Yanıkara

Etken: Clostridium chauvei'dir. Sporları dezenfektanlara ve çevre şartlarına dayanıklı, bu nedenle toprakta yıllarca yaşayabilirler.

Epidemiyolojisi:

Genellikle toprakta Clostridium Chauvei etkenin sporlarının bulunduğu çiftliklerde görülür. Koyunlarda görülme olasığı vardır. Bulaşma şekli sindirim ve deri yoluyla olur. Enfeksiyon kaynağı enfektelerin dışkıları ve ölenlerin karkaslarının kontamine ettiği toprak ve meralardır. Daha çok ılık yağışlı aylarda görülür. Morbidite değişkendir. Ölüm oranı %100 bulur. İnkubasyon süresi kısadır.

Patogenez:

Ağız yoluyla alınan etken ağız ve sindirim kanalı lezyonları ile vücuda girer. Bazen de vücudun travmalara maruz kalarak deri ve kazlarda ezilmeler ve yaralar sonucu oluşur. Sindirim kanalında vegetatif formda bulunan etken, lenf ve kan yoluyla kaslara ve karaciğere ulaşır. Oksijensiz ortamda hemolitik, lökositik ve kapiller permeabilityi (geçirgenlik) artıran alfa-toksin ve hyaluronidase toksinlerini üretirler. Toksinler lokal şiddetli nekrotik myositise ve öldürücü sistemik toksemiye neden olur.

Bulgular:

1. Hiçbir bulgu gözlenmeden ölüm görülebilir.
2. Şiddetli depresyon ve zehirlenme bulguları, iştahsızlık, sindirim hareketlerinin kaybolması.
3. 40-41^o C ateş, kalp ve solunum frekansında artış.
4. Ayakların üst kısmında, omuz, sırt ve göğüsün yan taraflarında sıcak, ağrılı, daha sonraları soğuk, ağrısız ödemli ve anfizemli şişlikler ve şiddetli topallık.
5. Nadiren dilin tabanında, stenrnum ve memede lezyonlar.

Laboratuvar Bulguları:

• Kan bulguları tipik değildir.
• CK ve AST enzim aktivitelerinde hafif artış şekillenebilir.
• Kas dejenerasyonuna göre beklenen derecede artışın olmaması, enzimlerin vaskuler tombosis ve toksinler tarafından yıkımlanması sonucu kana geçememesinden dolayı kaynaklanır.

Prognoz: Hastalığın seyri kötüdür ve 12-36 saatte ölümle sonuçlanır. İlk dönemlerde sağaltımla sonuç alınabilir.

Sağaltım ve Koruma:

• Veteriner Hekime başvurulmalıdır.

Kaynak

Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Veteriner Fakültesi Öğrenci Ders Notları

Vet. Hek. Murat Kapar Anadolu TİGEM Müdürlüğü Atçılık ve Sığırcılık üzerine seminer notları.