İki At Savunması
| İki At Savunması | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Hamleler | 1. e4 e5 2. Af3 Ac6 3. Fc4 Af6 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kökeni | 16. yüzyıl sonları | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
İki At Savunması
- 1. e4 e5
- 2. Af3 Ac6
- 3. Fc4 Af6
hamle dizisiyle başlayan bir satranç açılışıdır.
İlk olarak Polerio[1] (1550 – 1610) tarafından 16. yüzyılın sonlarında bulunan bu açılış 19. yüzyılda geliştirilmiştir.
Siyahın üçüncü hamlesi 3...Fc5 hamlesinin ardından oluşan Giuoco Piano'dan daha tehlikeli bir savunmadır.
Bronstein bu taktik için kullanılan "savunma" teriminin yersiz olduğunu, bunun yerine "Chigorin karşıakını" teriminin kullanılmasının daha uygun olacağını belirtmiştir.[2] İki At Savunması siyah taşlarla oynayan birçok oyuncu tarafından sıkça kullanılmaktadır. Chigorin, Keres, Dünya Şampiyonu Tal ve Boris Spassky bu açılışı benimseyen ünlü oyunculardan birkaçıdır.
Bu açılışın teorisi Berliner ve Estrin'in de aralarında bulunduğu birçok oyuncu tarafından ayrıntılı bir biçimde incelenmiştir.
Ana varyantlar
|
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Beyaz, e sütunundaki piyonuna yönelen akına karşılık vermek zorundadır.
- 1.e4 e5 2.Af3 Ac6 3.Fc4 Af6
| 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Wilkes-Barre ya da Traxler Varyantı | Ag5 Fc5!? |
Fxf7+! Şe7 |
Fd5! - |
- - |
- - |
- - |
- - |
||
| Lolli Varyantı | ... d5 |
exd5 Axd5?! |
d4! - |
- - |
- - |
- - |
- - |
||
| Kızarmış Karaciğer Akını | ... ... |
... ... |
Axf7!? Şxf7 |
Vf3+ Şe6 |
Ac3 Ab4 |
a3! Axc2+ |
Şd1 Axa1 |
- - |
|
| Morphy Varyantı | ... d5 |
exd5 Aa5 |
d3 h6 |
Af3 e4 |
Ve2 Axc4 |
dxc4 Fc5 |
- - |
||
| Ana Hat | ... ... |
... ... |
Fb5+ c6 |
dxc6 bxc6 |
Fe2 h6 |
Af3 e4 |
Ae5 - |
||
| Steinitz Varyantı | ... ... |
... ... |
... ... |
... ... |
... ... |
Ah3 - |
- - |
||
| Ulvestad Varyantı | ... ... |
... b5 |
Ff1! Ad4 |
c3 Axd5 |
Ae4 - |
- - |
- - |
||
| Fritz Varyantı | ... ... |
... Ad4 |
c3 b5 |
Ff1! Axd5 |
Ae4 - |
- - |
- - |
||
| Boden-Kieseritzky Gambiti | Ac3 Axe4 |
O-O Axc3 |
dxc3 Ve7 |
Ag5 Ad8 |
- - |
- - |
- - |
||
| Giuoco Pianissimo | d3 Fc5 |
- - |
- - |
- - |
- - |
- - |
- - |
||
| 3 | ... d5!? |
exd5 Axd5 |
- - |
- - |
- - |
- - |
- - |
||
| 4 | ... Fe7 |
- - |
- - |
- - |
- - |
- - |
- - |
||
| 5 | d4 exd4 |
- - |
- - |
- - |
- - |
- - |
- - |
||
| 6 | ... ... |
O-O Axe4 |
Ke1 d5 |
Fxd5 Vxd5 |
Ac3 - |
- - |
- - |
||
| Max Lange Akını | ... ... |
... Fc5 |
e5 d5 |
exf6 dxc4 |
Ke1+ Fe6 |
Ag5 Vd5 |
Ac3 Vf5 |
||
| 8 | ... ... |
e5 d5 |
Fb5 Ae4 |
Axd4 Fc5 |
- - |
- - |
- - |
||
| 9 | ... ... |
... Ae4 |
- - |
- - |
- - |
- - |
- - |
||
| 10 | ... ... |
... Ag4 |
- - |
- - |
- - |
- - |
- - |
4.Ag5
Siegbert Tarrasch bu hamleyi "aptal bir hamle" (ein richtiger Stümperzug), Panov ise "ilkel" olarak değerlendirmişlerdir. Ancak, f7 karesine yönelen bu akın bir piyon kazancıyla sona erer.
Tarrasch'in eleştirilerine karşın 4.Ag5 hamlesi beyazı avantaja götürecek en iyi hamle olarak görülmektedir. Bu hamle dünya şampiyonları Steinitz, Fischer, Karpov, Kasparov ve Anand tarafından da kullanılmıştır.
Çek satranç çözümleyicisi Karel Traxler, 1896 yılında Prag'da Reinisch'e karşı 4...Fc5!? hamlesini oynamıştır. Birkaç yıl sonra K. Williams'ın başını çektiği Pennsylvanialı bir grup satranççı bu varyantı çözümlemiş ve ona kendi kasabalarının adını (Wilkes-Barre, Pennsylvania) vermişlerdir. Böylece, 4...Fc5 hamlesi bugün dünyada Traxler Varyantı, ABD'de Wilkes-Barre Varyantı olarak anılmaktadır.
Bu kaba hamle beyazın f7 karesine yönelen akınını görmezden gelmekte ve sürekli şah çekimi sonucunda beraberlikle sonuçlanan oyunlara yol açmaktadır.
Beyaz 5.d4, 5.Axf7 ya da 5.Fxf7+ oynayabilir.
5.d4 d5! hamlesinin ardından beyaz 6.dxc5 dxc4 7.Vxd8+ oynayarak beraberliğe gidebilir. Beyazın yapacağı diğer hamleler kendi aleyhine sonuç verir.
Çoğunlukla yeğlenen hamle 5.Axf7'dir ancak 5...Fxf2+ hamlesi oyunu çok karmaşıklaştırmaktadır. Bugün uygulanan tüm ana hat akınları 6.Şxf2 Axe4+ 7.Şg1 ya da 7.Şe3 hamle dizisi sonucunda oyunu beraberliğe götürür. Buradaki son hamle (aslen Karel Traxler tarafından ortaya atılmıştır) 2000 yılında yayımlanan bir makalede 'çürütülmektedir'. Ne var ki, bilgisayarlı çözümleme siyahın bu hamlenin ardından da oyunu beraberliğe götürme şansına sahip olduğunu göstermektedir.
Beyazı kazanca götüren en iyi hamle dizisi Anand tarafından oynanan 5.Fxf7+ Şe7 6.Fd5'tir. Wilkes-Barre'ü siyah taşlarla oynayan büyükusta yoktur ancak Beliavsky ve Shirov bu varyantı büyük turnuvalarda denemişlerdir. Buna karşı şu ana dek kesin bir çözüm geliştirilememiştir.
4...d5 5.exd5 daha sık kullanılmaktadır. Siyahın 5...Axd5?! hamlesi çok risklidir. Pinkus 1943 ve 1944 yıllarındaki makalelerinde bu hamleyi destekleyici çözümlemeler yapmıştır ancak beyaz, bu hamlenin ardından Lolli Varyantı (6.d4!) ya da Kızarmış Karaciğer (ya da Fegatello) Akını (6.Axf7!? Şxf7 7.Vf3+ Şe6 8.Ac3)'yla güç duruma düşmektedir.
Bu varyantlar siyah için tahta üzerinde savunulması güç pozisyonlar yaratır. Bunun yerine siyah, açılışı bir gambite dönüştürmek amacıyla 5...Aa5 (ana hat), 5...Ad4 ya da 5...b5 oynar.
5...Aa5 hamlesinden sonra Morphy 6.d3 hamlesini yeğlerdi.
Morphy Varyantı yeteri kadar popülerlik kazanmamıştır. Bunun nedeni siyahın 6...h6 7.Af3 e4 8.Ve2 Axc4 9.dxc4 Fc5 hamle dizisiyle iyi bir konum yakalama olanağının bulunmasıdır. (Bu pozisyonda Bronstein 8.dxe4!? ile taş fedasında bulunmuştur ancak bu hamlenin yerinde olup olmadığı tartışmalıdır.[2][3]) Beyaz bunun yerine genellikle 6.Fb5+ oynar ve oyun 6...c6 7.dxc6 bxc6 8.Fe2 h6 hamleleriyle sürer.
(8.Vf3?! hamlesi 19. yüzyılda birçok oyuncu tarafından kullanılmıştır ancak siyahın bu hamleye karşılık 8...h6! ya da 8...Kb8 oynaması durumunda beyaz avantajını yitirir.)
Siyahın 9...e4 10.Ae5 (bu, İki At Savunması'nın ana hattı sayılır) hamleleriyle üstünlüğü ele geçirmesi durumunda beyaz 9.Af3 oynayabilir.
Steinitz 9.Ah3 hamlesini yeğlemiştir ancak bu, ona Chigorin'le 1891 yılında yaptığı karşılaşmada bir yarar sağlamamıştır.
Steinitz Varyantı 1960'lı yıllarda Fischer tarafından oynanana dek unutulup gitmiştir. Short da bu hamleyi 1990'lı yıllarda sık sık kullanmıştır.
Siyahın 5...Aa5 hamlesine karşılık Fritz Varyantı (5...Ad4) ve Ulvestad Varyantı (5...b5) ortak bir ana hatta sahip olmaları nedeniyle ilişkilendirilirler.
Amerikan usta Olav Ulvestad 5...b5 hamlesini 1941'de yazdığı bir makalede ilk kez kullanmıştır. Beyaz bu hamleye tek şekilde karşılık verebilir. 6.Fxb5 Vxd5 7.Fxc6 Vxc6 ve 6.dxc6 bxc4 7.Ac3 hamleleri beyaz için pek iyi sonuçlar doğurmaz. Beyaz, filini hareket ettirmek zorundadır. En iyi karşılık 6.Ff1! hamlesidir. Bu, siyahın g2 karesini 6...Vxd5? ile tehdit etmesi durumunda beyazın 7.Ac3 oynamasına olanak tanır.
Siyahın buna verebileceği en iyi karşılık 6...Ad4 ile Fritz Varyantı'na geri dönmektir. Alman usta Alexander Fritz (1857–1932) 1904 yılında konu üzerinde çalışan Schlechter'a 5...Ad4 hamlesini önermiştir.
Fritz bir İsveç dergisinde yayımlanan makalesinde de bu hamleye değinmiştir. Beyazın en iyi hamlesi 6.c3'tür ve oyun genellikle 6...b5 7.Ff1 Axd5 8.Ae4 ya da 8.h4 hamleleriyle sürer.
4.Ac3
Piyonu 4.Ac3 hamlesiyle korumak pek işe yaramaz çünkü siyah, 4.Ac3?! Axe4! 5.Axe4 d5 hamle dizisiyle taşı geri kazanabilir.
5.Fxf7+? hamlesi de pek iyi değildir. Siyah, 5...Şxf7 6.Axe4 d5 hamleleriyle tahtadaki konumunu güçlendirir.
4.Ac3 genellikle e sütunundaki piyonu gambite sokmak üzere kullanılır. Böylece oyun 4.Ac3 Axe4 5.0-0 hamleleriyle Boden-Kieseritzky Gambiti'ne dönüşür.
Bu gambite, açılış teorisine pek uygun olmaması nedeniyle turnuvalarda pek sık rastlanmaz ancak hızlı satrançta beyaza kısa süreli konum üstünlüğü getirebilir.
4.d3
4.d3 siyahın 4...Fc5'le karşılık vermesi durumunda Giuoco Pianissimo'ya dönüşür. 4...Fe7 ve 4...h6 hamlelerinin ardından bağımsız varyantlar da mevcuttur.
Beyaz, tahtanın diğer bölgelerinde sıkça gözlenen taktik savaşlarından kaçınmak ister ve pozisyon sayısı bakımından varsıl bir oyun amaçlar.
Elde edilen nihai konum beyazın c3 oynaması durumunda Ruy Lopez'e benzer.
Bu hamle 1980'li yıllarda popüler hale gelmiş ve John Nunn başta olmak üzere birçok oyuncu tarafından kullanılmıştır.
Siyah, beyazın taktik savaşından kaçınma arayışına 4...d5!? ile son verebilir.
Bu hamle, açılış teorisine uygun olmaması nedeniyle pek sık kullanılmaz ancak Jan Piński bu hamlenin düşünüldüğü kadar kötü bir hamle olmadığını düşünmektedir.
4.d4
Beyaz 4.d4 exd4 5.0-0 hamle dizisiyle hızlı bir gelişim amaçlayabilir.
Siyah, beyazın merkezdeki piyonunu alarak durumu eşitleyebilir. Beyaz bundan sonra 6.Ke1 d5 7.Fxd5 Vxd5 8.Ac3 oynayarak taşını geri kazanır ancak siyah, 8...Va5 ya da 8...Vh5 hamleleriyle rahat bir konuma ulaşmayı ya da 5...Fc5 6.e5 d5 hamle dizisinin ardından oluşan Max Lange Akını'ndan yararlanmayı düşünebilir.
Birçok açıdan çözümlenmiş Max Lange Akını, Giuoco Piano ve İskoç Oyunu sonucunda da oluşabilir. Beyaz 5.e5 oynayarak bu hat üzerindeki pozisyonlardan kaçınabilir. Bu hamleye karşılık olarak 5...Ae4 ya da 5...Ag4 oynanabilir ancak daha sık kullanılan hamle dizisi 5...d5 6.Fb5 Ae4 7.Axd4 Fc5 şeklindedir.
Notlar
Kaynakça
- Hooper, David ve Kenneth Whyld (1996). Oxford Satranç Arkadaşı. Oxford University. ISBN 0-19-280049-3.
- De Firmian, Nick (1999). Çağdaş Satranç Açılışları. Random House Puzzles & Games. ISBN 0-8129-3084-3.
- Pinski, Jan (2003). İki At Savunması. Everyman Chess. ISBN 1-85744-283-0.
- Unzicker, Wolfgang (1975). Knaurs Neues Schachbuch für Anfänger und Fortgeschrittene. Droemer Knaur. ISBN 3-426-02242-7.
- New in Chess Yıllık 55. New in Chess. 2000. ISBN 90-5691-069-8.
Dış bağlantılar
- Harding, Tim (Mart 2001). Gözetleyici: İki At Savunması, 1. Bölüm (PDF). Chesscafe.com.
- Harding, Tim (Nisan 2001). Gözetleyici: İki At Savunması, 2. Bölüm (PDF). Chesscafe.com.
- Harding, Tim (Mayıs 2001). Gözetleyici: İki At Savunması, 3. Bölüm (PDF). Chesscafe.com.