Triangle Gömlek Fabrikası yangını
Triangle Gömlek Fabrikası Yangını 25 Mart 1911'de New York'ta Triangle Gömlek Fabrikası'nda meydana gelmiş ve çoğu Almanya, İtalya, İrlanda ve Doğu Avrupa'dan ABD'ye yeni göçmüş 123 kadın ve 23 erkek[1] işçinin ölümü ile sonuçlanmış yangın.
Asch Building
Yangın, New York şehrinde 20. yüzyılda gerçekleşen en büyük facia olarak anılan olaydır. Asch Building veya Brown Building olarak tanınan ve fabrikanın en üst üç katını işgal ettiği on katlı bina günümüzde de varlığını sürdürmektedir ve "Ulusal Sit Alanı" ilan edilmiştir.
Yangın şartları
Fabrikada çalışan bazıları küçük yaşta (12-13) ve çok zor şartlarda çalışan (haftada 6-7 Dolar ücret için 60-72 saat mesai) yaklaşık beş yüz işçinin üçte bire yakını yangında öldü. "Triangle Shirtwaist" 1909'da A.B.D. konfeksiyon sanayii neredeyse tamamını kapsayan ve bazı işyerlerinde dört ay kadar süren bir genel grevin bu fabrikada başlamış olması nedeniyle, yangın öncesinde de gündemde yer etmiş ve tanınan bir isimdi.
Yangın
25 Mart 1911 günü öğledensonra henüz sebebi henüz kesin olarak belirlenememiş bir nedenle sekizinci katta başlayan yangın sonrasında, sekizinci ve onuncu katlarda çalışanlar fabrikayı güvenli bir şekilde terk edebilmişti. Yangın başladığında binada bulunan fabrika sahipleri Max Blanck ve Isaac Harris ise bina çatısına çıkarak kurtuldular. Ancak dokuzuncu kat işçileri, bilinmeyen bir nedenden dolayı, yangın uyarısını zamanında almadılar. Çalışanlar yangını farkettiklerinde dokuzuncu katın iki çıkış kapısından birinin duman ve alevlerden dolayı bloke olmuş durumda olduğunu, diğerinin ise kilitli olduğunu gördüler. Yangın merdiveni içeridekilerin paniği nedeniyle kısa sürede çökmüş, asansör aşağıdan durdurulmuştur. Ölen işçi kadınların 62'si pencerelerden atlamayı seçtikleri için yaşamlarını yitirmişlerdir. Asansör boşluğundaki kablolara tutunarak aşağıya inmeye çalışanlardan sadece biri kurtulmuştur. Yüz kadar işçi de bina içinde yanarak can vermiştir.
Can kaybının yüksekliği, yangının çıkış nedenlerinin belirsizliği ve acil durum önlemlerinin yetersizliği ve ayrıca ölenlerin tamamının kadın olması, olayın bir "skandal" olarak tarihe geçmesine zemin oluşturmuştur.
Kaynakça
- Mary Jane Auch ISBN 0-8050-6686-1 (2002) (İngilizce). Ashes of Roses. Macmillan Publishers (A.B.D.).
- David von Drehle ISBN 0-87113-874-3 (2003) (İngilizce). Triangle: The Fire That Changed America. Atlantic Monthly Press, New York.
- Leon Stein ISBN 0-8014-8714-5 (1962) (İngilizce). The Triangle Fire. Cornell University Press.
- Katharine Weber ISBN 978-0-374-28142-7 (2007) (İngilizce). Triangle. Picador.
Filmler
- DVD: "Triangle Factory Fire Scandal". 1979. http://www.cduniverse.com/productinfo.asp?pid=7347587 DVD:. Yönetmen=Mel Stuart, Yapımcılar=Mel Brez - Ethel Brez
- DVD: "Those Who Know Don't Tell: The Ongoing Battle for Workers' Health". 1990. http://www.filmakers.com/indivs/ThoseWhoKnow.htm DVD:. Yapımcı= Abby Ginzberg, Seslendirme=Studs Terkel