Velî (İslam)
Velî (Arapça الولي), İslam'da bir kavram olan ve Kur'an'da geçen Allah'ın 99 ismi'nden biridir.
Anlamı
Allah'ın 99 isminden birisi olarak yüklenen anlamları; Velî, dost, emir sâhibi ve iyi insanların, müminlerin dostu (velîsi) olup onlara yardım ederek işlerini yönetendir.
Bakara suresi 257. âyetinde, yüce Allah'ın inananların dostu olduğu ve onları karanlıktan aydınlığa çıkardığı kaydedilir. Allah, dost olarak, insanları, yanlış olandan gerçeğe, doğruya sevk eder. Akılları doğru ve hakikat olanı bulma hususunda aydınlatır. Kalpleri yaratılış gayesine uygun hareket etme hususunda tenvir eder. Helal olanları kazanma yolunda yardımda bulunur. Erdemli olma için iyi ve güzel olanları tercih etmesi için insanlara yardım eder. İnanan kişiler de birbirlerinin dostlarıdır. Birbirlerine her konuda yardım ederler. Seçkin kullarının dostudur.
İslam mistisizminde ve sufilikte veli'lik değişik dereceleri olan manevi bir makamdır. Şiilikte ise bir fıkıh makamıdır. Velilere günahsız olma, Allah tarafından korunuyor olma, geleceği ve gaybı, insanın içinden geçenleri bilme gibi kerametler ve anlamlar yüklenir. Veliler diğer insanların vakıf olmadıkları bilgilere (sır) ilahi ilham yoluyla ulaşırlar. Bu anlamda onlar gerçek dünyanın ötesinde yaşayan, ancak gerçek insanlarla da beraber olan insanlardır. (Seyr-i süluk)