Yahya Ayyaş

Yahya Abdullatif Ayyaş (Arapça: يحيى عياش, d. 6 Mart 1966, Rafat, Batı Şeria, Filistin - ö. 5 Ocak 1996, Beyt Lahya, Gazze Şeridi) İslami Direniş Hareketi'nin (Hamas) askeri kanadı İzzeddin el Kassam Tugayları’nın komutanlarından.

1966'da Batı Şeria'daki Rafat kasabasında Filistinli bir ailenin en büyük çocuğu olarak dünyaya geldi. Küçük yaşlardan itibaren elektronik ve mekanik işlere yatkınlığıyla dikkat çekti. 1985'te liseyi bitirdikten sonra, 1987'de Birzeit Üniversitesi'ne girdi. 1991’de Birzeit Üniversitesi Elektrik Mühendisliği Bölümü’nden mezun oldu.^[1]

Mezuniyetinden sonra eğitimine Ürdün’de devam etmek istediyse de İsrail engeline takıldığı için Filistin'i terk edemedi. İsrailli yerleşimcilerin Kudüs’ün kuzeyindeki Rafat köyüne kadar uzanması üzerine Filistin direniş hareketine katıldı. Eşi Asrar ile iki çocuğunu Batı Şeria’da bırakarak Gazze’ye yerleşti, burada kısa zamanda, Hamas'ın askeri kanadı olan İzzeddin el Kassam Tugayları içinde sivrilerek önde gelen isimlerinden biri oldu.

Bu dönemde Hamas, Filistin'in İsrail'in güvenliğini koruma garantisi karşılığında işgalin aşamalı ve kısmi olarak kaldırılmasını öngören ABD destekli barış görümeleri ve Filistin Yönetiminin kuruluşuna olanak sağlayan 1993'teki Oslo anlaşmalarına karşı önde gelen bir muhalif olarak, ilk intifadan itibaren etkin olmaya başladı. İsrail'in kendisine yönelik çok sayıdaki operasyonu ve Yaser Arafat liderliğindeki Filistin Ulusal Yönetimiyle çatışmasına rağmen Hamas, düzenlediği intihar saldırılarıyla kendine barış süreci üzerinde etkili bir veto gücü buldu.^[2]

Patlayıcılar konusunda uzman olan Ayyaş, Hamas’ı bombayla tanıştıran isim oldu. 1993'ten ölümüne kadar Hamas'ın İsrail'e karşı gerçekleştirdiği pek çok bombalı saldırının mimarı oldu. TNT ve diğer güçlü patlayıcıların temini zor olduğu için Ayyaş genellikle, kolay bulunabilen aseton ve deterjan bileşimini kullanıyordu. Bu iki kimyasal aseton peroksit adlı bileşimi oluşturuyordu.

Kasım 1995'te İsrail Başbakanı İzak Rabin'in, aşırı sağcı bir Ortodoks Yahudi olan Yigal Amir tarafından öldürülmesinden sonra, Filistin Ulusal Yönetimi İsrail'in iç güvenlik örgütü Şin Bet ile daha yakın işbirliğine gitti. Öldürülmesinden bir ay önce İsrail güvenlik birimleri Ayyaş'ın eşi, kardeşi ve annesinin de aralarında bulunduğu yakınlarını, yerini öğrenmek için tutukladı.^[3] Ayyaş'ın Gazze'de, çocukluk arkadaşı Osama Hamad'ın evinde kaldığını öğrenen Şin Bet, Hamad'ın amcası Kamil Hamad ile iletişime geçti. Kamil Hamad'ı kendine angaje eden Şin Bet, Ayyaş'a vermesi için ona bir cep telefonu verdi. Şin Bet ajanları Kamil Hamad'a, telefondaki böcek sayesinde Ayyaş'ı dinlemek için telefonu ona vermesini söylediler. Ancak telefon taşıdığı böceğin yanı sıra 15 gram RDX patlayıcı da bulunduruyordu.^[4] Kamil Hamad telefonu, Ayyaş'ın düzenli olarak telefonlarını kullandığı yeğeni Osama'ya verdi.

5 Ocak 1996 sabahı Cabalya mülteci kampında bulunan Ayyaş, babası tarafından arandı. Aynı anda üzerinde dolaşan İsrail uçağı Ayyaş'ın telefon konuşmasını İsrail komutanlığına aktardı. Telefondaki kişinin Ayyaş olmasının teyit edilmesinden sonra Şin Bet tarafından telefondaki patlayıcı ateşlendi. Patlamayla birlikte Ayyaş da can verdi.

İsrail Ayyaş'ın öldürülmesini üstlenmemekle birlikte, yalanlamada da bulunmadı. Suikastin ardından, 1996 yılının şubat ve mart aylarında, Ayyaş'ın öldürülmesine misilleme olarak yapılan eylemlerde toplam 60 İsrailli hayatını kaybetti.^[5] Bu saldırılar İsrail siyaseti içindeki dengeleri de değiştirdi; 29 Mayıs 1996'da yapılan genel seçimlerde Oslo anlaşmasına karşı çıkan sağcı İsrailli lider Benyamin Netanyahu iktidara geldi.

Kaynakça

1. Çevikalp, Mesut (26 Kasım 2012). "İsrail vurdu Hamas kazandı Filistin kaybetti!". Aksiyon Dergisi. http://www.aksiyon.com.tr/aksiyon/haber-34157-173-israil-vurdu-hamas-kazandi-filistin-kaybetti.html. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2014. 
2. İşte Hamas'ın merak edilen tarihçesi, Zaman, 6 Ocak 2009.
3. Telefonla gelen ölüm, Milliyet, 7 Ocak 1996.
4. Katz, 260
5. Hamas'ın iktidar yolculuğu, BBC Türkçe, 26 Ocak 2006.