Çayköy, Ergani
| Çayköy | |
| — Mahalle — | |
 |
|
| Ülke |  Türkiye |
|---|---|
| İl | Diyarbakır |
| İlçe | Ergani |
| Coğrafi bölge | Güneydoğu Anadolu Bölgesi |
| Nüfus (2000) | |
| - Toplam | 348 |
| Zaman dilimi | UDAZD (+3) |
| İl alan kodu | 0412 |
| İl plaka kodu | |
| Posta kodu | 21950 |
| İnternet sitesi: | |
Çayköy, Diyarbakır ilinin Ergani ilçesine bağlı bir mahalledir.
Tarihçe
Çayköy çok eski bir tarihe sahip olan köy, insanlık tarihinin bir mabeti olarak varlığını devam ettirmektedir. Yerleşik tarihi tam olarak bilinmemekle birlikte Med imparantorluğuna ve Sümerlere kadar dayandığı ifade edilmektedir. Eski ismi ermenice GISTO olan Çayköy'ün buradan hareketle Ermenilerin yoğun yaşadığı bir coğrafyada olduğu kuşku götürmez bir gerçektir. Ergani'ye bağlı olan mahallenin insanlığın ilk yerleşim yeri olan Çayünü, gözününe alındığında M.Ö 10.000 yıllık bir geçmişe sahip olduğu kesindir.Gıstoya bağlı olan krimin ve comoşi mezraları bulunmaktadır. krimin geçim kaynağı hayvancılık ve balıkçılıktır.tam kesin bir bilgi olmayarak mahallenin girişinde ermeni mearlıkları bulunmaktadır buda mahallenin cok önceleri ermenlern yaşadıgı bir yer olarak söylenebilir.
Kültür
Evler genellikle toprak ve taş duvardan yapılmış olup son dönemlerde betonarme binalar yapılmaktadır. Çayköy'de Zazaca konuşulmaktadır. Düğünlerde Diyarbakır halk oyunları oynanmaktadır.Düğünleri 3 gün sürer.
Erkekler, modern erkek giyimi, bayanlar ise Anadolu köy giysilerini giymektedirler. Zengin yemek kültürüne sahip bu mahallede, et yemekleri ağırlıktadır.
Coğrafya
Köy Diyarbakır iline 75 km, Ergani ilçesine de yaklaşık 15 km uzaklıkta yer almaktadır. Dağlık bir arazi yapısına sahip olan mahallede sulak alanlar fazladır. Bu durum beraberinde bitki ürtüsünün de zengin olmasını sağlamıştır. En gözel yerleri (Kosey, kınarek, Devey, Çiva Rezo, Eyni kali, Xıraba, Gerı, Mıkıri, kılondor, Koyl, Axpin, Deştabili, Xalteyni, Derey Rezo, Derey Tıworo, şımare,phoni,siyari,perti,pundol vs.) gibi yerlerdir.
İklim
Mahallenin iklimi, karasal iklim etki alanı içerisindedir. Buna rağmen son yıllarda GAP projesi ile hayata geçirilen Kıralkızı Barajı ile ikliminde gözle görülür bir yumuşama olmuştur. Çayköy Ergani'nin gerek orman varlığı gerek su varlığı bakımından en güzel ve zengin mahallesi olarak bilinir. Turistik poatansiyele sahip olan köye yazları adeta yerli turistler akın eder... Buz gibi içme sularına sahip olan köy'de sebzecilik ve meycvecilik yaygın bir şekilde yapılmaktadır...
Nüfus
Ergani ilçesinin, en büyük nüfusa sahip mahallesi olan Çayköy, 1993 yılında zorunlu göçe zorlandığı için nufus potansiyelini yaybetmiştir. Ancak yakın geçmişte köye geri dünüş projesiyle Köy nufusu tektar artmaya başlamıştır (963. 2009) Yaklaşık 100 haneye sahiptir.
| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2007 | 879 |
| 2000 | 348 |
| 1997 | 292 |
Ekonomi
Mahallenin ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Özellikle üzüm ve ürünleri büyük bir geçim kaynağı oluşturmaktadır. Her yıl bağbozumu yapılmaktadır.
Dağ mahallesi olması nedeniyle temel geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır. Buğday ve arpa, en önemli tarımsal üründür. Dağ mahallesi olması ve meşe ormanlarının bulunması nedeniyle küçük baş hayvan olarak keçi beslenmektedir. Hemen hemen her evde bir inek de mevcuttur.
Meyvecilik olarak mahallede bağcılık görülür. Fakat ticari anlamda bağ işiyle uğraşan olmadığı için kendi ihtiyaçlarını karşılayabilecek düzeyde yapılmaktadır. Yaş üzümün yanında pestil, pekmez ve helva da elde edilen ürünler arasındadır.
Mahallede Barajın yapılmasıyla turizm ve balıkçılık ekonomiyi gözle görülür bir şekilde artırmıştır.
Altyapı bilgileri
Mahallede ilköğretim okulu vardır. Mahallenin içme suyu şebekesi vardır ancak kanalizasyon şebekesi yoktur. PTT şubesi ve PTT acentesi yoktur. Sağlık ocağı ve sağlık evi vardır. Mahalleye ulaşımı sağlayan yol asfalt olup mahallede elektrik ve sabit telefon vardır. Mahallenin Ergani ile ulaşımını sağlayan iki minibüsü vardır. Bu araçlar sabah ilçeye gider akşamları da köye geri döner