Valeria Messalina
| ||||||||||||||||||||||
Valeria Messalina[1], Messallina olarak da bilinir (d. 17/20 civarı – ö. 48), İmparator Claudius'un üçüncü karısı ve İmparatoriçe olan Antik Romalı kadın. Güçlü ve etkileyici bir kadın olarak pasaklı olmasıyla ünlüdür ve kocasına karşı yapılan bir komploya dahil olduğu anlaşılınca idam edilmiştir.
Biyografisi
Ailesi ve gençliği
Messalina, Domitia Lepida ve Konsül Marcus Valerius Messalla Barbatus'un tek kızıdır[2] ve "Marcus Valerius Messala Corvinus" adında bir erkek kardeşi vardır.
Babası, Küçük Claudia Marcella ve Roma Senatörü ve iki defa Konsüllük yapmış olan Marcus Valerius Messalla Messallinus'un oğludur. Annesi, Lucius Domitius Ahenobarbus ve Büyük Antonia'un en küçük çocuğudur. Messalina’nın büyük anneleri İmparator Augustus'un üvey kardeşi ve yeğenidir.
Messalina’nın babası 20 ya da 21 yılı başlarından bilinmeyen bir nedenden dolayı ölmüştür. Annesi daha sonra, ünlü Roma diktatörü Lucius Cornelius Sulla'nın akrabası Konsül Faustus Cornelius Sulla Lucullus III'le evlenmiştir. Faustus ve Lepida, 22 yılında bir Faustus Cornelius Sulla Felix adınını verdikleri ve Messalina'nın üvey kardeşi olan bir oğul sahibi olmuşlardır. Messalina, büyük bir ihtimalle Roma'da doğmuş ve büyümüştür. Hayatının erken evreleri hakkında çok az şey bilinir.
Claudius'la evliliği
37 ya da 38 yılında, o sıralar 48 yaşında olan ikinci dereceden kuzeni Claudius ile evlendi. Diğer bir ikinci dereceden kuzeni olan İmparator Caligula'nın 37-41 yılları arasındaki saltanatı sırasında, Messalina zengin ve etkili bir kadındı ve Caligula’nın sarayının müdavimlerindendi. Claudius, Caligula’nın amcasıydı ve zaman içerisinde etkili ve popüler bir kişilik haline geldi. Claudius onunla belki de imparatorluk ailesi ile olan bağlarını kuvvetlendirmek için evlenmişti.
Messalina'nın Claudius'tan, geleceğin imparatoriçesi ve Nero'nun ilk karısı Claudia Octavia adında (39 ya da 40'ta doğdu) bir kızı ve Britannicus (41'de doğdu) adında bir oğlu oldu. 24 Ocak 41 tarihinde Caligula ve ailesi öldürüldü ve Claudius Praetorian Muhafızlar tarafından imparator ilan edilince Messalina imparatoriçe oldu.
Roma İmparatoriçesi
Messalina, Roma İmparatorluğu'nun en güçlü kadını haline geldi. Claudius tarafından kendisine çeşitli onursal unvanlar verildi: doğum günü resmi olarak kutlandı, heykelleri kamu alanlarına dikildi ve tiyatroda Vesta bakireleri'nin oturduğu ön sırada oturma imtiyazı verildi. Roma Senatosu, Messalina'ya "Augusta" unvanı vermek istediyse de bu Claudius tarafından reddedildi.
43 yılında Claudius, başarılı Britanya seferini kutlamak için zafer alayı düzenledi. Messalina, onun arabasını kapalı bir arabayla takip ederken generaller arkasından yürüyorlardı.
Konumu itibarıyla çok etkili bir duruma geldi ancak tehlikeli bir karaktere sahipti. Yaşlı bir adam olan Claudius her an ölebilirdi ve bu durumda Britannicus yeni imparator olacaktı. Messalina, kendi güvenliğini sağlamak ve çocuğunun geleceğini garanti altına alabilmek için kendisi ve çocuğu için tehlike potansiyeli taşıyan herkesi saf dışı bırakmak için çabalamaktan geri kalmıyordu.
Messalina'ya sadık olanlar arasında Konsül Lucius Vitellius'da vardı. Çok büyük bir ayrıcalık olarak düşündüğü için Messalina'ya onun ayakkabılarını çıkarmak için yalvarıyordu. Vitellius, onun ayakkabılarını toga ve tuniği arasında taşıyor ve zaman zaman çıkararak öpüyordu.
Claudius'un ona olan düşkünlüğü nedeniyle, Messalina onu dolduruşa getirip çeşitli insanları idam ettirip ya da sürgüne göndertebiliyordu: Roma tarihçisi Genç Seneca; Claudius'un yeğeni Julia Livilla ve Julia; Marcus Vinicius (Julia Livilla'nın kocası); Konsül Gaius Asinius Pollio II (Bkz. Vipsania Agrippina), yaşlı Poppaea Sabina (İmparatoriçe Poppea Sabina, Nero'nun ikinci karısı), Konsül Decimus Valerius Asiaticus ve Polybius (azatlı köle). Claudius, karısı ve azatlı köleleri tarafından kolayca etki altına alınabilmesiyle ünlüydü.
Messalina'nın rakiplerini saf dışı etme denemesinin iyi biline bir örneği, 41 yılı Ocağında sürgünden dönen Genç Agrippina'dır. Agrippina, Germanicus'ın kızı olması nedeniyle Claudius'un yeğeniydi. Messalina, Agrippina’nın oğlu Lucius Domitius Ahenobarbus'un (gelecekte Nero) ileride kendi oğlu için bir tehlike olacağını anlayınca onu siesta yaptığı sırada hançerle öldürtmek üzere suikastçılar gönderdi. Yatağının yanına yaklaştıklarında, yastığın yanında bir yılan belirince dehşet içinde kaçtılar. Görülen yılan içi doldurulmuş bir yılan derisiydi.
Şöhreti
Messalina'nın pek de iyi bir namı yoktu. Antik Romalı kaynaklar (özellikle Tacitus ve Suetonius) onu küçük düşürücü bir şekilde, yüz kızartıcı, zalim, aç gözlü ve ahmak bir hiperseksüel olarak tasvir ederler. Onun yaşında ve konumunda pek çok kadın şenlikler ve partilerden hoşlanırken, iki tarihçi Messalina'nın akılsızca zevklerini cinsel arzuları için insanlarla buluşarak birleştirdiğini iddia ederler. Messalina hakkına en bilinen hikâye, ünlü bir Romalı fahişe olan Scylla'ya karşı bütün gece sürecek bir seks yarışması için meydan okuması hakkında olanıdır. Scylla, her ikisi de 25 erkekle yattıktan sonra vazgeçmiş ancak Messalina sabaha kadar ilişkiye girmekte herhangi bir sakınca görmemişti. Çok yorulduğu ancak tatmin olmadığı söylenir.
Roma kaynakları Messalina'nın cinselliği gücünü sürdürmek ve politikacıları kontrol etmek için kullandığını, takma isimle bir geneleve sahip olduğunu ve burada üst sınıftan kadınlar için seks partileri organize ettiğini ayrıca politikaya çokça karışarak Roma soylularına ve yabancı ileri gelenlere nüfuzunu sattığını iddia ederler.
Düşüşü, ölümü ve etkileri
47 yılındaki Secular oyunları sırasında, Truva gösterilerine oğlu Britannicus'la birlikte iştirak etti. Genç Agrippina ve oğlu Lucius Domitius Ahenobarbus'da (Nero) aynı gösteriye katılmışlardı. Agrippina ve Nero, dinleyicilerden Messalina ve Britannicus'a oranla daha fazla alkış aldılar. Birçok insan hayatı boyunca karşı karşıya kaldığı talihsiz koşullar nedeniyle ona karşı bir acıma ve sempati göstermeye başlamıştı. Bu belki de Messalina'nın popülaritesinin ilk kez düşmeye başladığı andı.
Aynı yılın sonlarında Messalina, aristokrat bir kadın olan Junia Silana'yla (Caligula’nın ilk karısının kız kardeşi) mutlu bir evliliği olan çekici Roma Senatörü Gaius Silius ile ilgilenmeye başladı. Messalina ve Silius sevgili oldular ve ardından Silius Messalina tarafından karısını boşamaya zorlandı.
Silius kendini içine attığı tehlikeli durumu anlamıştı. Messalina ve Silius, yetersiz imparatoru öldürmeyi ve ardından Silius'u yeni imparator yapmayı içeren bir plan yaptılar. Silius'un çocuğu yoktu ve Britannicus'u evlatlık edinmeyi istiyordu. Messalina ve Silius, Messalina yasal olarak hâlâ Claudius'la evli olduğu ve bu durum yasak olan iki eşlilik (bigami) anlamına geldiği halde şahitler huzurunda imzalanan bir evlilik anlaşmaıyla tam bir düğün seramoniyle evlendiler.
Claudius, limanda yapılan çalışmaları incelemek için Ostia'da bulunduğu sırada azatlı kölesi Narcissus tarafından Messalina ve Silius'ın planladığı suikast hakkında bilgi verildi. Messalina, Claudius'la konuşabilmek umuduyla çocuğuyla birlikte Ostia'ya gitti ancak imparator o gelmeden önce ayrılmıştı. Narcissus, Messalina'yı geciktirerek Claudius'u görmesini engellemişti.
Claudius 48 yılında Messalina ve Silius'un öldürülmesini emretti. Messalina son saatlerini Lucullus bahçelerinde geçirmişti. Messalina ve annesi Claudius'a verilmek üzere bir dilekçe hazırladılar. Messalina'nın etkisi ve başarısı nedeniyle Lepida ve Messalina tartışmışlar ve birbirlerine yabancılaşmışlardı. Görünüşe göre merhameti baskın gelmiş ve kızının yanında kalmıştı. Lepida'nın ona karşı son sözü ‘Hayatın sona erdi. Geriye kalan edepli bir son yapmak olmalı’ idi. Messalina söylenenlere göre hıçkırarak ağlamıştı. Durumunu kavradığında kendini ölüme bıraktı.
Messalina’nın ölümünün şahidi olmak üzere bir subay ve eski köle gelmişti, köle sözlü olarak hakaret ederken subay sessizce durmuştu. Messalina'ya kendisini öldürme seçeneği sunulmuş ancak çok korktuğu için yapamamış bunu üzerine subay Messalina'yı bir hançerle öldürmüştü. Ölü bedeni annesinin yanına bırakıldı. Messalina'nın ölümü sırasında Claudius bir akşam yemeğindeydi. Kendine Messalina'nın ölüm haberi verildiğinde herhangi bir tepki vermedi ancak biraz daha şarap istedi.
Ölümün ardından gelen günlerde, Claudius nefret, öfke, endişe, memnuniyet ve benzeri herhangi bir insani duygusal tepki göstermedi. Messalina için yas tutanlar sadece çocuklarıydı. Roma Senatosu, Messalina’nın adının tüm kamu ve özel alanlardan çıkartılmasını ve heykellerinin kaldırılmasını emretti.
49 yılının ilk günlerinde, Claudius dördüncü karısı ve Messalina'nın hatırasına saygı gösterdiğini düşündüğü herkesi saraydan kovduran Genç Agrippina ile evlendi. Agrippina’nın oğlu Lucius Domitius Ahenobarbus, Claudius tarafından oğlu ve varisi olarak evlat edinildi; Nero Claudius Caesar Drusus Germanicus adını aldı ve Claudius'un ölümünün ardından Messalina'nın oğlu Britannicus'un yerine Roma İmparatoru oldu. Nero, Messalina’nın kızıyla evlendi. Messalina’nın adı günümüzde sıklıkla, cinsel açıdan önüne gelenle yatıp kalkan kadın, hile yapma ve ihanet ile eş anlamlı olarak kullanılmaktadır.
Birincil kaynaklar
- Cassius Dio, Roma Tarihi, LX. 14-18, 27-31
- Josephus, Yahudilerin Eski Eserleri XX. 8; Yahudilerin Savaşı II. 12
- Juvenal, Satirler 6, 10, 14
- Yaşlı Elder, Doğal Tarih 10
- Plutarch, Lives
- Genç Seneca, Apocolocyntosis divi Claudii; Octavia, 257-261
- Suetonius, Oniki Sezar'ın hayatları: Claudius 17, 26, 27, 29, 36, 37, 39; Nero 6; Vitellius 2
- Tacitus, Yıllıklar, XI. 1, 2, 12, 26-38
- Sextus Aurelius Victor, Sezar kitabı nın özeti, 4
İkincil kaynaklar
- Anthony A. Barrett, Agrippina: Sex, Power and Politics in the Early Roman Empire (Agrippina:Roma İmparatorluğunun başlangıcında seks, güç ve politika), Yale University Press, New Haven, 1996
- E. Klebs, H. Dessau ve P. Von Rohden, Prosopographia Imperii Romani, Berlin, 1897-1898
- Barbara Levick, Claudius, Yale University Press, New Haven, 1990
- http://www.geocities.com/Athens/Parthenon/7094/claudius.html