ikiye ayrılmıştır.

A) Yapılı Taşkın Koruma Yöntemleri;

-Havza koruması
-Akarsu düzenlemesi
-Taşkın kanalları
-Taşkın geciktirme havuzları
-Barajlar ve sel kapanları
-Taşkın seddeleri
-Taşkın duvarları

B) Yapısız Taşkın Koruma Yöntemleri;

Taşkın kontrol bölgelerinde ;
-Yapılaşmayı önlemek ve azaltmak
-Kurtarma faaliyetlerini planlamak
-geçici boşaltma veya tecrit etme
-Taşkın sigortası yaptırmak.

Taşkınların isimlendirilmesi

Taşkınları oluşturan sebeplere göre

• Yağmur
• Kar erimesi
• Buz yığılması
• Buz kırılması
• Toprak kayması
• Baraj yıkılması

Taşkınların meydana geliş zamanına ve tekerrü aralığına göre sınıflandırılması

• Yıllık taşkın
• Yaz taşkınları
• Kış taşkınları
• En büyük taşkın
• Muhtemel en büyük taşkın (Afet taşkını)

Taşkın zararları

Taşkın zararları, taşkın sularının ve bunların taşıdığı katı maddelerin can, mal ve hizmetlere doğrudan veya dolaylı olarak verdikleri zararlardır.

Bir akarsu havzasında oluşan taşkınların zararlarının sınıflandırılması

• Meskenlerde
• Endüstri ve üretim yerlerinde
• Kamu hizmetlerinde
• Kırsal alanlarda
• Ulaşım yollarında
• Halk üzerinde

Taşkın koruma esasları

Planlama kademeleri

Taşkın kontrolü; kademeli bir çalışma sonucu gerçekleştirilir. Bu kademelerin başlıcaları:

1. Proje taşkını ve bölgenin karakteristikleri belirlenir.
2. Korunacak bölge tanımlanır.
3. Uygulanabilecek yöntemler ve önlemler belirlenir.
4. Her bir koruma önleminin maliyeti ve taşkın kontrolüne etkisi ortaya konur.
5. Minimum maliyetle maksimum korumayı sağlayan çözüm belirlenir.
6. Projenin maliyet ve faydası karşılaştırılarak ekonomik olduğu gösterilir.
7. Taşkın koruma ihtiyacı ve koruma kapsamı gerekli olarak açıklanır.

Dış bağlantılar

• Su Kaynakları ve Su Yapıları ile İlgili Makaleler