İsmail Yalçınlar

İsmail Yalçınlar (d. 1915 - ö. 2003), Türk coğrafyacı.

Hayatı

İsmail Yalçınlar 1915 yılında Uşak’ta doğdu. Babası Osman Ağa annesi ise Ümmü Gülsüm hanımdır. İsmail Yalçınlar’ın babası 1932 yılında vefat edince 17 yaşında lise birinci sınıfta idi. İlk ve ortaokulunu Uşak’ta, liseyi ise Afyonda okudu. Yedi kardeş olan Yalçınlar içinde bulunduğu sıkıntılara rağmen bir taraftan Afyon Lisesini bitirmiş bir taraftan ise geçim sıkıntısını hafifletmek için Uşak Şeker Fabrikasında çalışmıştır. Afyon Lisesinin 1935 yılında bitirmiş 1935 – 1936 ders yılında İstanbul Yüksek Muallim Mektebinin (Yüksek Öğretmen Okulu) Coğrafya Bölümünü sınavla kazanmış, aynı zamanda İstanbul Üniversitesi Coğrafya Bölümünün öğrencisi olmuştur. İsmail Yalçınlar üniversitede öğrenci iken Edebiyat Fakültesinde okutulan coğrafya derslerinin yanı sıra Tarih Bölümünün derslerini takip etmiş ayrıca Fen Fakültesi Jeoloji Bölümündeki bazı derslere de misafir dinleyici olarak katılmıştır. Uzun yıllar çalışmalarına devam eden Yalçınlar emekliliğinin ardından da çalışmalarını sürdürmüştür. Hayatını coğrafya bilimine adamıştır. 1 Ocak 1984 yılında emekli olan Yalçınlar 2003 yılında vefat etmiştir.[1]

Kariyeri

İstanbul Üniversitesindeki öğrenimini, 1939 yılında İstanbul Boğazı Batısında Jeomorfolojik Araştırmalar konulu lisans bitirme teziyle tamamlamıştır. Mezuniyetini takiben 1939 yılının aralık ayında Coğrafya Öğretmeni olarak Yozgat Lisesi’nde göreve başlamış ve 1940 yılında İstanbul Yedek Subay Okulu’na gitmiştir. Bu okulu bitirdikten sonra Samsun’daki Piyade Alayında Asteğmen rütbesiyle görev yapmış ve 1941 yılında bu görevini de tamamlayarak aynı senenin ekim ayında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümüne asistan olmuştur. İsmail Yalçınlar dönemin coğrafya bölümü müdürü ve Fiziki Coğrafya Ordinaryüs Profesörü İbrahim Hakkı Akyol’un asistanlığını yapmış ve 1946 yılında Manyas ve Ulubat Gölleri Havzalarının Jeomorfolojik Etüdü konulu tezini hazırlayarak Coğrafya Doktoru unvanını almıştır. Doktora çalışmalarını takiben Banaz Çayı Havzasının Jeomorfolojik Etüdü konulu doçentlik tezini hazırlamış ve 1948 yılında Üniversite Doçenti unvanını almış ve İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Fiziki Coğrafya öğretim üyeliği görevine atanmıştır.[1]

Bu tarihten sonra İsmail Yalçınlar mesleki çalışmalarını sürdürmüştür. Maden Tetkik Arama Enstitüsü Genel Direktörlüğü tarafından 1949 yazında Doğu Karadeniz Dağları Kesiminde Jeolojik Harita Yapımı konulu arazi çalışması teklifini kabul ederek bu bölgenin jeolojik ve jeomorfolojik özelliklerini ortaya çıkaran çalışmalar yapmıştır. İsmail Yalçınlar’ın 1944 yılından beri incelediği İstanbul’un batısında Cebeci Köy çevresinde keşfettiği mercan fosillerini Ernest Chaput aracılığıyla, Paris Üniversitesinde J. Alloiteau tarafından tayin edilmesini sağlamış ve bunların Alt Karbonifer’e (Dinansiyen) ait olduğu 1951 senesinde Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteninde yayınlanmıştır. İstanbul Üniversitesi tarafından 1951-1952 yılları arasında Avrupa’ya gönderilmiş ve kendisi tarafından çeşitli bölgelerde bulunun omurgalı fosillerin Lyon Jeololi Müzesinde Prof. J.Viret’in yardımıyla determinasyonlarını sağlamış ve buluşlarının sonuçlarını Paris Bilimler Akademisinde bir tebliğ halinde sunmuştur. Aynı zamanda Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde keşfettiği omurgalı fosilleriyle ilgili yeni keşifleri Fransa’nın önemli bilim dergilerinde 1952 yılında yayınlamıştır. Cezayir’de 1952 yılında Uluslararası Jeolojik Kongresine de katılmış Türkiye’nin Jeolojik Strüktürleri ve Türkiye’nin Memeli Hayvan Fosilleri konusundan Fransızca iki bildiri sunmuştur. Bu çalışmalarıyla Türkiye dışında da dikkat çeken İsmail Yalçınlar Fransa Coğrafya Kurumu ile Fransa Jeoloji Kurumu’na üye seçilmiştir. Londra Doğa Tarihi Müzesi’nde de çalışmalar yapmıştır.[1][2]

Türkiye’ye döndükten sonra da çalışmalarını sürdüren Yalçınlar, Cebeciköy bölgesindeki incelemelerinde önce 1949’da bulduğu Karbonifer bitki fosillerinin yeni türlerini bulmuş ve bunları Lille Üniversitesi Fitopaleontoloji uzmanı P. Corsin’e determine ettirerek İstanbul bölgesinde karasal Karbonifer arazisinin mevcudiyetini ortaya çıkarmıştır. Bu buluşlarını Türkçe ve Fransızca olarak çeşitli dergilerde yayınlamıştır. İsmail Yalçınlar’ın İstanbul Boğazı’nın batısında Karbonifer arazisini ortaya çıkarması ve bu arazinin hem denizel hem de karasal formasyonlarla temsil edildiğini, tayin edilmiş fosillerle de kesin olarak ortaya koyması, bilim alanında o dönem önemli bir keşif sayılmıştır. Bu keşfi yurt dışında da benimsenmiş olup dünyanın en saygın bilim insanları, kendi eserlerinde bu çalışmaya yer vermiştir.[1]

İsmail Yalçınlar bundan sonrada birçok keşfe imza atmıştır. Bunlardan biri 1961 senesinde Babadağ’da bu defa Dictyonema ve Acanthographus ihtiva eden Silüryen fillatlarını ve bunların üzerine gelen Fusulinli denizel Karbonifer ile bitki fosili karasal Karboniferi ilk defa bilim dünyasına sunarak, Menderes Masifinin o tarihe kadar bilinmeyen birçok özelliklerini ortaya çıkarmıştır. Daha sonra 1963-1964 yılında Torosların Silifke-Ovacık-Anamur kesiminde Graptolitli Silüriyen formasyonları ile Trilobitli, Akrotelli ve Dendroid Graptolitli Alt Ordovisiyen – Üst Kambriyen arazisini keşfetmiş ve buradaki tabakalardan topladığı fosilleri İngiltere, ABD, Fransa ve Almanya’daki bilim insanlarına göndererek fosil determinasyonlarını yaptırmış ve buluşları kesinlik kazanmıştır. Yalçınlar’ın uzun yıllar devam eden çalışmaları sonucunda Türkiye’de fosilsiz ve metamorfik olarak bilinen pek çok eski temel arazinin alt ve üst Paleozoik’e ait olduğu fosillerle tespit edilerek anlaşılmıştır. Bunun dışında Türkiye’nin çok çeşitli bölgelerinde ilk defa Jura, Kratese, Eosen, Neojen ve Kuaterner fosilleri bularak arazilerin yaşları hakkında geniş katkılarda bulunmuştur. İsmail Yalçınlar edindiği bilgileri pratik hayatta da kullanmıştır. Örneğin Boğaziçi Üniversitesi Haliç Sempozyumunda İstanbul Haliç’inin dolmasını önleyecek son derece ilgi çekici tedbirler öne sürmüştür. Keza, Prof. Yalçınlar çalışmalarında fiziki ortamın beşeri hayat üzerindeki etkilerini çeşitli araştırmalarında incelemiş; bu suretle şehirlerin yerleşim yeri ve düzenleriyle ilgili orijinal görüşler de ileri sürmüştür.[1]

Yalçınlar’ın 1976 yılında yayınlanan 1/100.000 ölçekli İstanbul Jeoloji Haritası da ayrı bir öneme sahiptir. Bu harita bir ilki temsil etmektedir. Yalçınlar, farklı yerlerde yaptığı araştırmalarına ait eserlerine bizzat kendisinin hazırladığı jeoloji haritalarını koymuştur. Jeomorfolojinin önemini sıkça vurgular, Jeomorfoloji disiplinine Türkiye’de gereken önemin verilmediğini sürekli belirtirdi.[3]

Aldığı görev ve unvanlar

İsmail Yalçınlar 1948 yılında Doçent, 1963 yılında Profesör olmuştur. 1964’ de atandığı Erzurum Atatürk Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesinde 2 yıl dekanlık yaptı ve eski görevine geri döndü. 1969 yılından itibaren Strüktür ve Yeraltı Kaynakları Kürsüsünü yönetti. 1971-1973 yılları arasında Coğrafya Enstitüsü Müdürlüğü, YÖK yasasından sonra Jeomorfoloji Anabilim Dalı Başkanlığı, sonrasında Fiziki Coğrafya Anabilim Dalı Başkanlığına atandı ve bu görevini 1 ocak 1984 tarihindeki emekliliğine kadar yürüttü. Bu tarihten sonra 1987 – 1999 yılları arasında Türk Coğrafya Kurumu Başkanlığı görevi yapmıştır.[4]

Unvan-Görev Tarih
Doçent 1948
Profesör 1963
Atatürk Üniv. Fen. Edeb. Fak. Dekanı 1964
Strüktür ve Yeraltı Kaynakları ABD Başkanı 1969
Coğrafya Enstitüsü Müdürü 1971-1973
Türk Coğrafya Kurumu Başkanı 1987-1999

29-30 Eylül 2005 tarihleri arasında Türk Coğrafya Kurumu ve İstanbul Üniversitesi Coğrafya Bölümü’nün katkılarıyla gerçekleştirilen Ulusal Coğrafya Kongresi 2003 yılında vefat eden Prof. Dr. İsmail Yalçınlar anısına düzenlenmiştir.[3]

Eserlerinden bazıları[5]

Bu çalışma TÜBİTAK BİDEB 2209/A kodlu 2014 tarihli proje tarafından desteklenmiştir.

Kaynakça

  1. 1 2 3 4 5 Göney, S., 1985, Yaş Haddinden Dolayı Emekli Olması Münasebetiyle Hocamız Prof. Dr. İsmail Yalçınlar, İst. Ünv. Edb. Fak. Coğrafya Bölümü Dergisi, Sayı: 1, s.1-14, İstanbul.
  2. ↑ Sözer, A. N., 1985, Prof. Dr. İsmail Yalçınlar’ın Meslek Yaşamı ve Türkiye Jeolojisi ile Fiziki Coğrafyasına Katkıları, Ege Coğrafya Dergisi, Sayı: 3, s.1-15, İzmir.
  3. 1 2 Biricik, A.S., 2005, Ulusal Coğrafya Kongresi ( Prof. Dr. İsmail Yalçınlar Anısına) (Bildiri Kitabından), İstanbul.
  4. ↑ Ertek, T. A., ve Özbakan, F., 2012, Türk Coğrafya Kurumu Tarihçesi, Türk Coğrafya Kurumu Yayını, s.26, İstanbul.
  5. ↑ Tuncel, H, Yiğit, A, Çelikbağ, S., 2010, Türkiye Coğrafya Bibliyografyası, Kitaplar ve Makaleler, Bilecik Üniv Yay. No: 2, Ankara.
This article is issued from Vikipedi - version of the 12/8/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.