Yollarbaşı, Karaman
| Yollarbaşı | |
| — Köy — | |
 |
|
| Ülke |  Türkiye |
|---|---|
| İl | Karaman |
| İlçe | Merkez |
| Coğrafi bölge | İç Anadolu Bölgesi |
| Rakım | 1,039 m (3 ft) |
| Nüfus (2013) | |
| - Toplam | 1.191 |
| Zaman dilimi | UDAZD (+3) |
| İl alan kodu | 0338 |
| İl plaka kodu | 70 |
| Posta kodu | 70170 |
| İnternet sitesi: | |
Yollarbaşı Kasabası 1955 yılında Belediye olmuştur. Belediye olmadan önce adı İlisıra olarak geçmekteydi. Karaman iline 17 km mesafededir. Son nüfus sayımına göre Resmi nüfusu 1.200'dür. 6360 sayılı Kanun ile birlikte 30 Mart 2014 tarihinde belediye işlevi son bulmuştur ve muhtarlık seçimleri yapılmıştır. Köyün muhtarı Hacı Ali Küçükberber olmuştur.
Yollarbaşı Tarihi
Eski çağlardan kalma bir uygarlık merkezi olan bu yerleşim yerinin adı o zamanlar "İlistra" idi. Köyün ortasındaki höyüğün de Hititler'den veya Frigler çağından kalma olduğu düşünülmektedir. Buranın ilk insanları İsoriler'dir. İsoriler döneminde Yollarbaşı Köyü İsoriler'in önemli bir şehri durumundaydı. Bu tarihi yerleşim yerinde pek çok eski uygarlık kalıntıları varsa da zamanla bunlar yok olmuş, bir kısım mezar taşları, mermer sütunlar ve kitabeli mermerler de Karamanoğulları zamanında Karaman'a götürülmüştür. Şu anda uygarlık kalıntısı olarak sadece Höyük ve şimdi camii olarak kullanılan kilise ve mezar taşları, mermer dikme ve sütun başlıklarına rastlanılmaktadır. Buradan Karaman'daki Hatuniye Medresesi kapı portalının sol yan tarafında tabana yatık olarak yerleştirilen ve bir anıt olduğu sanılan dik dörtgen beyaz mermer taşta kitabe yazılıdır. Hristiyanlık öncesi ve sonrası buranın bir piskoposluk merkezi olduğu söylenmektedir. Hz.İsa'nın ölümünden sonra bütün dünyaya dağılan havarilerden San Paul birçok yerden kovularak İlistra'ya gelmiştir, burada Hristiyanlık dinini İsoriler'e tanıtmış ve çoğuna kabul ettirmiştir. Daha sonra İzoryalılar Devleti Hristiyanlığı seçmiş ve ilk merkezi burası olmuştur. Köyde adı tarihte geçen İlisıra Kalesi yıkılmış olup, mevcut olarak İmirme dağında küçük ve büyük kale diye adlandırılan kale kalıntıları mevcuttur. Ayrıca altı adet kilise kalıntısı mevcuttur.
- Kizil Kilise
- Topraklik Kilise
- Kartalkaya Kilise
- Meliz Kilise
- Kocatepe Kilise
- Büyükkale Kilise
Köy içinde Selçuklular'dan kalma 1 Adet Hamam mevcuttur. Camilerden 2 tanesi de tarihidir.
Camiler
Ulu Cami:
Selçuklular zamanında 1235 (Hicri 642) yılında inşa edilmiştir. Cami, kesme taşlardan yapılmıştır. Yapıda İslamî olmayan mimari enkaz kullanılmıştır. Kıble duvarının dışında bir kiliseden getirildiği anlaşılan, üstünde haç kabartması bulunan bir taş yerleştirilmiştir. Haçın iki ucunda kalp şekli vardır.
Cami, mescid ve Cuma Cami-i şeklinde iki kısımdır. Yedi âdi taşın kemerlediği kapısının üstünde başka yerden getirildiği anlaşılan Cin suresi 18. ayeti yazılıdır. Son cemaat yerini katran ağacından yapılmış dört sütunun tuttuğu toprak dam örter. Sütunların ahşap başlıklarını zarif istalaktitler süsler. Dört katran direk üzerine yüklenen toprak damın örttüğü yazlık kısım soluna, kıble tarafına ve kışlık kısmına açılan ikişer pencereden ışık alır. Mihrabı alçıdandır.
Kışlık ve cumalık denilen kısma sağdaki bir kapıdan geçilir. Kapı kanatları orijinaldir. Türk kakma ve tahta sanatının şaheser bir örneğidir. Demir çivileri de enteresandır. Fildişi ve kemik kakmalarla süslenen kapı kanatlarının üst kısımlarında birer hadis yazılıdır. Ancak bu hadislerin bir kısmı okunamaz haldedir. Cumalık kısımda katran sütunlar üzerine altı boğdam halinde oturtulmuş tahta iki tavanlı dam örtmektedir. Bu kısımda 18 tane sütun olmak üzere kışlık yerle beraber toplam 22 adet katran sütunlar üzerinde topraktan oturtulmuştur. Burası da iki sıra halinde onyedi pencereden ışık alır. Mihrabı istalaktitli alçıdandır. Mihrabın muhtelif yerlerinde Selçuklu devrine ait yedi sekiz parça cini mevcuttur. Altı köşeli mavi iki çininin birisine (Lailaheillallah) diğerine ise (Muhammedu’r Rasulullah) yazılıdır. İki mihrabı da orijinal istalaktitli alçıdandır. Evliya Çelebi miladi 1649 (hicri 1059 ) yıllarında bu camiyi görmüş ve seyahatnamesinde şu not bulunmaktadır.
“Cemaat-i Kesireye malik …. Camii kadim tarz üzere toprak örtülü camiidir ve bir minaresi vardır. Bu kıble kapısı üzerine; “Hiç kuşkusuz, mescitler Allah içindir. O halde, Allah ile birlikte bir başkasına yakarmayan / Allah'ın yanında bir başkası için çağrıda bulunmayın”. (Cin Suresi Ayet 18) ayeti tahrir olunmuştur.
Tamir gördüğü tarihler:
1535: Osmanlı Kanuni dönemi
1961: Bütün duvarlar giriş haricinde yeniden inşa edilip topraktan kaldırılarak kiremitle daha sonra çinko ile kaplanmıştır.
Tarım
Sulu tarıma elverişli alanlarıyla tarım gelişmektedir. Arpa, buğday, nohut, ayçiçeği, karpuz, mısır, fasulye, patates gibi ürünler yetiştirilmektedir. Ayrıca bağcılık ve meyvecilik yaygındır.
Belediye
1955' ten beri belediye olan Yollarbaşı Belediyesi 6360 Sayılı Kanunla Kapatılmıştır. Muhtarlık seçimleri yapılmıştır. Köyün muhtarı Hacı Ali Küçükberber olmuştur.
Ulaşım
Karaman'a düzenli olarak ulaşım sağlanmaktadır. Konya-Karaman veya Kızılyaka-Pınarbaşı yolundan gelinebilir. Kazımkarabekir ilcesine 6 km Karaman iline 17 km Konya iline 90 km uzaklıktadır.
Komsu Köyler/Beldeler Mecidiye (Kazimkarabekir)2 km - Kazimkarabekir 6 km - Pınarbaşı 13 km - Mesudiye/Durayda 7 km
Dağlar
Torosların uzantısı olarak halk dilinde adlandırılan Özkes, Gürüz, İmirme, Manda ve Hacıbaba dağları köyün güneyinde ve güneybatısında bulunmaktadır.
Köyde vatandaşlar boş zamanlarını köyün ortasında bulunan mesire yerinde (höyük) gezerek, piknik yaparak ya da bağlara giderek değerlendirmekte, bazı gençlerde futbol sahasında spor yaparak değerlendirmektedirler. Köyde bakkallar, hububatçılar, kahvehaneler, berber dükkânları, fırın, demir doğrama atölyeleri, inşaatçılar ve marangozlar bulunmaktadır. Ayrıca köyde halk kütüphanesi, Tarım Kredi Kooperatifi ve sulama kooperatifi bulunmaktadır. Köyde ilkögretim okulu mevcut olup eğitim ve öğretime devam etmektedir. Köyde 11 adet cami, 9 adet mezarlık bulunmaktadır. 1 adet faal olmayan hamam mevcuttur.