Edirne Sarayı
Koordinatlar: 41°41′28″K 26°33′20.60″D / 41.69111°K 26.555722°D
Edirne Sarayı ya da Saray-ı Cedid-i Amire (Yeni Saray) Edirne'deki Osmanlı saraylarından biridir. İstanbul’daki Topkapı Sarayı’ndan sonra Osmanlı’nın en büyük sarayı idi. Günümüze yalnızca çok küçük bir kısmı ulaşabilmiştir.
Şehir merkezinin dışında kuzeyde Tunca nehrinin batısında çok geniş bir avlak ve orman içinde bulunan saray, yaklaşık 3 milyon metrekarelik bir arazi üzerinde kurulu idi[1]. 5 ana meydan ve bu meydan içinde bulunan yapılardan oluşuyordu. İçinde bir Saray Bahçesi bulunurdu. Geçmişte sarayın bulunduğu Sarayiçi bölgesi, günümüzde Kırkpınar güreşlerinin yapıldığı alandır.
Yapımına II. Murat döneminde başlanmış, Fatih Sultan Mehmet zamanında Mimar Şehabettin’e tamamlattırılmıştı. En görkemli zamanı, padişah IV. Mehmed'in saltanatlığında yaşandı. Bu devirde içine yeni köşk, oda, kasr, çeşme ve havuzlar yapıldı.
Saray, 19. yüzyıla kadar Osmanlı padişahları tarafından kullanıldı. Saraya gidip kalmış Osmanlı padişahları arasında Kanuni Sultan Süleyman, II. Selim, I. Ahmed, IV. Mehmed, II. Ahmed, II. Mustafa, III. Ahmet bulunur[1]. 22 Ağustos 1829'da Rusların kente girip, şehri terk ettikleri tarih olan 14 Eylül 1829’a kadar geçen süre içinde sarayda büyük bir yıkım yaşandı. 1878’deki 93 Harbi sırasında ise Rusların Edirne'yi işgal edeceği haberi üzerine valinin emri ile sarayın yakınında bulunan cephaneliğin Rusların eline geçmesin diye ateşlenmesi üzerine saray ortadan kalktı.
2008 yılında Edirne Sarayı’nın restorasyonu için çalışma başlatılmıştır[2]
Bazı Saray Yapıları
Cihannüma (Has Oda) Kasrı
Cihannüma kasrı, Edirne sarayının en görkemli yapısıdır. Fatih Sultan Mehmet tarafından 1452’de yaptırılmış yedi katlı bir binadır. En üst katında sekizgen bir oda içinde bir havuz bulunurdu. Cem Sultan’ın doğduğu yer olan bu kasr, günümüze kadar harap halde gelen yapılar arasındadır[3].
Kum Kasrı
Kum Kasrı, Edirne Sarayı’nda, Cihannüma Kasrı’nın sağ tarafından bulunan önemli bir yapıdır. Adını, bulunduğu yerin sarı kumundan aldığı söylenir. Fatih devrinde yapılmıştır. Bitişiğindeki Kum Kasrı Hamamı, günümüze gelebilen saray yapılarından birisidir[4].
Adalet Kasrı
Adalet Kasrı, 1562 yılında Kanuni Sultan Süleyman tarafından Mimar Sinan’a yaptırılmış bir taş yapıdır. Divan-ı Hümayun (Bakanlar Kurulu) ve Yargıtay olarak kullanıldı[3]. İlk katında Şerbethane, ikincisinde divan kâtipleri, en üst katta da Divan heyetinin toplandıgı mermer salon bulunmaktaydı. Mermer salonun ortasında Edirnekâri mermer bir havuz ve kösede kafes arkasında padisşahın tahtı bulunmaktaydı[3].
Saray Bahçesi
Edirne Sarayı’nın içinde yer alan Saray Bahçesi’nden günümüze yalnızca 'Tavuk Ormanı' denen 58 hektarlık parça kalmıştır. Tavuk Ormanı, otsu soğanlı ve değerli tıbbi bitkilerle dolu bir alandır. Bu alanda IV. Mehmet tarafından 1671’de yaptırılmış “Bülbül Köşkü” adlı av köşkünün küçük bir eki günümüzde halen ayaktadır[3].
Bugün Tavuk Ormanı denen alanda bir söylenceye göre geçmişte tavuk yetiştirilmekteydi ve bu tavuklardan elde edilen yumurta akları horasan harcına karıştırılmakta, tavuk etleri askeri bölgelere gönderilmekteydi[3].
Kaynakça
| ||||||