İran dilleri

== Ç O K _ P U Ş T S U N U Z _ A-Q ==

Ç O K _ P U Ş T S U N U Z _ A-Q

== Ç O K _ P U Ş T S U N U Z _ A-Q ==

İrani dillerin kökeni ve Hint-Avrupa dil ailesindeki yeri

İran dillerinin coğrafi dağılımı

İran dil ailesi ağacı. (Ölü diller dahil)

İran dilleri, Hint-Avrupa dilleri ailesinden dil öbeği. Günümüzde 150-200 milyon kişinin bu dil grubuna ait dilleri konuştuğu tahmin edilir. İran dilleri tarihsel gelişim açısından üç gruba ayrılır: Eski İran dilleri, Orta İran dilleri ve Yeni İran dilleri.

Eski İran dilleri, Hint-Âri dili olan Sanskritçe’ye yakın akrabaydı ve M.Ö. 3. yüzyıla değin konuşuluyordu. Zerdüşt dininin kutsal kitabı Avesta’nın dili, Ahamenişler dönemindeki resmi dil, büyük bir imparatorluk kuran Medlerin dili Eski İran diliydi. Orta İran dili, M.Ö. 10. yüzyıl ile 3. yüzyıllar arasında konuşuluyordu. Part dili ve Pehlevi dili Orta İran dillerinin en önemlileriydi. Soğdca, Manice, Hutence ve Harezmce de Orta İran dillerine giriyordu. Yeni Farsça, İslam dininin İran’da yayılmaya başlamasıyla ortaya çıktı. Afganistan’ın resmi dili olna Peştuca, Kafkasya’da konuşulan Osetçe, Zazaca, Beluci, Kürtçe ve Yağnup dilleri de Orta İrani dillerine bağlı dillerdir.

İran dillerinin sınıfları

İran dilleri 60 dil, 16 † (ölü) (150 Mio konuşan kişi)

Batı grubu 33 dil, 5 † (115 Mio)

Kuzeybatı grubu

Medce †

Partça †

Kürtçe

Zazaca

Gilaki

Mazanderani

Belucice

Talişçe

Tatça

Gorani

Güneybatı grubu

Farsça

Lurca

Larestani

Bashkardi

Kumzari

Tacikçe

Doğu grubu 27 dil, 11 † (35 Mio)

Kuzeydoğu grubu

Avesta †

Osetçe

Baktrça †

Soğdca-Yagnobice

Choresmce †

Güneydoğu grubu

Peştuca

Munji-Yidgha

Sakça-Wakhi

Şugni-Roşhani-Yazghulami

Sangliçi-Zebaki

Paratça-Ormuri