İzmir Haçlı Seferi

İzmir Haçlı Seferi
Haçlı Seferleri
Tarih 1343-1351 Bölge İzmir Sonuç Haçlılar 1402'ye kadar İzmir Limanını elinde bulundurdu.
Taraflar
Aydınoğulları Destekleyen(ler): Saruhanoğulları	Papalık Venedik Cumhuriyeti Hospitalier Şövalyeleri Kıbrıs Krallığı
Komutanlar ve liderler
Umur Bey	Astili Henry  † Martino Zaccaria  † Hugh IV Humbert II

İzmir Haçlı Seferi 1343–1351 yılları arası Papa VI. Clement tarafından İzmir şehrini elinde bulunduran Aydınoğulları beyliğine karşı düzenlenen iki büyük Haçlı seferidir. Bizans imparatoru III. Andronikos’un ölümünden (1341) sonraki devirde Umur Bey idaresindeki Aydınoğulları, Türk beyliklerinin en güçlülerinden biri olmuştu. Eğriboz, Mora, Girit, Rodos ve bütün Trakya sahilleri Umur Bey’den çekinmekteydi. Umur Bey'in Bizans'a yardım için rumeliye geçtiği sırada Latinler Papaya başvurarak bir Haçlı seferi düzenlenmesini istediler. Bu seferin nedeni ticariydi. Umur Bey ticari anlaşmaları bozarak gümrük vergisini yükseltmiş, hububat ihracını azaltmıştı.^[1] Seferin diğer sebebi de Bizans imparatoriçesi Anna'nın Katolik ve Ortodoks kiliselerinin birleşeceğini vaad etmesiydi.^[2] Nitekim Papa VI. Clement’in teşvikiyle Venedik, Cenova, Kıbrıs Krallığı, Rodos şövalyeleri ve Naksos dükünün katıldığı Haçlı donanması Aydınoğulları'nı mağlup etti ve İzmir limanını ele geçirdi. Umur Bey Müslüman İzmir olarak anılan iç bölgeye çekildi. 17 Ocak 1345'te haçlı komutanlarından Astili Henry zaferi kutlamak için şehrin içindeki metruk bir kilisede toplantı tertipledi. Umur Bey ve askerleri bunu haber alınca kiliseye saldırdı ve Astili Henry başta olmak üzere, psikopos dahil, Sakız Dükü Martino Zaccaria ve Venedikli komutan Pietro Zeno gibi üst düzey haçlıların olduğu pek çok kişi öldürüldü.^[3] Ardından Aydınoğulları, donanmalarıyla tekrar Ege denizinde faaliyete başladılar. Bunun üzerine Rodos şövalyeleri ticaretin aksamaması için İzmir Limanı’nı vermeye ve kalenin yıkılması şartıyla Umur Bey’le anlaşmaya razı oldular; fakat bu anlaşma papa tarafından tasdik edilmedi. Daha sonra Haçlılar şehrin Hristiyan bölümünü kuvvetlendirmek için saldırılar yaptı. 1351'de seferler bitti ve Aydınoğulları ile ateşkes yapıldı. Hızır Bey 1353 yılında Venedikliler ile ticari bir anlaşma imzaladı. Haçlı seferleri kesin olarak bitti. Şehrin Liman bölümü 1402'ye kadar Latinlerin elinde kaldı.

Kaynakça

1. Erdoğan Merçil, Aydınoğulları maddesi, TDVİA, 1991, c. 4, s.239-241
2. İsmail H. Uzunçarşılı, Anadolu Beylikleri, s.107, TTK Yayınları Ankara 1969
3. Kenneth Meyer Setton. 1976. The Papacy and the Levant, 1204–1571, vol. I. Philadelphia: American Philosophical Society, pp. 184–223.