Toba felaket kuramı
Toba felaket kuramı, 69.000-77.000 yıl önce Endonezya'nın Sumatra adasındaki Toba Gölü'nde meydana gelen ve Dünya'nın 6 ila 10 yıl süren bir volkanik kışa girmesine neden olan, son 25 milyon yılın muhtemelen en büyük süper yanardağ patlamasıdır. Kurama göre, Dünya'daki insan nüfusunun 10.000 ve hatta sadece 1.000 çifte kadar azalmasıyla sonuçlanan bu olay, insan evriminde bir darboğaz(en) yaratmıştır.
Toba olayı, bilim adamlarınca en fazla araştırılan süper patlamadır. 1993 yılında, patlama ve insan evrimindeki darboğaz arasında bir bağlantı olduğunu ileriye süren ilk kişi bilim muhabiri Ann Gibbons oldu. New York Üniversitesi'nden Michael R. Rampino ve Hawaii Üniversitesi'nden Stephen Self daha sonra bu fikre destek verdiler. Kuram, 1998 yılında Illinois Üniversitesi'nden Stanley H. Ambrose tarafından geliştirildi.