Zakir
 |
Bu maddede belli bir dinî grubun bakış açısının ağırlıkta olduğu bir tür sistemik yanlılık sorununun bulunduğu düşünülmektedir. Maddenin evrenselleştirilmesi ve uygun hâle getirilmesi için lütfen tartışmaya katılınız. Şablonu maddeden çıkarmadan önce şablonun yardım sayfasını lütfen inceleyiniz. |
 |
1- Zakir, İslam'ın Oniki İmam mezhebi içinde yer alan Alevi-Bektaşilikte, Cem ibadeti içerisinde deyişleri saz eşliğinde söyleyen ve bu statüye çekirdekten, başka bir deyişle kuşaktan kuşağa sözlü aktarma yolu ile yetişerek gelen ozanlardır. Zakirlerin ortalama 1000 ile 3000 arasında deyişi belleklerinde tuttukları düşünülür.[1] [2] Zakirlerin belleğinde tuttuğu deyişler hem önceki etkili ozanların deyişlerinden, hem de kendi ürettiği ve sentez olduğu anlaşılan ilahi şiirlerden oluşur. Zakirlerin etkilendiği ozanların başında Yedi Ulu Ozan'lar başı çekmektedir. Deyişlerin konusu ile daha çok Allah, İslam, Muhammed, Ali, Oniki İmamlar, Ehli Beyt sevgisi, Hüseyin, Kerbela, Hacı Bektaş-ı Veli, Balım Sultan gibi İslam'ın temel karakterlerinin yanı sıra, öteki Caferi ve İsmaili Alevi toplulukların aksine Musa, Davut ve Süleyman gibi Yahudilik, Hıristiyanlık peygamberleri de Muhammed, Ali ile beraber övmektedir.
2- Kelime anlamı zikrullah yapandır. Tekke ve dergahlarda ilahi okuyan ve cehri zikir yaptıran kişidir. Özellikle Kadirilikte önemli bir mertebedir.
Anadolu dışında Zakirlik
Yerel inanç ve kültürün bir sonucu olmasına karşın Orta Asya'da da bu tür ozanların yarı dinsel nitelikte şiirler okuduğu bilinmektedir. Ancak 12 İmam inancını benimseyen ve İslamlaşan Türk topluluklarının gelecek yüzyıllardaki etkisi ile Zakirlik geleneği Balkanlara da sıçrayacaktır. Özellikle Bektaşi tarikatı aracılığıyla bugün Bulgaristan, Makedonya, Kosova, Arnavutluk ve Batı Trakya bölgesinde Zakirlik geleneğinin izleri saptanmaktadır.Öte yandan Kars ve Iğdır illerinde yaşayan Türklerle benzer kültüre sahip Azerbaycan Türklerinde bu kurumun SSCB'den beri devlet tarafından kültürel miras olarak korunduğu görülmektedir.