İstanbul Resim ve Heykel Müzesi

İstanbul Resim ve Heykel Müzesi

Açılış	20 Eylül 1937
Kapanış	2007
Konum	İstanbul, Türkiye
Koleksiyon boyutu	Resim, heykel, özgün baskı
Resmî site

Atatürk, Resim ve Heykel Müzesi'nde

Pipolu Otoportre, Avni Lifij

Haremde Beethoven, Halife Abdülmecid

Kızlar Atölyesi, Ömer Adil

İstanbul Resim ve Heykel Müzesi, Atatürk’ün emriyle 20 Eylül 1937’de Türkiye’nin ilk Güzel Sanatlar müzesi olarak Dolmabahçe Sarayı’nın Veliaht Dairesi’nde hizmete giren sanat müzesidir.

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi'ne bağlı bir kurum olan müze, 1970’lere kadar Türkiye’deki tek sanat müzesi olarak kalmıştır. Türkiye’nin en önemli modern Türk resim koleksiyonun sahibidir ^[1] ve Türkiye'nin birçok büyük ilindeki sanat müzelerinin ve Devlet Sanat Galerileri'nin kaynağı durumundadır.

Müze, 2012 yılında Tophane’deki yenileme çalışmaları süren Antrepo No 5’e taşınmıştır ve adının “Çağdaş Sanat Müzesi” olarak değişmesi söz konusudur.^[2]

Antrepo 5'te inşaat çalışmaları devam ettiğinden İstanbul Resim ve Heykel Müzesi kapalıdır ancak koleksiyonlarının bir kısmı Antrepo 5’in girişindeki geçici sergi salonlarında sergilenmektedir. Müzenin yeni binada 2015 yılında hizmete açılması beklenmektedir^[3]

Yetmiş beş yıl Resim Heykel Müzesi’nin adresi olan Veliaht Dairesi'nde ise Millî Saraylar Daire Başkanlığı tarafından Milli Saraylar Resim Müzesi adıyla farklı bir müze kurulmuş ve 2014’te ziyarete açılmıştır.^[4]

Koleksiyon

İstanbul Resim Heykel Müzesi’nin koleksiyonları Türkiye’nin yüzyıllık tarihinin en önemli arşivlerinden biridir.^[5] Eserler sürekli olarak sergilenememiş ama 1937’den beri Akademi tarafından eksiksiz olarak korunmuş ve kataloglanmışlardır.^[3]^[5]

İstanbul Resim ve Heykel Müzesi’nin koleksiyonunda, Türk ve dünya sanatçılarına ait resim, heykel, özgün baskı yapıtları, Antik ve Rönesans dönemlerinden heykel mülajlarının yanı sıra müzeye bağış yoluyla gelmiş özel koleksiyonlardan yapıtlar da bulunur. 19. yüzyıl ile 20. yüzyıl’ın ilk yarısına ait çalışmaların daha kapsamlı olduğu müze koleksiyonunda 10140 resim, 651 heykel vardır. Resim bölümünde, çoğunlukla yağlıboya olan yapıtlar mevcuttur. Sabri Berkel'in 4468 eseri müzenin envanterinde kayıtlıdır.^[6] Ayrıca koleksiyonda 10 ikon, 107 seramik ve 79 hat eseri yer almaktadır. 18. ve 19. yüzyıl Batılı sanatçılarla çağımız sanatçılarından André Derain, Levy, Matisse, Picasso, Utrillo gibi sanatçıların yapıtları da koleksiyon kapsamındadır.

Devlet Resim ve Heykel Sergileri’nde ödül alan çalışmalar, satın alma ve bağışlarla gelişen Müze koleksiyonundan bazı eserler İzmir, Ankara, Antalya, Balıkesir, Bursa, Yalvaç gibi yerlerin Devlet Galerileri’ne gönderilmiş böylece müze ülkenin diğer şehirlerindeki sanat müzesi ve galerilerin kaynağı olmuştur.

Müzeye en son eser alımı 1980’de yapılmıştır.^[1]

Tarihçe

İstanbul Resim Heykel Müzesi’nin hizmete girdiği bina, 1856 yılında, Veliaht Dairesi olarak Dolmabahçe Sarayı’nın da mimarları olan Garabet Amira Balyan ve Nigoğos Balyan tarafından tasarlandı ve inşa edildi. Cumhuriyetin ilanı kurulduktan sonra yeni rejim, o devirde bütün büyük Avrupa şehirlerinin takip ettiği Louvre Müzesi modelini izleyerek, yıkılan rejimi simgeleyen bir yapıyı yeni ulus devletinin simgesi olarak bir kamu sanat müzesine dönüştürmeye karar verdi ^[7] Böylece Dolmabahçe Sarayı Veliaht Dairesi Atatürk’ün emri ile Resim ve Heykel Müzesi kurulması amacıyla Güzel Sanatlar Akademisi (bugünkü Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi)’ne tahsis edildi.

Seksen beş orijinal resimden oluşan Elvah-ı Nakşiye Koleksiyonu olarak anılan eserler; Dolmabahçe Sarayı, bakanlıklar ve diğer devlet dairelerinden devredilen eserler; Akademi Müdürü Burhan Toprak tarafından düzenlenen “50 Yıllık Türk Resmi Sergisi”nde sergilenen ve Resim Bölümü Başkanlığı’na o yıl getirilen Léopold Lévy’nin görüp beğendiği; onun isteği üzerine sanatçıların bağışladıkları eserler toplandı. Kurulmakta olan Müze’nin müdürlüğüne Halil Dikmen atandı. Dikmen, kuruluş çalışmaları için oluşturulan komite ile birlikte hazırlıkları tamamladı. Müze 20 Eylül 1937’de düzenlenen törenle açıldı.

İlk müdürü olan Dikmen’in çabaları sonucu devrin entelektüellerinin lokali, Akademi öğrencilerinin ise eğitim hayatlarının bir parçası halini alan müze, herkese açık bir kültür kurumuna dönüşmüştür.^[8] 500-600 kişilik gruplar halinde gelen öğrenciler dışındaki ziyaretçi sayısı günlük 300-400 kişiye ulaşan müze, İkinci Dünya Savaşı nedeniyle kapanana kadar dinamizmini sürdürdü.

Savaştan sonra yeniden açılan müze, eski canlılığına yeniden kavuşamadı; bütçe ve idare sorunları nedeniyle sıklıkla kapanma tehlikesi yaşadı. 1962-1969’da müdür olan ressam Nurullah Berk müzeyi sürekli yenilenen bir kültür kaynağı haline getirmek için geçici sergilere ağırlık vermiş, her yıl ortalama iki geçici sergi düzenlemiştir.^[9] Bu sergiler içinde en sansasyonel olanı 16 Haziran 1969 yılında açılan XX. Yüzyıl Fransız Sanatı sergisi idi. Sergi, 1890-1950 yılları arasında ün yapmış, aralarında Signac, Picasso, Braque, Juan Gris, Matisse, Paul Gauguin gibi modern sanat açısından önemli isimlerin de bulunduğu 50 Fransız sanatçının 50 eserini içermekteydi. Sergi büyük ilgi gördü, ziyaretçi sayısı 40bini aştı.^[9]

Millî Saraylar Daire Başkanlığı’na ait müze binası 2007 yılında restorasyona girdi ve müze kapandı. Onarımın bittiği bölümde 2009'da “Serginin Sergisi” adlı bir sergi düzenlenmiştir. Bu sergi, müzenin 1937 yılındaki açılış sergisinin sembolik bir tekrarıydı.

2012’de Veliaht Dairesi’ndeki restorasyon tamamlanmış ancak bina tekrar müzeye tahsis edilmemiş olduğundan koleksiyon, Tophane’deki antrepolardan birine taşındı ancak yeni müze binası olarak 5 no’lu antrepo’da inşaaat çalışmalar sürdüğü için müze açılamadı. Müzenin koleksiyonlarının bir kısmı 2014’ten itibaren Karaköy’deki 5 no’lu Antrepo’nun girişinde yer alan geçici sergi salonlarında düzenlenen sergiler yoluyla ziyaretçilerle buluşmaktadır.^[10] Bu sergilerden ilk, 15 Şubat -15 Mart 2014 arasında düzenlenen “Elvah-ı Nakşiye’den Günümüze MSGSÜ Resim ve Heykel Müzesi Koleksiyonlarından Seçkiler” başlıklı sergidir.^[3]^[6]

Kaynakça

This article is issued from Vikipedi - version of the 6/4/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.