Van Arkel-de Boer işlemi
Van Arkel-de Boer işlemi (Kristal bar işlemi veya İyodür işlemi olarak da bilinir), Anton Eduard van Arkel ve Jan Hendrik de Boer tarafından 1925 yılında geliştirilmiş metal üretim yöntemi.[1]
Bu işlem saf biçimlendirilebilir metalik zirkonyumun ticarî üretiminin ilk endüstriyel işlemdir. Bu işlem az miktarda ultra-saf titanyum ve zirkonyumun üretimi için kullanılır. İlk aşamada metal iyodürlerin oluşumu ve sonraki aşamada saf metal ürünü ayrıştırmayla sağlar. Bu işlem zamanla Kroll işlemi tarafından yerini alındı.
Saf olmayan titanyum, zirkonyum, hafniyum, vanadyum, toryum ve protaktinyum, 50-250 °C'de iyot ile taşırma kabında ısıtılır. Titanyum veya zirkonyumun iyodürü (TiI4 veya ZrI4) oluşur ve buharlaşır (saf olmayan maddeleri katı olarak bırakılır). Atmosferik basınç altında TiI4, 150 °C'de erir ve 377 °C'de kaynar. Öte yandan ZrI4 ise 499 °C'de erir ve 600 °C'de kaynar. Basınçta düşürüldükçe kaynama noktaları da düşer.
Gazlı metal tetraiyodürü, akkor hale gelmiş tungsten filamenti (1400 °C)'nin üzerinde ayrıştırılır. Metalin miktarı fazla oldukça filamentin daha iyice yürütülmesi gerekir. O yüzden filamentin sıcaklığını tutmak için daha büyük bir elektrik akımın sağlanması gerekir.
Sovyet döneminde Sverdlovsk Oblastı'na bağlı Verhnyaya Pişma şehrinde bulunan Uralredmet (Уралредмет) fabrikasında Van Arkel-de Boer işlemi ile üretilmiş olan titanyumun kristal çubuğu
Zirkonyumun kristal çubuğu
Hafniyumun kristal çubuğu
Vanadium
Not
- ↑ van Arkel, A. E.; de Boer, J. H. (1925). "Zeitschrift für anorganische und allgemeine Chemie" (German). Zeitschrift für anorganische und allgemeine Chemie 148 (1): 345–350. DOI:10.1002/zaac.19251480133.