Yedi Samuray

Yedi Samuray
Shichinin No Samurai
Yedi Samuray (Shichinin No Samurai) filminin Fransa'da basılmış bir sinema afişi
Yönetmen	Akira Kurosawa
Yapımcı	Sojiro Motoki
Senarist	Akira Kurosawa Shinobu Hashimoto
Oyuncular	Toshirō Mifune Takashi Shimura
Müzik	Fumio Hayasaka
Görüntü yönetmeni	Asakazu Nakai
Kurgu	Akira Kurosawa
Stüdyo	Toho Company
Dağıtıcı	Columbia Pictures Janus Films Criterion Collection (DVD)
Cinsi	Sinema filmi
Türü	Dram, aksiyon, macera, savaş, dönem
Renk	Siyah-beyaz
Yapım yılı	1954
Çıkış tarih(ler)i	26 Nisan 1954
Süre	204 dakika
Ülke	Japonya
Dil	Japonca
Bütçe	$2 Milyon
Diğer adları	Yedi Samuray (Türkiye) Les Sept Samouraïs(Fransa) I Sette Samurai (İtalya) Los Siete Samuráis(İspanya) Die Sieben Samurai (Almanya) Seven Samurai (İngiltere) The Seven Samurai (ABD)

Yedi Samuray ^[1]1954 yapımı epik Japon filmidir. Özgün adı Japonca 七人の侍 (Shichinin no Samurai) olan film İngilizce konuşulan ülkelerde Seven Samurai adı ile gösterilmiştir.

Filmin yönetmeni Akira Kurosawa aynı zamanda senaryo yazarlarından biridir ve filmin kurgusunu da yapmıştır. Filmin başrollerinden birinde Japonya dışında da çok ünlenecek ve birçok Amerikan filminin aranan oyuncusu haline gelecek olan Toshirō Mifune oynamaktadır.

16. yüzyıl Japonya'sında düzenli bir şekilde silahlı haydutlar olan "nobushi"nin (野武士, "eşkıya samuray") saldırısına uğrayan ve ürünleri yağmalanan fakir bir köyün ahalisi bir "rōnin"den (浪人, "efendisiz samuray") yardım ister. O da kendisi gibi işsiz olan 6 samuray ile birlikte silah bile satın alamayacak kadar fakir olan bu köylülere karın tokluğuna kendilerini savunmasını öğretirler ve hep birlikte haydutlarla kıyasıya bir savaşa girerler.

Üç saati aşan bu uzun soluklu siyah beyaz dönem filmi dünya sinemasının en önemli filmlerinden biri olarak kabul edilmektedir, aynı zamanda yönetmen Akira Kurosawa'nın uzun yönetmenlik kariyerinin de zirvesini oluşturur. Başta Yedi Silahşörler (The Magnificent Seven) olmak üzere batı sinemasında birçok filme ilham kaynağı olmuştur. Koreografisi ustalıkla düzenlenmiş savaş sahneleri, seyircinin kendisi ile özdeşleştirebileceği kadar iyi ve derinlemesine işlenmiş karakterler, aksiyonla harmanlanmış mizah ve o dönemin ruhunun iyi yansıtılmış olması filmi klasikler arasına sokmuştur.

Sanat yönetimi, dekor ve kostüm dallarında 2 Oscar ödülüne, en iyi film ve en iyi erkek oyuncu dallarında da BAFTA ödüllerine aday gösterilen Yedi Samuray, Venedik Film Festivali'nde Gümüş Aslan ödülü ile ödüllendirilmiştir.

Olay örgüsü

Bir grup "eşkıya" samuray bir dağ köyüne yaklaşır. Eşkıyabaşı (Shinpei Takagi) bu köyü daha önce de yağmaladıklarını farkeder ve birkaç hafta içinde yeni arpa hasatı yapılana kadar saldırmamanın daha iyi olacağına karar verir. Köylülerden birisi tesadüfen bu konuşmaya kulak misafiri olur. Köylü bu kötü haberi köye getirince köylüler hasatlarını eşkıyaya vermekle, karşı çıkmak arasında kararsız kalırlar. Hengâme içinde köyün yaşlısı Gisaku'ya (Kokuten Kodo) akıl sormaya giderler. Gisaku, köyün savunmasına yardımcı olacak samurayları kiralayarak karşı çıkmalarını öğütler. Samurayların pahalıya geleceğini ve genç köylü kızlarının peşine düşeceğini düşünen bazı köylüler bu öneriden rahatsız olur ama başka bir seçenekleri olmadığını anlar. Yoksulluk içinde olan köylülerin samuraylara karın tokluğundan başka bir teklif götüremeyeceklerini anlayan Gisaku köylülere "aç samuraylar bulmalarını" söyler.

Kasabaya inen köylüler başlangıçta istedikleri samurayları bulmakta başarısız olurlar. Günde üç öğünden başka bir ücret ödeyemeyecekleri için her sordukları samuray tarafından, bazen oldukça sertçe, terslenirler. Her şeyden umutlarını kestikleri bir anda, yaşlanmakta olan bir samuray olan Kambei Shimada'nın (Takashi Shimura), bir hırsız tarafından rehine olarak alınan küçük bir çocuğu kurnazca ve ustalıkla kurtarmasına tanık olurlar. Bu olaydan çok etkilenir ve Kambei'ye köylerini savunması için yardım etmesini rica ederler ve Kambei kabul eder. Kambei daha sonra teker teker, her biri farklı yeteneklere ve kişiliklere sahip beş efendisiz samurayı (ronin) daha köyü savunmak için kendisine katılmaya ikna eder. Hernekadar başlangıçta Kambei köyü savunmak için yedi samuray gerektiğine karar verse de zaman daraldığı için beş arkadaşıyla kasabayı terkederek köye doğru yola çıkar. Kambei'in daha önce geri çevirdiği, soytarı kılıklı sözde samuray Kikuçiyo (Toshirō Mifune), karşı çıkılmasına rağmen köye kadar grubu takip eder.

Toshirō Mifune

Samuraylar köye vardıklarında, köylüler korku içinde evlerine saklanarak, sözde tehlikeli bu savaşçılardan kendilerini ve kızlarını korumaya çalışır. Köyü savunmak için hemen hemen hiçbir karşılık almadan yardıma gelen samuraylar bu soğuk karşılamayı hakaret kabul ederek köyün yaşlısından bir açıklama yapmasını isterler. Birdenbire alarm çanı çalmaya başlar ve eşkıyanın geri döndüğünden korkan köylüler saklandıkları yerden çıkarak yeni gelen samurayların kendilerini korumaları için yalvarmaya başlarlar. Sonradan, samurayların peşinden gelen Kikuçiyo'nun alarm çanını çaldığı anlaşılır. Kikuçiyo, köye geldiklerinde karşılama yapmayan ama ardından samuraylardan yardım istemeye giden paniğe kapılmış köylüleri paylar. İlk olarak burada Kikuçiyo aslında hödükçe tavırlarının ardında zekâ parıltıları olduğunu gösterir. Altı samuray sembolik olarak onu da aralarına alır ve "yedi samuray"dan oluşan grubu tamamlarlar.

Kuşatma için hazırlıklarını yapan köylüler ve kiraladıkları savaşçılar yavaş yavaş birbirlerine güvenmeye başlar. Ancak, samuraylar köylülerin geçmişte savaştan kaçarken köyden geçen samurayları öldürdüklerini ve zırhları ile silahlarını çaldıklarını anladıktan sonra çok şaşırır ve hiddete kapılırlar, hatta içlerinde en sakin ve profesyonel olan Kyūzō (Seiji Miyaguchi) içinden köydeki herkesi tek tek öldürmek geçtiğini söyler. Her zaman soytarıca davranışlarda bulunan Kikuçiyo ise köylülerin hayatta kalmak için verdikleri çabayı göz ardı eden ve savaşçı sınıfın verdiği gözdağı ile zarara rağmen yaşamaya çabalayan bu insanları anlamamaları nedeniyle samurayları kınar, bu sırada da aslında bir çiftçinin oğlu olduğu gerçeği ortaya çıkar. "Bunları bu hâle kim getirdi?" diye sorar. "Siz getirdiniz!" dedikten sonra samurayların duyduğu hiddet utanca dönüşür. Bu durumun ortaya çıkması ile oluşan patırtıdan endişelenen Gisaku herhangi bir sorun olup olmadığını sorunca, Kambei tevazuyla bir sorun olmadığını söyler. Herhangi bir husumet beslemeden samuraylar hazırlıklara devam eder ve ailesi haydutlar tarafından öldürüldüğü için ölmek istediğini haykıra haykıra söyleyen yaşlı bir kadınla pirinçlerini paylaşarak köylülere karşı merhamet gösterirler.

Köyün savunması için hazırlıklar hızla sürer, bazı yerlere duvarlar örülür, engeller konur ve köylülere savaş için eğitim verilir. Samurayların en genci olan Katsushirō Okamoto (Isao Kimura), babası tarafından samuraylardan korunmak için erkek çocuk kılığına sokulan, köylülerden birinin kızı ile bir gönül ilişkisine başlar.

Baskın zamanı yaklaşınca üç izci haydut yakalanır ve içlerinden biri eşkıyanın barındıkları yeri söylemek zorunda kalır. Samurayların üçü yanlarında köyden bir kılavuzla baskından önce bir saldırı yapmayı planlar. Birçok eşkıya öldürülür ama samuraylardan biri Heihaçi Hayashida (Minoru Chiaki) ateşli silahla yaralanır. Bu baskından hemen sonra gelen haydutlar samuraylar tarafından kurulan engellere raslayınca şaşırırlar ve duvarları aşmaya çalışan ya da su engellerini geçmeye çalışan birçok haydut samuraylar tarafından öldürülür. Ancak haydutların arasında eğitimli savaşçıların sayısı daha fazladır ve üç adet misket tüfeği vardır. Bu sayede köyü kuşatırlar. Kyūzō kendi başına baskına giderek bu silahlardan birini ele geçirmeye karar verir ve birkaç saat sonra elinde bir silahla geri döner. Kyūzō'nun aldığı övgüyü ve özellikle Katsushirō'dan gördüğü saygıyı kıskanan Kikuçiyo görev yerini terkederek başka bir silah ele geçirmeye gider. Hernekadar silahla geri dönse de, saldırı anında bıraktığı köylüler saldıran haydutlara karşılık veremez ve içlerinden birçoğu ölür. Kambei haydutları geri püskürtmek için ana mevkiden kuvvet kaydırmak zorunda kalır ve bu sırada eşkıyabaşının buraya saldırmasıyla Gorobei Katayama (Yoshio Inaba) vurularak ölür.

Savunmanın yanı sıra samurayların ilk stratejisi, engeller arasında bıraktıkları boşluktan birkaç haydutun girmesine izin vererek mızraklarla tekrar boşluğu kapatıp içeri kapana kısılan düşmanları öldürmektir. Bunu birkaç kere başarıyla tekrarlarlar. İkinci gece köylülerin savaşamayacak kadar yorgun düşeceklerini anlayan Kambei son ve belirleyici bir çarpışmaya hazırlanmalarını ister.

Geceleyin, Katsushirō'nun gönül hikâyesi ortaya çıkar, başlangıçta bir kargaşa çıksa da savaşan köylüler için bu aşk macerası bir rahatlama unsuruna dönüşür.

Gün ağardığında ve haydutlar saldırıya geçtiğinde Kambei kalan on üç haydutunda köyün içine alınmasını emreder. Bunu takip eden çarpışmada haydutların çoğu kolayca öldürülür ama Eşkıyabaşı bir kulübeye saklanmayı başarır. Büyük bir şerefsizlikle saklandığı yerden Kyūzō'yu sırtından ateşli silahla vurarak öldürür. Morali bozulan Katsushirō kahramanının intikamını almaya çalışır ama çılgına dönen Kikuçiyo cesaretle ama gözükara bir şekilde onun önüne geçerek saldırır ve karnından vurulur. Ölümcül bir yara almasına rağmen Kikuçiyo Eşkıyabaşını öldürerek sonunda kendiside ölmeden önce samuray olarak değerini kanıtlar. Bitkin ve sersemlemiş Kambei ile Shichirōji (Daisuke Katō) üzgün olarak "yine hayatta kaldık" der ve bu sırada Katsushirō ölen yoldaşlarının üzerine kapanarak ağlar. Sonunda savaş köylülerin lehine kaznılmıştır.

Hayatta kalan üç samuray, Kambei, Katsushirō, ve Shichirōji köylülerin mutluluk içinde bir sonraki pirinç ekimini yapmalarını seyrederler. Köylüler, kendileri için artık bir önemi kalmayan samurayları görmezden gelmeye başlarlar. Samuray savaşçı ve çiftçi sınıfları arasındaki ilişki hakkında görüşlerini dile getirir; çiftçiler için savaşı kazanmalarına rağmen kendileri için bir şey kazanmamış ve arkadaşlarını kaybetmişlerdir. "Yine biz yenildik." der Kambei. "Çiftçiler kazandı, biz değil." Bu melankolik gözlem Kambei'nin filmin başında söylediği "hiç savaş kazanmadım" sözüne yeni bir anlam getirir. Köylülerin neşe ile şarkı söyleyerek yaptıkları ve hayatta kalmak için verdikleri el emeği savaşı yenip hüküm sürmeye devam eder ve tüm savaşçılar aslında yenilmiş taraf olarak kalırlar.

Oyuncular

Yedi Samuray.

Yedi Samuray

• Kambei Shimada 島田勘兵衛 (Takashi Shimura) — Grubun lideri ve köylüler tarafından "işe alınan" ilk samuray, bilge ama savaş yorgunudur.
• Gorōbei Katayama 片山五郎兵衛 (Yoshio Inaba) — Kambei tarafından gruba alınan ikinci samuray. Yetenekli bir okçudur ve Kambei'nin yardımcılığını yapar. Köyün savunmasını oluşturan planın ana hatlarını belirler.
• Shichirōji 七郎次 (Daisuke Katō) — Üçüncü samuray. Bir zamanlar Kambei'nin yardımcısıdır. Kambei tesadüfen kasabada karşılaşınca görevi kabul eder.
• Heihachi Hayashida 林田平八 (Minoru Chiaki) — Gorōbei tarafından gruba alınan dördüncü samuray. Arkadaş canlısı ama daha az yetkin bir samuray. Düşmanla karşılaşınca sevimliliği ve nüktedanlığı sayesinde grubun morali yükselir.
• Katsushirō Okamoto 岡本勝四郎 (Isao Kimura) — Beşinci samuray. Aristokrat bir aileden gelen ve Kambei'nin öğrencisi olmak isteyen, henüz kan dökmemiş genç bir samuray.
• Kyūzō 久蔵 (Seiji Miyaguchi) — Altıncı samuray. Gruba katılmak için Kambei'nin teklifini başlangıçta reddeder ama sonra fikrini değiştirir. Ciddi, duygularını belli etmeyen bir yüz ifadesine sahip olan bu samuray büyük bir kılıç ustasıdır ve Katsushirō saygısını kazanmıştır.
• Kikuchiyo 菊千代 (Toshirō Mifune) — Grubun yedinci üyesidir ve aslında bir samuray değildir. Sahte asalet belgesi ile samuray taklidi yapar ama sonunda gerçek değerini kanıtlar. Dakikası dakikasına uymaz ve maymun iştahlıdır. Samurayların arasında köylüler ile en yakından bağ kuran ve durumlarını anlayan odur. Her zaman gösteriş peşindedir ve kılıcı diğer herkesten daha uzundur.

Köylüler

• Gisaku 儀作 (Kokuten Kodo) — Köyün yaşlısı, köylülere kendilerini korumak için samuray kiralamalarını öğütler.
• Yohei 与平 (Bokuzen Hidari) — Kikuchiyo ile bazı komik sahneler paylaşan, çok utangaç yaşlı adam.
• Manzō 万造 (Kamatari Fujiwara) — Köye gelen samuraylar nedeniyle kızının saflığını kaybetmesinden korkan bir çiftçi.
• Shino 志乃 (Keiko Tsushima) — Manzō'nun kızı, Katsushirō'ya aşık olur.
• Rikichi 利吉 (Yoshio Tsuchiya) — Çabuk sinirlenir ve oldukça gençtir. Karısı ile ilgili acı veren bir sırrı vardır.
• Rikichi'nin karısı (Yukiko Shimazaki) - Filmin başlarında görünmez, nerede olduğu gerçeği bir trajediye yol açar.
• Mosuke 茂助 (Yoshio Kosugi) — Köyün içinde bulunan yirmi evi kurtarmak için sınır dışında kalan ve terkedilmek zorunda kalan üç evden birinin sahibi.

Eşkıya

• Eşkıyabaşı (Shinpei Takagi) 40 eşkıyanın başı.
• Eşkıyabaşının yardımcısı (Shin Ōtomo)
• Misketli haydut (Toshio Takahara)
• Çatıdaki haydut (Masanobu Ōkubo)

Diğer Ülke Sinemalarına Etkisi

• Yedi Samuray batı sinemasında birçok filme ilham kaynağı olmuştu, bunlardan en bilineni John Sturges'in 1960'ta çektiği western filmi Yedi Silahşörler (The Magnificent Seven) "Yedi Samuray" ın bir yeniden çevrimidir. Zaten "Yedi Samuray" filminin ilk adı da "Muhteşem Yedili" (İng. The Magnificent Seven) imiş.^[2] Akira Kurosawa da Yedi Samuray'ı çekerken Amerika'lı yönetmen John Ford'un westernlerinden ilham aldığını belirtmişti.
• Sam Peckinpah 1969 tarihli Vahşi Belde (The Wild Bunch) filmi başta olmak üzere birçok filminde kullandığı ve şiddet sahnelerini ağır çekimle gösterdiği ünlü tekniğini Kurosawa'nın bu filminden etkilenerek geliştirmiştir.
• 1986'da John Landis'in çektiği ve Chevy Chase, Steve Martin ve Martin Short'un rol aldıkları western komedi filmi Üç Kabadayı (¡Three Amigos!) (Yedi Silahşörler) The Magnificent Seven'in, dolayısı ile de "Yedi Samuray" ın bir parodisidir.
• Yeşilçam'da da 1964 yılında Tunç Başaran aynı konuyu Kıbrıs olaylarına uyarlayarak "On Korkusuz Adam" adıyla çekmişti.^[3][4] Filmin önemli rollerinde Tamer Yiğit, Yılmaz Güney ve Erol Taş oynuyordu ayrıca Sevda Ferdağ'dan Adnan Şenses'e kadar ünlülerden oluşan geniş bir kadrosu vardı. 1965 yılında filmin "On Korkusuz Kadın" adında bir devamı geldi, bu kez konusu Kurtuluş Savaşı'nda geçiyordu.

Film Hakkında Notlar

• Önceden bilinmesi gereken şey köylüler ve onların kiraladıkları Samuray'ların birbirleri ile asla bir araya gelmemesi gereken farklı toplum katmanlarından (kast) oldukları gerçeğidir. Zaten köylülerin önceden beri Samuraylardan korkup nefret ettikleri filmden de anlaşılmaktadır. Hatta bu önyargı ile filmdeki köylülerden biri kızının Samuraylardan biriyle duygusal yakınlaşmasına şiddetle karşı çıkar. Kısaca köylüler Samuraylardan da haydutlardan nefret ettikleri kadar nefret ederler, ancak haydutların oluşturduğu tehlike daha büyüktür. Peki bu gururlu Samuraylar neden sadece karın tokluğuna köylülerin savunmasını üstlenirler? Çünkü bu Samuraylar için bir iştir/görevdir ve bu tip işler Samurayların doğasında vardır. Karmaşık sosyal yükümlülüklerin yerine getirilmesindeki mazoşistik azim ve sebat Japonların temel kültürel ve geleneksel özelliklerinden biridir. Bu sadece samuraylar için değil, aynı zamanda haydutlar için de geçerlidir; daha savunmasız ve kolay elde edebilecekleri köyler dururken, büyük kayıpları göze alarak çok iyi savunulan bir köye bile bile saldırmaları bununla açıklanabilir. Tıpkı bir Yunan trajedyasındaki karakterler gibi kendilerine toplum tarafından biçilen rolleri oynamaktadırlar. Zaten haydutlar sonunda yenilip gittiklerinde 4 arkadaşlarını kaybetmiş olan Samuraylar çok da yakınmazlar zira bu bir kaderdir ve onlar görevlerini yapmışlardır. Ama köylülerden de fazla ilgi görmezler, hatta köylüler artık ihtiyaçlarının kalmadığı Samurayların köyde kalmalarını pek istemezler çünkü silahlı adamlar onların geleneksel toplumsal düzenleri için bir tehdittir artık.^[5]
• Yedi Samuray her zaman IMDb'nin en iyi 250 Film listesine girmekte ve sıralamada sürekli olarak üst sıralarda yer almaktadır.
• Kurosawa "Yedi Samuray" da ilk kez olarak Japon sinemasında pek alışık olunmayan kısa planların birbirine bağlandığı çok hızlı bir kurgu kullanmıştı. Olayların akışını bozmamak için de ilk kez olarak sahnelerde birden fazla kamera kullanmıştı (Bunu sonraki filmlerinde de sıklıkla yapacaktır). Bu yenilikçi tarz Yedi Samuray'ı ağır tempolu geleneksel Japon dönem filmlerinden ayırıyor ve filmin batı dünyasında neden çok beğenildiğini de açıklıyor.
• Filmin tüm dünyada beğeniyle karşılanmasındaki temel nedenlerden biri de yöresel gibi görünen ama aslında evrensel boyutta bir konuyu işlemesidir. Toprağı işleyen insanlarla onlara tehdit oluşturan ve onların yanında yer alanlarla olan ilişkileri herhangi bir zamanda herhangi bir ülkeye rahatça uyarlamak mümkündür.
• Savaşın sonunda hayatta kalan 3 Samuray gerçek hayatta diğerlerinden daha önce hayattan göçmüşlerdi. Daisuke Katō (Shichirōji) 1975'te, Isao Kimura (Katsushirō) 1981'de Takashi Shimura (Kambei) ise 1982 yılında ölmüşlerdi. Filmde ilk ölen Samuray Heihachi Hayashida'yı canlandıran aktö Minoru Chiaki ise aralarında en uzun süre yaşayan aktör olmuştur, Chiaki 1999'da ölmüştü.
• Filmde Toshirō Mifune'nin canlandırdığı Kikuchiyo aslında bir Samuray değil Samuray olmaya özenmiş okuma yazması olmayan bir çiftçidir. Gruba katılmak için kendinin de bir Samuray olduğunu kanıtlaması gerekir. Bunun için bulduğu (veya çaldığı) bir asalet belgesini diğer Samuraylara gösterir. Ancak okuma yazması yoktur ve burada yazılanların ne anlama geldiğini bilemez. Bu belgede yazan Kikuchiyo ismi bir kız ismidir (Binlerce kez açan krizantem anlamına gelen bir isimdir) ve 13 yaşında olduğu anlaşılmaktadır. Bu nedenle diğer Samuraylar Kikuchiyo'ya çok gülerler ama nezaketlerinden bunun bir kız ismi olduğunu asla ima etmezler ve sadece yaş konusunu ileri sürerek alaylarını sürdürürler.^[6]
• Ünlü Japon oyuncu Tatsuya Nakadai bu filmdeki oynadığı küçük bir rol ile sinemaya ilk adımını atmıştır.

DVD ve Laserdisc Versiyonları

• Criterion Collection filmi restore ederek yüksek tanımlamalı bir dijital transferle DVD'ye aktarmış ve 3 DVD'lik bir set halinde piyasaya vermiştir. Film DVD'de orijinal Japon versiyonunda olduğu gibi 204 dakikadır, oysa batı dünyasında sinemalarda Yedi Samuray 141 dakika olarak gösterilmişti.
• 1989 ve 1991 yıllarında filmin Laserdisclerini yine Criterion çıkartmıştı. 1989 yılında çıkan laserdisk'in fiyatı 125 dolardı!^[7] ve albüm her iki yüzünde 30'ar dakikalık kayıt olan 4 CAV diskten oluşuyordu (8 yüz). 1991 yılında çıkan Laserdisc ise 60 dolardı ve her yüzünde 60 dakikalık kayıt olan 2 CLV diskten oluşuyordu (4 yüz).

Kaynakça

1. Rekin Teksoy'un Sinema Tarihi 2005, Oğlak Yayınları. s.438. Türkçe isim için referans
2. http://www.allmovie.com/cg/avg.dll?p=avg&sql=1:30854~T1
3. http://beyazperde.mynet.com/haber/2619
4. http://us.imdb.com/title/tt0274695/
5. http://rogerebert.suntimes.com/apps/pbcs.dll/article?AID=/20010819/REVIEWS08/401010356/1023
6. http://www.imdb.com/title/tt0047478/trivia
7. http://www.imdb.com/title/tt0047478/laserdisc

Dış bağlantılar

• IMDb'de Shichinin No Samurai
• Roger Ebert'in Eleştirisi
• akirakurosawamovies.com'dan resim galerisi
• dvdbeaver.com'da Criterion ve Toho DVD'lerinin görüntü kalitelerinin kıyaslanması.