Yaşlı Agrippina
| ||||||||||||||||||||||
(Julia Vipsania) Agrippina, (MÖ 14 – 18 Ekim 33), genellikle Büyük Agrippina ya da "Yaşlı" Agrippina olarak bilinir ve İmparatorluğun 1. yüzyılında yaşamış en etkili kadınlardan birisidir. Marcus Vipsanius Agrippa'nın üçüncü karısı Yaşlı Julia'dan doğan ve Augustus'un torunu ve Germanicus'un karısı olan kızıdır.
Çocukluğu ve gençliği
Agrippina, Yunanistan'ın Atina şehrinde doğmuş ve 5 yılında ikinci dereceden kuzeni ve İmparator Augustus'un üvey torunu olan Germanicus'la evlenmiştir.
Agrippina'nın Germanicus'tan dokuz çocuğu doğmuş ancak sadece altı tanesi ergenliğe erişmişlerdir. Bunların isimleri şöyledir;
- Nero Caesar
- Drusus Caesar
- Caligula, Geleceğin İmparatoru
- Genç Agrippina, İmparator Nero'nun annesi
- Julia Drusilla
- Julia Livilla
Gezgin eş
Saygın bir kişi olan Germanicus tahtın varislerinden birisiydi ve Agrippina'nın da eşlik ettiği Germanya ve Galya seferleri sırasında elde ettiğ başarılar sonucunda oldukça ünlenmişti. Bu durum tipik Roma'lı kadın için pek de olağan sayılmazdı çünkü Roma gelenekleri, kadının evde kalmasını ve edepli kadın rolünü oynayarak itibar kazanmasını öngörüyordu. Agrippina iki çocuğunu Galya'da, bir oğlan çocuğu ve Genç Agrippina'yı da Ren cephesinde doğurmuştu.
Agrippina ve Germanicus 19 yılında imparator Tiberius'un öfkesine maruz kalmaları sonucu Yakın Doğu'ya gönderildiler. Germanicus, Suriye valisi Gnaeus Calpurnius Piso'yla yaşadığı çekişmenin ardından Antakya'da bilinmeyen bir nedenden dolayı öldü. Geniş ölçüde, belki de Tiberius'un emriyle, zehirlenerek öldüğünden şüphelenilir. Ardından Agrippina ölümün intikamını almak için Roma'ya döndü. Piso'yu açıkça Germanicus'un katili olarak itham etti. Tacitus'a göre (Yıllıklar 3.14.1), soruşturma sonucu zehirlenme kesin olarak ispat edilemedi ancak diğer suçlamalarla köşeye sıkışan Piso intihar etti.
Roma'daki hayatı
19–29 yılları arasına, Agrippina Roma'da kaldı ve Tiberius'un gözdesi Sejanus'un gittikçe artan gücüne karşı mücadele eden bir grup senatörün arasına katıldı. İmparatorla olan ilişkisi onu açıkça kocası Germanicus'un ölümünden sorumlu tuttuğunu belli etmesinin ardından git gide daha gergin bir hâl aldı. İmparator, 26 yılında onun tekrar evlenebilmesinin önünü açacak ricayı geri çevirdi.
Sürgün ve ölüm
Agrippina ve oğulları Nero ile Drusus 29 yılında Tiberius'un emriyle tutuklandılar. Senato tarafından yapılan yargılamanın ardından Agrippina daha önce annesinin de gönderildiği Pandataria adasına sürgüne gönderildi. Orada, bir askerin darbesi sonucu bir gözünü kaybedeceği ve zorla beslenmeye tabi tutalacağı zalimlikle yüzyüze kaldı (Suetonius, Tib.53). 18 Ekim 33 tarihinde şüpheli bir durum sonucu öldü. Ölümü, Suetonius'a göre Sejanus'un düşmesinin ardından yapılan baskılarda bir azalma olmayacağını anlamasının neden olduğu gönüllü bir aç kalma durumu sonucu olmuştu (Tacitus, Annals 6.25). Tacitus aynı zamanda kötü beslenmeyi de sebeplerden birisi olarak sayar. Ölümünden sonra Tiberius tarafından "Asinius Gallus'u metres tutmak ve onun ölümünden sonra hayattan nefret etmekle" itham edildi(Annals 6.25). Tiberius'un önayak olmasıyla Senato onun doğum gününü "kötü kehanet günü" olarak kabul eden bir karaname yayınladı.
Drusus, Roma'da hapse atılmasından sonra açlıktan ölürken kardeşi Nero Caesar da ya intihar etti ya da 29 yılındaki duruşmasının ardından öldürüldü. Çocuklarından sadece ikisi tarihi öneme sahip kişiliklerdir: Genç Agrippina ve Caligula adıyla Tiberius'un ardından tahta çıkan Gaius Caesar. Tiberius her ne kadar Caligula'nun büyük kardeşlerine karşı zalimce davranmışsa da, Caligula'yı kuzeni Tiberius Gemellus'la birlikte ortak varis atamakta bir sakınca görmemiştir.
Roma'daki Capitol Müzesi'nde bir portresi ve British Museum'da Caligula'nın emriyle küllerinin Roma'ya getirilmesini tasvir eden bronz bir madalya vardır.
Ayrıca bkz.
- Tacitus, Yıllıklar i.-vi.
- Suetonius, Oniki Sezar
- Julio-Claudian aile ağacı
Kaynaklar
- E. Klebs, H. Dessau, P. Von Rohden (ed.), Prosopographia Imperii Romani, 3 vol., Berlin, 1897-1898.
- Robin Seager, Tiberius, Londra (Eyre Methuen) 1972