Etkileşen galaksi
.jpg)
Bir gökada kümesinde bulunan gökadalar arasındaki etkileşimler nispeten sıklık göstermekte olup, evrimlerinde önemli bir rol oynarlar. Etkileşime geçmiş iki gökada çarpışmasa da “gelgit etkileşimleri”nden [note 1] dolayı hem birtakım eğrilip bükülme deformasyonlarına uğrar, hem de aralarında bir miktar gaz ve toz alışverişi olur.[1] İki gökada arasında çarpışma, birbirlerinin tam üzerine geldikleri ve birleşmelerine imkân tanımayacak ölçüde bir devim niceliğine sahip oldukları zaman meydana gelir. Bu denli etkileşime girmiş gökadalardaki yıldızlar, birbirleriyle çarpışmadan, birbirlerinin arasından geçerler. Bununla birlikte gaz ve tozları etkileşime geçerler. Bu da, yıldızlararası ortamın bozulup ve parçalanıp sıkışmış hale gelmesiyle "yıldız doğumları"nın patlak vermesine neden olur. Gökadaların çarpışması birinde ya da her ikisinde ciddi anlamda, çubuk, halka veya kuyruk benzeri eğilip bükülme bozulmalarına yol açar.[1]
İki gökadanın devim nicelikleri yeterince düşük olduğu takdirde, yani birbirlerinin içinden geçmelerini sağlayacak derecede güçlü olmadığı takdirde, etkileşim birleşmeyle sonuçlanır. Bu durumda iki gökada daha büyük bir gökadayı yaratacak şekilde kaynaşırlar. Bu kaynaşma etkinlikleri yeni gökadada her iki gökadanın orijinal biçimlerine kıyasla farklı bir biçimsel yapıyı meydana getirici değişiklikler yaratabilir. İki gökadadan birinin daha büyük kütleye sahip olması halinde, biri diğeri tarafından, deyim yerindeyse, “yutulmuş” olur. Buna "galaktik kanibalizm" [note 2] adı verilir. Bu tür denk olmayan kaynaşmalarda küçük gökada yırtılır veya tamamen parçalanırken büyük gökada pek fazla bozulmaya uğramaz. İşte gökadamız Samanyolu halihazırda Sagittarius (Yay Takımyıldızı) cüce eliptik gökadasını ve Canis Major (Büyük Köpek Takımyıldızı) cüce gökadasını yutmak üzere "galaktik kanibalizm" sürecinde bulunmaktadır.[1]
Dikkate değer etkileşen gökadalar
| Adı | Türü | Uzaklık (milyon Iy) |
Parlaklık | Notlar |
|---|---|---|---|---|
| Girdap Gökadası (M51) | SAc (SB0-a) | 37 | +8.4 | Birincil olarak uydu ile etkileşim |
| NGC 2207 ve IC 2163 | SAc/SAbc | 114 | +11 | çarpışmada birinci evre |
| Fare Gökadaları (IC 819/20) | S0/SB(s)ab | 300 | +13.5 | çarpışmada ikinci evre |
| NGC 1097 | SB(s)bc (E6) | 45 | +9.5 | Birincil olarak uydu ile etkileşim |
| Antenler Gökadası (NGC 4038/9) | SAc/SBm | 45 | +10.3 | çarpışmada üçüncü evre |
| NGC 520 | S | 100 | +11.3 | çarpışmada üçüncü evre |
Samanyolu ile Andromeda'nın gelecekteki çarpışması
Gökbilimciler, bizim gökadamız Samanyolu ile Andromeda gökadasının yaklaşık olarak 2 milyar yıl sonra çarpışacaklarını tahmin etmektedirler. İki sarmal gökadanın birleşerek büyük bir eliptik gökada oluşturacakları tahmin edilmektedir.
Ayrıca bakınız
- Gökada kütleçekimi
- Gökada birleşmesi
- NGC 7318
- Girdap Gökadası
Kaynaklar
- 1 2 3 "Interacting Galaxies". Swinburne University. Retrieved on 2006-12-19.
- ↑ Kütleçekimsel her alanda gözlemlenebilen, kütleçekim kuvvetinin tali etkisi olan gelgit gücü, bir cismin yarıçapı üzerinde uygulanan kütleçekimsel gradyanın bir sonucudur. Galaktik gelgit ise Samanyolu gibi yeterince büyük gökadaların etkileşime geçtiği diğer kozmik cisimler üzerinde uyguladığı gelgit gücüdür.Galactic tide
- ↑ Gökadamızın geçmişte bazı cüce gökadaları yutmuş olabileceğine dair kanıtlar elde edilmiştir. Ayrıca gökadamız ile yine büyük bir gökada olan Andromeda Gökadası etkileşime girmiş bulınmaktadır ve her iki gökada uzun zaman sonra çarpışmak üzere birbirlerine saniyede 130 km. hızla yaklaşmaktadırlar.Galactic cannibalism
Dış bağlantılar
| ||||||||||||||||||||||||||||||
