Toksemi
Toksemi (toxemia), vücutta mikroorganizmaların aktiviteleri sonucu oluşan, gıdalarla mikrobiyel aktivite sonucu oluşan, veya kimyasal madde özelliğinde herhangi bir maddenin vücuda değişik yollarla katılması sonucu meydana gelen bir zehirlenme tablosudur. Söz konusu toksin maddeler kan dolaşımına geçerek sistemik bir etki oluşturur.
Sebepleri
Tokseminin birçok sebebi vardır. Bunları temel olarak intrinsing (içsel) veya ekstrinsing (dışsal) sebepler olarak sınıflandırmak mümkündür.
İçsel sebepler
- Doku yıkımlanması ve nekroz
- Retensio secundinarium
- Endotoksemi ve otointoksikasyon
Dışsal sebepler
- Gıda zehirlenmeleri
- Septisemi
- Toksik maddelerin alımı (alimenter, respiratorik vb yollarla)
Fizyopatoloji
Kan dolaşımına geçen toksin maddeler alım yoluna göre değişik etkiler yaparak organlara ulaşır. Ağız yoluyla alım söz konusu ise toksin maddenin türüne ve irkiltici özelliğine göre ağız mukozasından itibaren değişik şiddette lezyonlar gözlenir. Bunlar erozyon ve hatta ülserasyona dahi neden olabilir. Mide ve bağırsaklarda epitel hücrelerinde dejenerasyonlar, nekrozlar ve yıkımlanmalar gözlenir. Portal dolaşım aracılığıyla normalde zehir olmayan maddeler biyotransformasyon sonucu zehir formuna dönüşebilir. Bu da karaciğer hücrelerinde değişen derecede yıkımlanmalara neden olacaktır.
Solunum yoluyla alım söz konusu ise burun mukozasında irkiltiye bağlı rinorhea, rinitis ve respiratorik mukozanın yıkımlanması gözlenir. Akciğerlerde kanamaya varan değişikliklerde etkiler ortaya çıkar.
Sindirim kanalında bazı mikrroorganizmaların aktiviteleri sonucu açığa çıkan toksinler (Örneğin Klostridial enfeksiyonlar) karaciğere ve buradan kalbe gelerek sistemik dolaşımda etkilerini gösterir.
Toksemiyi takiben toksik şok ortaya çıkacaktır. Toksik şok, septisemilere benzer şekilde damar endoteli üzerinde yıkımlanmaya (bu yıkımlanmanın yaygınlık derecesine göre trombozlar ve hatta DIC gelişir) sebep olur. Mukozal yüzeyler kirli hiperemik bir durum alır.