Yin ile Yang

Yin ve Yang dünyada bugün varolan gelmiş geçmiş tüm bilgi kaynaklarının temelinde görünebilen, evrendeki karşıt kutupları ve bu kutupların birbiriyle olabilecek her türlü ilişkisini ortaya koyan ve kökleri çok eskilere dayanan felsefi bir öğretidir. Yazılı olarak ilk kez, kadim Çin'in yazılı en eski belgelerinden kabul edilen Yi Çing MÖ 2800 (Değişimler, Dönüşümler Yazması) adlı kitapta Yin ve Yang karşıt kutup kavramlarından söz edilmiştir. MÖ 300 yıllarında Geleneksel Çin Tıbbı'nın ilk yazılı kaynaklarından sayılan Huang Di'nin Suwen (素問) "Temel Sorular" olarak da bilinen kitabında "Yin ve Yang" kutuplarının ilkeleri şöyle anlatılmıştır:

Her şey, iki kutupludur ve birbirine karşıttır

Her şeyin birbirinden ayrılamaz iki karşıt kutbu vardır. "Yin" ve "Yang" kutubu. Nerede Yin ve Yang kutuplaşması oluşur, orada hareket de başlar. "Bir" "Hiçlikten" gelir. "İki" de Bir'den doğar. Her şey ise İki'nin yani iki kutubun Yin ile Yang'ın tükenmeyen, değişen ve dönüşen sarmal döngüsünün ürünü olarak ortaya çıkar. Her şey için geçerlidir. Hücre bölünmeleri gibi gittikçe daha karmaşıklaşarak gelişir, dönüşür. Karşıt kutuplar, elektrikte akımı, mıknatısta çekme ve itmeyi tetikler.

Kutuplar, karşıtını muhakkak kendi içinde barındırır

Bir kutbun hakimiyetinin en güçlü olduğu yerde karşıt kutbu belirmeye başlar. En küçük gölge Güneş ışınlarının en heybetli vurduğu sırada görünür. Bu andan itibaren ışınlar azalır gölge uzar ve neredeyse tümüyle göreceliği karanlığa geçer. Böylece yine haddin ne olduğu da ortaya çıkar. Bu oluşum, değişim ve dönüşümün de belirtileridir. Gecenin içinde aydınlık ve sıcağın; gündüzün içinde de soğuk ve gölgenin bulunması; dişi görünümün içinde erkek, erkek görünümün içinde dişi olması; her sorunun, çözümü; sevginin, nefreti; eylemsizliğin, eylemi; savunmanın, saldırıyı barındırması gibi. Tai-çi veya yin-yang simgesinin içindeki küçük karşıt renkli daireler bu özelliği anlatır.

Kutuplar karşılıklı bağlılık ilişkisi içindedirler

Oluşumlar, karşıtı olmadan açıklanamazlar. Karşıtların biri, diğerinden bağımsız olamaz. Gündüz olmadan, gece; gece olmadan, gündüz açıklanamaz. Gece olmadığı sürece, gündüz de yoktur. Kutuplar birbirinden bağımsız ele alınamazlar. Bu durumda beden ve psikoloji ayrı ayrı incelenemez. Organların kendisi yin, işlevi ise yang'dır. Böbrek, organ haliyle yin'dir. Böbrekten kaynaklanan bir yin ve yang kararsızlığı, böbreği zayıf düşürüp korkularımızı harekete geçirir. Böbrekteki kararsızlık karaciğere biner. Karaciğerdeki yetersiz böbrek desteği sebebiyle artan baskı öfkeyi tetikler. Karaciğerdeki kararlılık, böbrekteki kararlılık ile mecburi bir bağ içindedir. Tüm organlarımız bu tür bir bağımlılık ilişkisi içindedir. Biri zayıf düşerse bu öbürünü de etkiler. Her organ temel ruhani görüntüyü de temsil eder. Böbrekle korku, karaciğerle öfke, kalp ve neşe gibi. Her ruhani hal ilgili organın kararlılığıyla çok yakından ilgilidir ve ona bağlıdır. Bu yüzden, bütün ve parçanın bir aradalığı gereği, Doğu Tıbbı, bedeni ve ruh halini ayrı ayrı ele alınamayacağını dile getirir. Psikoloji ve beden birbirinden bağımsız incelenemez. Mevlana ve Yunus Emre için "Aşk" parçanın bütünle buluşabilmesidir.

Yin ile Yang topları

Kutuplar karşılıklı olarak bir diğerine dönüşebilirler

Karşıtlar, birbirine dönüşebilen yapıdadır. Dönüşüm aşamalarla, kendi sürecine bağlı olarak gerçekleşir. Her sürecin bir haddi vardır. Dönüşüm, uyum içinde veya uyumsuz gerçekleşebilir. Uyum, Yin ve Yang'ın göreceli denklik halidir. Uyumsuzlukta sürecin haddine ulaşılır ve o hadden karşıtına dönüş yapar yani karşıt kutbuna Yin Yang'a; Yang da Yin'e dönüşür. Dönüşüm, sürecin hem etken hem de etkin parçasıdır. Dönüşebilme, bitmeyen sonsuz devinimi olanaklı kılar. Kış, yaza; güz, bahara; karanlık, aydınlığa döner ve böyle takip eder sarmal gibi döne döne.

Kutuplar karşılıklı olarak üreten-tüketen veya destekleyen-kısıtlayan ilişkisindedirler

Kutuplar birbirini ürettiği, desteklediği gibi aynı şekilde tüketen, kısıtlayan ilişkisinde de olabilirler. Yanan bir mumda olduğu gibi. Yanmakta olan ip ve parafin, alevi besler. Alevin ısısı ise bu ikiliyi tüketir. Sonunda fitil veya mum bittiğinde, alev de tükenecektir. Mum, fitil ve alev ışık ve ısı olarak ortamın enerjisine geçiş yapar. Üretme ve tüketme ilişkisi dönüşümle devam eder.

Kutuplar kendi içlerinde de sonsuz alt kutupları barındırır

Her Yin ve her Yang tekrar tekrar, kendi alt Yin ve Yang kutuplarından oluşur. Örneğin: Gündüz Yang niteliklidir. Sabah, Yang içindeki alt Yang'a, akşam Yang içindeki alt Yin'e denk düşer. Benzer şekilde Akşam ise Yin niteliklidir. Akşamın ilk saatleri Yin içindeki Yin ve akşamın sabaha giden son saatleri ise Yin içindeki Yang'tır. Son derece basit bir yapı, son derece karmaşık yapının ayrılmaz parçasıdır. Bütün ve onun parçaları, birbirinden bağımsız olarak ayrı ayrı açıklanamaz. Basit yapıyla, karmaşık yapı; Yin ve Yang'ın temel ilkelerine sürekli uyar. Mikro makronun, makro mikro yapının ayrılamaz parçalarıdır.

Simgesinin anlamı

Değişim ve kutuplaşma aynı süreçte işler. Kutuplar birbirinin özünü karşıtında barındırır. Her şey, hiçlikten doğar ve ardından kutuplaşma da başlar. Yaygın olarak iyilik ve kötülüğün simgesi olarak bilinen Yin ile Yang'ın, kuram olarak ahlaki değerlerle hiçbir ilgisi yoktur. Kuram, bir şeyi ne iyi olarak ne de kötü olarak ele alır. Aksine, tümüyle evrenin gerçekleri üzerine kuruludur ve evreni karşıtların dinamiği olarak inceleyen, yorumlayan bir Doğu Asya felsefeleri yöntemidir.

Ayrıca bakınız

• Karşıtlık