Tavukçuluk
Tavukçuluk; tavukların, et, yumurta ve diğer yan ürünlerinin elde edilmesi amacı ile yetiştiriciliğinin yapıldığı hayvancılık kolu.
Tavukçuluğun tanımının kısa olmasına rağmen, aslında oldukça geniş bir sektördür ve diğer sektörlerle sıkı bağları olması dolayısıyla oldukça ilginçtir. Araştırma ve bilim alanlarında eğitim sektörü, biogenetik ile; yem alanında tarımın bitkisel üretimi, ithalat sektörü, yem endüstrisi ile; aşı ve ilaç alanında ilaç sanayi ile; ürünlerin satılmasında pazarlama sektörü ile; her türlü alet, ekipman, mekanizasyon ihtiyaçlarında yan sanayi sektörü ve tarıma dayalı sanayi ile yakın ilişki içindedir.
Tavukçuluk ürünleri, günümüzün önemli bir sorunu olan yetersiz beslenme üzerinde anahtar konumdadır. Çünkü tavukçuluk ürünleri, doğası gereği bol miktarda, oldukça hızlı ve en düşük maliyetli ürün grubudur.
| Et türü | Enerji | Protein | Yağ | Kolesterol | Doymuş Yağ A. |
|---|---|---|---|---|---|
| Tavuk | 215–kkal | 18,6 g | 15,1 g | 75 mg | 4,3 mg |
| Sığır | 263–kkal | 17,5 g | 20,4 g | 99 mg | 10,0 mg |
| Koyun | 263–kkal | 17,5 g | 21,3 g | 70 mg | 12,0 mg |
Tavuk etinin protein içeriği kırmızı et ile aynı seviyelerde, yağ içeriğinin ise daha düşük olması nedeniyle aynı zamanda daha sağlıklıdır. Kırmızı etlerde yağ et dokusu içinde de bulunur. Tavuk etinde yağ, etin içinde değil, karın boşluğu ve deri altında toplanmıştır. Diyet yapanlarca bu kısımların ayıklanması tavuk etindeki yağ oranını önemli ölçüde düşürmektedir. Bu durumda tavuk etinin beslenmedeki değeri bir kat daha artmaktadır. Tavuk etinin bağ dokusunun az ve liflerinin kısa olmasından dolayı pişirilmesinin ve sindiriminin kolay ve ekonomik olması da ayrıca üstün tarafıdır.[1]
Tavuk yumurtası, protein ve vitaminlerce zengin, lezzetli, sindirimi kolay ve diğer gıdalarla birlikte rahatça tüketilebilen, başka hiçbir besin maddesine ihtiyaç duyulmadan içinde tam ve sağlıklı bir canlının oluşmasını sağlayabilen eşsiz bir gıdadır. [2]
Bunların yanında tavukçuluk yan ürünleri; aşı üretimi, yem ve gübre yapımı, matbaacılık, fotoğrafçılık, derilik, şarapçılık, tekstil, pastacılık, sabun ve şampuan imalatı, boyacılık, ev tekstili, bazı biyolojik ürünlerin üretiminde kullanılmaktadır. Ayrıca tavuklar laboratuvarlarda deney hayvanı olarak da kullanılmaktadır.
Tavukların üreme ve çoğalmadaki üstün yetenekleri, hayvancılık sektörünün en önemli kozu haline gelmesini sağlamıştır. Islah edilmiş yumurtacı bir tavuk 64 haftalık verim döneminde 345 yumurta yumurtlayabilmektedir[3]. Yine et ırkı bir piliç hayatının 40. gününde 2472 gram canlı ağırlığa ulaşabilmektedir. Ayrıca bu ağırlığa ulaştığı gün, bir kilogram canlı ağırlık için sadece 1710 gram karma yem tüketerek, yemin ete dönüşüm oranında rakipsiz bir sonuca ulaşmaktadır. Örnek verecek olursak, bu oran sığırlarda ancak 3 katı fazlasıyla elde edilebilir.
Entegre üretimlerde kapasite çok yüksek olduğu için havalandırma ve ortam şartları çok önemlidir. Olması gereken değerden farklı bir değer oluşursa sürü riske girer. Isınız 10-30 dakika sorunlu olursa ölümler başlar.[4]
Yetiştirme Şekilleri
Konvansiyonel Kafes
Tavukçulukta en yoğun üretim şeklidir. Tavuklar 50x50 cm ebatlarında zemini eğimli metal kafeslerde yetiştirilir. Yan yana ve katlar şeklinde düzenlenen her bir kafeste 5-6 tavuk bulunabilir. Batarya sistemi adı da verilen sistemlerde 50 bin adet tavuklu sürüler oluşturulabilir. [5]
Bu tür yetiştiricilikte tavuklarda tüy çekme, yamyamlık gibi ciddi davranış bozuklukları görülmektedir. Hayvanlarda görülen bu tür davranışlara karşı tavukların gagalarını keserek önlem alınmaktadır.
Avrupa Birliği, 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren batarya sistemi ile tavuk ve yumurta yetiştirtirmeyi yasaklamıştır.[6]
Zenginleştirilmiş Kafes
Bu tür kafeslerde konvansiyonel kafeslere göre hayvan sağlığını artırıcı bazı önlemler alınmıştır. Kafes alanı daha geniştir ve içinde bir tünek, yemlik, suluk, aşındırıcı şerit bulunmaktadır.
Serbest Dolaşım
Bu sistemde kafes yoktur, tavuklar etrafı çevrili kapalı veya açık bir alanda dolaşabilmektedir. Mera tavukçuluğu ile karıştırılmamalıdır, hayvanların yoğunluğu hakkında herhangi bir sınırlama yoktur.
serbest tavukculuk
özgür tavuk
free range tavukçuluk
Mera
Bu tür tavukçulukta tavuklar geniş ve açık bir arazide serbestçe dolaşabilmektedir. Serbest dolaşım tavukçuluğundan ayırt etmek için hayvan başına düşen alanın en az 4m2 olması öngörülmektedir.[7]
Kaynakça
- ↑ BESD-BİR
- ↑ YUM-BİR
- ↑ Hastavuk
- ↑ Ross Anadolu
- ↑ Bozkurt, Zehra, Kafes ve Alternatif Sistemlerde Yumurtacı Tavukların Refahı, Kocatepe Vet J (2009) 2 (1) : 59-67
- ↑ European Union Council Directive 1999/74/EC
- ↑ Eleroğlu H., Yıldırım A, Şekeroğlu A., Organik Tavukçulukta Mera Kompozisyonu, Besleme ve Barındırma Teknikleri, Tavukçuluk Araştırma Dergisi 11 (1): 21-27, 2014 Basılı ISSN:1302-3209 - Çevrimiçi ISSN:2147-9003